«Հեպատիտ C»–ի խմբագրումների տարբերություն

Անձնական հիգիենայի առարկաներըպարագաները, օրինակ՝ ածելիները, ատամի խոզանակները և ոտքի կամ ձեռքի եղունգները մշակելու սարքերը կարող են արյան հետ շփվել։ Նման առարկաների միջոցով կարող է փոխանցվել HCVհեպատիտ Ց-ն։ի վիրուսը (HCV)։<ref name="pmid16907842">{{cite journal |author=Lock G, Dirscherl M, Obermeier F, ''et al.'' |title=Hepatitis C —contamination of toothbrushes: myth or reality? |journal=J. Viral Hepat. |volume=13 |issue=9 |pages=571–3 |year=2006 |month=September |pmid=16907842|doi=10.1111/j.1365-2893.2006.00735.x |url=}}</ref><ref name=CDC12/> Հարկավոր է զգույշ լինել կտրվածքների, վերքերի և արյունահոսող այլ վնասվածքների հետ։<ref name=CDC12/> HCV-ն չի փոխանցվում առօրյա շփման, օրինակ՝ գրկախառնվելու, համբուրվելու կամ նույն սնունդը կամ սպասքը օգտագործելու միջոցով։<ref name=CDC12>{{cite web |url= http://www.cdc.gov/hepatitis/HCV/HCVfaq.htm#section2|title=Hepatitis C |work=FAQ – CDC Viral Hepatitis |accessdate=հունվարի 2, 2012}}</ref>

[[Հղիություն (մարդ)|Հղիության]] ժամանակ վարակված մորից հեպատիտ Ց-ի փոխանցումը երեխային տեղի է ունենում 10%-ից պակաս դեպքերում։<ref name=Preg10>{{cite journal|last=Lam|first=NC|coauthors=Gotsch, PB, Langan, RC|title=Caring for pregnant women and newborns with hepatitis B or C.|journal=American family physician|date=2010-11-15|volume=82|issue=10|pages=1225–9|pmid=21121533}}</ref> Այդ վտանգը նվազեցնելու միջոցներ գոյություն չունեն։<ref name=Preg10/> Վարակումը կարող է տեղի ունենալ [[Հղիություն (մարդ)|հղիության]] ընթացքում կամ [[Ծննդաբերություն|ծննդաբերության]] ժամանակ։<ref name=Pon2011/> Երկարատև [[Ծննդաբերություն|ծննդաբերության]] ժամանակ վարակման վտանգն ավելի մեծ է։<ref name=World2007/> Կրծքով կերակրման միջոցով HCV-ի փոխանցման դեպքեր չեն նկատվել, բայց վարակված մայրերը չպետք է կրծքով կերակրեն իրենց նորածին երեխաներին, եթե պտուկները ճաքճքված են և արյունահոսում են,<ref>{{cite journal |author=Mast EE |title=Mother-to-infant hepatitis C virus transmission and breastfeeding |journal=Advances in Experimental Medicine and Biology|volume=554 |pages=211–6|year=2004|pmid=15384578}}</ref> կամ եթե բարձր վիրուսային ծանրաբեռնվածություն ունեն։<ref name=Pon2011/>

Հեպատիտ Ց-ի ախտորոշման նպատակով կատարվող հետազոտություններն են՝ HCV-ի հանդեպ հակամարմինների որոշումը [[Իմունոֆերմենտային վերլուծություն|իմունոֆերմենտային վերլուծության]] միջոցով (ELISA)-ն, [[Ռեկոմբինանտային իմունոբլոտ հետազոտություն|ռեկոմբինանտային իմունոբլոտ հետազոտությունը]] և քանակական HCV-ի ՌՆԹ [[Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա|պոլիմերազայի շղթայական ռեակցիան]] (ՊՇՌ)։<ref name=AFP2010/> [[Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա|ՊոլիմերեզայինՊոլիմերազային շղթայական ռեակցիան]] (ՊՇՌ) կարող է հայտնաբերել HCV-ի [[ՌՆԹ|ՌՆԹ-ն]] վարակումից 1-2 շաբաթ անց, իսկ [[Հակամարմիններ|հակամարմինների]] հայտնաբերման համար կարող է զգալիորեն ավելի երկար ժամանակ պահանջվել։<ref name=Tah2009/>

