«Հեպատիտ C»–ի խմբագրումների տարբերություն

Հեպատիտ Ց-ն միայն 15% դեպքերում է սուր ախտանիշներովախտանշաններով արտահայտվում։<ref>{{cite journal|last=Maheshwari|first=A|coauthors=Ray, S, Thuluvath, PJ|title=Acute hepatitis C.|journal=Lancet|date=2008-07-26|volume=372|issue=9635|pages=321–32|pmid=18657711|doi=10.1016/S0140-6736(08)61116-2}}</ref> Ավելի հաճախ ախտանիշներըախտանշանները մեղմ ու անորոշ են լինում, ինչպես՝ [[Ախորժակի կորուստ|ախորժակի կորուստը]], [[Ընդհանուր թուլություն|ընդհանուր թուլությունը]], [[Սրտխառնոց|սրտխառնոցը]], ցավը մկաններում կամ հոդերում և [[Քաշի կորուստ|քաշի կորուստը։կորուստը]]։<ref name=AFP2010/> Սուր ընթացքով դեպքերի մեծամասնությունը չեն ուղեկցվում [[դեղնուկ]]ով։<ref name=Book2011p4>{{cite book|title=Chronic Hepatitis C Virus Advances in Treatment, Promise for the Future.|year=2011|publisher=Springer Verlag|isbn=9781461411918|page=4|url=https://books.google.am/books?id=6G7mff5DnBQC&pg=PA4}}</ref> 10-50%-ի դեպքում վարակն անցնում է առանց բուժման, ինչն ավելի հաճախ դիտվում է երիտասարդների և իգական սեռի ներկայացուցիչների մոտ։<ref name=Book2011p4/>

Այս վիրուսով վարակվողների 80 %-ի մոտ խրոնիկական վարակ է առաջանում։<ref name=Lancet2011/> Վարակման առաջին 10 տարվա ընթացքում վարակվածների մեծ մասի մոտ ախտանշանները շատ թույլ են լինում կամ ընդհանրապես չեն լինում,<ref name=Book2011/> չնայած խրոնիկական հեպատիտ Ց-ն կարող է հոգնածության զգացում առաջացնել։<ref name=ID2010/> Հեպատիտ Ց-ն լյարդի ցիրոզի և լյարդի քաղցկեղի առաջացման հիմնական պատճառն է երկար տարիներ վարակված անձանց մոտ։<ref name=NEJM2011>{{cite journal|last=Rosen|first=HR|title=Clinical practice. Chronic hepatitis C infection.|journal=The New England journal of medicine|date=2011-06-23|volume=364|issue=25|pages=2429–38|pmid=21696309|url=http://www.casemedicine.com/ambulatory/Continuity%20Clinic/Clinic%20Articles/1)%20July/2)Week%20of%20July%2025th/chronic%20hep%20c.NEJM.pdf}}</ref> Շուրջ 10–30% դեպքերում ցիրոզը զարգանում է 30 և ավելի տարի անց։<ref name=NEJM2011/><ref name=AFP2010/> Ցիրոզն ավելի հաճախ է դիտվում միաժամանակ նաև [[Հեպատիտ B|հեպատիտ Բ]]-ով կամ [[ՄԻԱՎ]]-ով վարակվածների, ալկոհոլամոլների և արական սեռի ներկայացուցիչների մոտ։<ref name=AFP2010/> Լյարդի ցիրոզ ունեցողների մոտ լյարդի քաղցկեղի առաջացման հավանականությունը 20 անգամ ավելի մեծ է՝ տարեկան 1-3% տոկոս։<ref name=NEJM2011/><ref name=AFP2010/> Ալկոհոլը չարաշահողների համար այդ վտանգը 100 անգամ մեծ է։<ref>{{cite journal|last=Mueller|first=S|coauthors=Millonig, G, Seitz, HK|title=Alcoholic liver disease and hepatitis C: a frequently underestimated combination.|journal=World journal of gastroenterology : WJG|date=2009-07-28|volume=15|issue=28|pages=3462–71|pmid=19630099}}</ref> Լյարդի ցիրոզի դեպքերի 27%-ը, և լյարդի քաղցկեղի դեպքերի 25%-ը հեպատիտ Ց-ի հետևանք է։<ref name=World2007>{{cite journal|last=Alter|first=MJ|title=Epidemiology of hepatitis C virus infection.|journal=World journal of gastroenterology : WJG|date=2007-05-07|volume=13|issue=17|pages=2436–41|pmid=17552026}}</ref>