Հեպատիտ Ց-ի խրոնիկականքրոնիկական ձև համարվում է HCV-ի առկայությունը արյան մեջ 6 ամսից ավելի, որը հաստատված է [[ՌՆԹ]]-ի որոշման միջոցով։<ref name=Book2011>{{cite book|title=Chronic Hepatitis C Virus Advances in Treatment, Promise for the Future.|year=2011|publisher=Springer Verlag|isbn=9781461411918|pages=103–104|url=https://books.google.am/books?id=6G7mff5DnBQC&pg=PA104}}</ref> Քանի որ խրոնիկական ձևը տասնամյակներ շարունակ ախտանշաններախտանիշներ չի ունենում,<ref name=Book2011/> սովորաբար [[Բժիշկ|բժիշկները]] հայտնաբերում են այն լյարդային [[Ֆերմենտ|ֆերմենտների]] բարձր ցուցանիշների դեպքում մանրակրկիտ ուսումնասիրության կամ բարձր ռիսկի խմբի անձանց ընթացիկ ստուգումների միջոցով։ Ստուգումը ցույց չի տալիս տարբերությունը սուր և քրոնիկական վարակման միջև։<ref name=World2007/>

Հեպատիտ&nbsp;C-ի դեպքում սովորաբար սկսում են արյան հետազոտությունից՝ [[Իմունոֆերմենտային վերլուծություն|իմունոֆերմենտային վերլուծության]] միջոցով [[HCV]]-ի հանդեպ [[հակամարմին]]ներ հայտնաբերելու նպատակով։<ref name=AFP2010/> Եթե այս հետազոտության արդյունքները դրական են, ապա կատարվում է երկրորդ հետազոտությունը՝ իմունոֆերմենտային վերլուծության արդյունքները հաստատելու և բարդության աստիճանը գնահատելու նպատակով։<ref name=AFP2010/> [[Ռեկոմբինանտային իմունոբլոտ հետազոտություն]]<nowiki/>ը ճշգրտում է իմունոֆերմենտային հետազոտությունը, իսկ HCV-ի [[ՌՆԹ]] [[Պոլիմերազային շղթայական ռեակցիա|պոլիմերազային շղթայական ռեակցիան]] (ՊՇՌ) որոշակիացնում է բարդության աստիճանը<ref name=AFP2010/> ՌՆԹ-ի բացասական, իսկ [[Իմունոբլոտ հետազոտություն|իմունոբլոտ հետազոտության]] դրական արդյունքները նշանակում են, որ հետազոտվողը ունեցել է վարակ, սակայն բուժման կամ ինքնաապաքինման արդյունքում տվյալ պահին այն բացակայում է։ Եթե իմունոբլոտ հետազոտությունը տալիս է բացասական արդյունք, ապա [[Իմունոֆերմենտային հետազոտություն|իմունոֆերմենտային հետազոտության]] արդյունքը եղել է կեղծ<ref name=AFP2010/> [[Իմունոֆերմենտային հետազոտություն|Իմունոֆերմենտային հետազոտությունը]] վարակվելուց միայն 6-8 շաբաթ անց է տալիս դրական արդյունք<ref name=ID2010/>

Միացյալ Նահանգներում և Կանադայում վարակվածների 5–50%-ը գիտի իր վիճակի մասին։<ref name=Tato2010/> Բարձր ռիսկային խմբերի անձանց, որոնց թվում են նաև դաջվածքներ ունեցող մարդիկ, խորհուրդ է տրվում հետազոտվել։<ref name=Tato2010/> Լյարդային [[Ֆերմենտ|ֆերմենտների]] բարձր պարունակությամբ անձանց ևս խորհուրդ է տրվում հետազոտվել, քանի որ շատ հաճախ սա քրոնիկական հեպատիտ&nbsp;Ց-ի միակ նշանն է լինում։<ref>{{cite journal|last=Senadhi|first=V|title=A paradigm shift in the outpatient approach to liver function tests.|journal=Southern medical journal|date=2011 Jul|volume=104|issue=7|pages=521–5|pmid=21886053}}</ref> [[Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ|Միացյալ Նահանգներում]] ծրագրավորված համատարած [[Սկրինինգ|սկրինինգի]] կատարումը հիմնավորված չի համարվում։<ref name=AFP2010>{{cite journal|last=Wilkins|first=T|coauthors=Malcolm, JK, Raina, D, Schade, RR|title=Hepatitis C: diagnosis and treatment.|journal=American family physician|date=2010-06-01|volume=81|issue=11|pages=1351–7|pmid=20521755|url=http://www.aafp.org/afp/2010/0601/p1351.html }}</ref>

2011 թ.-ի դրությամբ հեպատիտ&nbsp;Ց-ի դեմ [[պատվաստանյութ]] դեռևս մշակված չէ։ Պատվաստանյութերի մշակումն ընթացքի մեջ է և դրանցից մի քանիսը ցույց են տվել հուսադրող արդյունքներ։<ref>{{cite journal|last=Halliday|first=J|coauthors=Klenerman, P, Barnes, E|title=Vaccination for hepatitis C virus: closing in on an evasive target.|journal=Expert review of vaccines|date=2011 May|volume=10|issue=5|pages=659–72|pmid=21604986|doi=10.1586/erv.11.55}}</ref> Կանխարգելիչ տարբեր միջոցառումների համատեղ իրականացումը, ինչպիսիք են՝ ասեղների միանգամյա օգտագործմանըօգտագործումը կարևորող ծրագրերը և թմրանյութերից կախվածության բուժումը, ներերակային թմրանյութեր օգտագործողների մոտ իջեցնում են հեպատիտ&nbsp;Ց-ով վարակվելու վտանգը 75%-ով։<ref>{{cite journal|last=Hagan|first=H|coauthors=Pouget, ER, Des Jarlais, DC|title=A systematic review and meta-analysis of interventions to prevent hepatitis C virus infection in people who inject drugs.|journal=The Journal of infectious diseases|date=2011-07-01|volume=204|issue=1|pages=74–83|pmid=21628661}}</ref> Արյան դոնորների սկրինինգը կարևոր է ամբողջ բնակչության մակարդակով՝ որպես [[Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություն (ԲՕևՍԻԿ)|բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում (ԲՕևՍԻԿ)]] համընդհանուր կանխարգելիչ միջոցառումների կատարումը։կատարում։<ref name=ID2010/> Այն երկրներում, որտեղ մանրէազերծ ներարկիչների քանակը բավարար չէ, առողջապահության մասնագետները պետք է գերադասեն դեղամիջոցները նշանակել բերանային և ոչ թե ներակմաններարկման եղանակով։<ref name=World2007/>

Վարակվածների 50–80% մոտ ընթացքը լինում է քրոնիկական։ Այս դեպքերի 40-80%-ը ապաքինվում ենէ բուժման արդյունքում։<ref>{{cite journal|last=Torresi|first=J|coauthors=Johnson, D, Wedemeyer, H|title=Progress in the development of preventive and therapeutic vaccines for hepatitis C virus.|journal=Journal of hepatology|date=2011 Jun|volume=54|issue=6|pages=1273–85|pmid=21236312|doi=10.1016/j.jhep.2010.09.040}}</ref><ref>{{cite journal|last=Ilyas|first=JA|coauthors=Vierling, JM|title=An overview of emerging therapies for the treatment of chronic hepatitis C.|journal=Clinics in liver disease|date=2011 Aug|volume=15|issue=3|pages=515–36|pmid=21867934}}</ref> Ավելի հազվադեպ ապաքինումը տեղի է ունենում առանց բուժման։<ref name=Book2011p4/> Հեպատիտ&nbsp;Ց-ի քրոնիկական ձևի դեպքում հիվանդը պետք է խուսափի ալկոհոլ և լյարդի վրա թունավոր ազդեցություն ունեցող դեղամիջոցներ օգտագործելուց<ref name=AFP2010/> և պետք է պատվաստվի [[Հեպատիտ A|հեպատիտ Ա-ի]] և [[Հեպատիտ B|հեպատիտ Բ-ի]] դեմ։<ref name=AFP2010/> Ցիրոզի առկայության դեպքում պետք է կատարվի [[ուլտրաձայնային հետազոտություն]] (ՈւՁՀ)՝ լյարդի քաղցկեղի հայտնաբերման նպատակով։<ref name=AFP2010/>