Լյարդի ցիրոզի հետևանքով կարող է բարձրանալ արյան ճնշումը [[Դռներակային համակարգ|դռներակային համակարգում]], առաջանալ [[ասցիտ]] (հեղուկի կուտակում որովայնի խոռոչում), կապտուկի կամ արյունահոսության առաջացման հեշտացում, ստամոքսի և կերակրափողի երակների լայնացում, դեղնուկ և [[լյարդային էնցեֆալոպաթիա։էնցեֆալոպաթիա]]։<ref name=Tah2009>{{cite journal|last=Ozaras|first=R|coauthors=Tahan, V|title=Acute hepatitis C: prevention and treatment.|journal=Expert review of anti-infective therapy|date=2009 Apr|volume=7|issue=3|pages=351–61|pmid=19344247}}</ref>

Հեպատիտ Ց-ն հազվադեպ առնչվում է նաև [[Շեգրենի հիվանդություն|Շեգրենի հիվանդության]] (աուտոիմուն հիվանդություն), արյան մեջ թրոմբոցիտների քանակի կրճատման ([[թրոմբոցիպոպենիա|թրոմբոցիտոպենիա]]յի), [[տափակ որքին]]ի, [[շաքարային դիաբետ]]ի և [[B բջջային լիմֆոպրոլիֆերատիվ հիվանդություններ|B բջջային լիմֆոպրոլիֆերատիվ հիվանդությունների]] հետ։<ref name=Extrahepatic>{{cite journal |author=Zignego AL, Ferri C, Pileri SA, Caini P, Bianchi FB |title=Extrahepatic manifestations of Hepatitis C Virus infection: a general overview and guidelines for a clinical approach |journal=Digestive and Liver Disease |volume=39 |issue=1 |pages=2–17 |year=2007 |month=January |pmid=16884964 |doi=10.1016/j.dld.2006.06.008}}</ref> [[Թրոմբոցիտոպենիա]] ի հայտ է գալիս խրոնիկական {{nowrap|հեպատիտ C-ի}} 0.16-45.4% դեպքերում<ref>{{cite journal|last=Louie|first=KS|coauthors=Micallef JM; Pimenta JM; Forssen UM|title=Prevalence of thrombocytopenia among patients with chronic hepatitis C: a systematic review|journal=Journal of viral hepatitis|year=2011 |month = January|volume=18|issue=1|pages=1–7|pmid=20796208|doi=10.1111/j.1365-2893.2010.01366.x}}</ref> {{nowrap|հեպատիտ C-ն}} նաև կապվում է խառը [[կրիոգլոբուլինեմիա]] կոչվող վիճակի հետ, որն իրենից ներկայացնում է փոքր և միջին չափսերի արյունատար անոթների բորբոքում. այն զարգանում է կրիոգլոբուլինների մասնակցությամբ ձևավորված [[իմուն համալիրներ]]ի նստեցման հետևանքով։<ref>{{cite journal | last1 = Iannuzzella | first1 = F | last2 = Vaglio | first2 = A | last3 = Garini | first3 = G |title=Management of hepatitis C virus-related mixed cryoglobulinemia |journal=Am. J. Med. |volume=123 |issue=5 |pages=400–8 |year=2010 |month=May |pmid=20399313 |doi=10.1016/j.amjmed.2009.09.038 |url=}}</ref>