Հաստատված HCV վարակի դեպքում անձը պետք է դիմի համապատասխան բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություն՝ բուժում ստանալու նպատակով։<ref name=AFP2010/> Ներկայումս բուժումն իրենից ներկայացնում է պեգիլացված ինտերֆերոնի և [[ռաբիվիրին]] հակավիրուսային դեղամիջոցի համակցված օգտագործումը՝ 24 կամ 48 շաբաթվա ընթացքում՝ կախված HCV-ի տեսակից։<ref name=AFP2010/> Բուժում ստացածներից 50-60%-ը ունենում են բարելավված արդյունքներ։<ref name=AFP2010/> Բոցեպրեվիրի կամ տելապրեվիրի զուգակցումը [[Ռիբավիրին|ռիբավիրինի]] և [[Ալֆա-պեգինտերֆերոն|ալֆա-պեգինտերֆերոնի]] հետ HCV-ի 1-ին գենոտիպի դեպքում ուժգնացնում է հակավիրուսային ազդեցությունը։<ref name="pmid21828346">{{cite journal | author = Foote BS, Spooner LM, Belliveau PP | title = Boceprevir: a protease inhibitor for the treatment of chronic hepatitis C | journal = Ann Pharmacother | volume = 45| issue = 9 | pages = 1085–93 | year = 2011 | month = September | pmid = 21828346 | doi = 10.1345/aph.1P744 }}</ref><ref name="pmid21558488">{{cite journal | author = Smith LS, Nelson M, Naik S, Woten J | title = Telaprevir: an NS3/4A protease inhibitor for the treatment of chronic hepatitis C |journal = Ann Pharmacother | volume = 45 | issue = 5 | pages = 639–48 | year = 2011 | month = May | pmid = 21558488 | doi = 10.1345/aph.1P430}}</ref><ref name="pmid21898493">{{cite journal | author = Ghany MG, Nelson DR, Strader DB, Thomas DL, Seeff LB | title = An update on treatment of genotype 1 chronic hepatitis C virus infection: 2011 practice guideline by the American Association for the Study of Liver Diseases | journal = Hepatology | volume = 54 | issue = 4 | pages = 1433–44 | year = 2011 | month = October | pmid = 21898493 | pmc = 3229841 | doi = 10.1002/hep.24641}}</ref> Բուժման ժամանակ կողմնակի ազդեցությունները բավականին շատ են. բուժում ստացածներից կեսի մոտ նկատվում են [[Գրիպ|գրիպին]] բնորոշ ախտանիշեր, իսկ շուրջ 1/3-ն ունենում են հուզական խնդիրներ։<ref name=AFP2010/> Առաջին 6 ամիսների ընթացքում բուժումն ավելի արդյունավետ է, քան ավելի հետո իրականացված բուժումը, երբ հեպատիտ&nbsp;Ց-ն վերածվում է քրոնիկական ձևի։<ref name=Tah2009/> Եթե վարակը նոր է և այն չի անցնում 8-12 շաբաթների ընթացքում, խորհուրդ է տրվում նշանակել [[պեգիլացված ինտերֆերոն]]՝ 24 շաբաթ տևողությամբ։<ref name=Tah2009/> [[Թալասեմիա]]յով տառապող անձանց դեպքում ռաբիվիրին կարելի է օգտագործել, սակայն ավելանում է տրանսֆուզիաներ կատարելու կարիքը։<ref>{{cite journal |author=Alavian SM, Tabatabaei SV |title=Treatment of chronic hepatitis C in polytransfused thalassaemic patients: a meta-analysis |journal=J. Viral Hepat.|volume=17 |issue=4 |pages=236–44 |year=2010 |month=April |pmid=19638104|doi=10.1111/j.1365-2893.2009.01170.x }}</ref>