Հեպատիտ Ց-ի վիրուսը փոքր, պատիճավոր, միաշղթա, դրական բևեռացում ունեցող [[ՌՆԹ]] վիրուս է։<ref name=NEJM2011/> Այն ''Flaviviridae'' ընտանիքի ''Hepacivirus'' խմբի անդամ է։<ref name=ID2010>{{cite book|last=Dolin|first=[edited by] Gerald L. Mandell, John E. Bennett, Raphael|title=Mandell, Douglas, and Bennett's principles and practice of infectious diseases|year=2010|publisher=Churchill Livingstone/Elsevier|location=Philadelphia, PA|isbn=978-0443068393|pages=Chapter 154|edition=7th ed.}}</ref> HCV-ի 7 խոշոր գենոտիպ գոյություն ունի։<ref name=Nakano2011>{{cite journal |author=Nakano T, Lau GM, Lau GM, Sugiyama M, Mizokami M|title=An updated analysis of hepatitis C virus genotypes and subtypes based on the complete coding region |journal=Liver Int. |year=2011|month=December |pmid=22142261 |doi=10.1111/j.1478-3231.2011.02684.x }}</ref> Միացյալ Նահանգներում դեպքերի 70%-ը հարուցվում է 1-ին գենոտիպով վիրուսը, 20%-ը՝ 2-րդ գենոտիպովը, իսկ մյուս գենոտիպերով վիրուսները հարուցում են դեպքերի 1-ական %-ը։<ref name=AFP2010/> 1-ին գենոտիպն ամենատարածվածն է նաև Հարավային Ամերիկայում և Եվրոպայում։<ref name=NEJM2011/>

Զարգացած երկրներում վիրուսի փոխանցման գլխավոր ճանապարհը թմրադեղերի ներերակային ներարկումն (ԹՆՆ) է։ Զարգացող երկրներում գլխավոր ճանապարհը [[Արյան փոխներարկում|արյան փոխներարկումն]] է և անապահով բժշկական միջամտությունները<ref name=Mah2010>{{cite journal|last=Maheshwari|first=A|coauthors=Thuluvath, PJ|title=Management of acute hepatitis C.|journal=Clinics in liver disease|date=2010 Feb|volume=14|issue=1|pages=169–76; x|pmid=20123448}}</ref> Դեպքերի 20%-ում վարակման պատճառն անհայտ է մնում,<ref name=Pon2011>{{cite journal|last=Pondé|first=RA|coauthors=Mikhaĭlova, A|title=Hidden hazards of HCV transmission.|journal=Medical microbiology and immunology|date=2011 Feb|volume=200|issue=1|pages=7–11|pmid=20461405}}</ref> բայց դրանց մեծ մասը հավանաբար ԹՆՆ-ի հետևանք է։<ref name=Book2011p4/>

Հեպատիտ Ց-ի խրոնիկական ձև համարվում է HCV-ի առկայությունը արյան մեջ 6 ամսից ավելի, որը հաստատված է ՌՆԹ-ի որոշման միջոցով։<ref name=Book2011>{{cite book|title=Chronic Hepatitis C Virus Advances in Treatment, Promise for the Future.|year=2011|publisher=Springer Verlag|isbn=9781461411918|pages=103–104|url=https://books.google.am/books?id=6G7mff5DnBQC&pg=PA104}}</ref> Քանի որ խրոնիկական ձևը տասնամյակներ շարունակ ախտանշաններ չի ունենում,<ref name=Book2011/> սովորաբար բժիշկները հայտնաբերում են այն լյարդային [[Ֆերմենտ|ֆերմենտների]] բարձր ցուցանիշերիցուցանիշների դեպքում մանրակրկիտ ուսումնասիրության կամ բարձր ռիսկի խմբի անձանց ընթացիկ ստուգումների միջոցով։ Ստուգումը ցույց չի տալիս տարբերությունը սուր և քրոնիկական վարակման միջև։<ref name=World2007/>

2011 թ.-ի դրությամբ հեպատիտ&nbsp;Ց-ի դեմ պատվաստանյութ դեռևս մշակված չէ։ Պատվաստանյութերի մշակումն ընթացքի մեջ է և դրանցից մի քանիսը ցույց են տվել հուսադրող արդյունքներ։<ref>{{cite journal|last=Halliday|first=J|coauthors=Klenerman, P, Barnes, E|title=Vaccination for hepatitis C virus: closing in on an evasive target.|journal=Expert review of vaccines|date=2011 May|volume=10|issue=5|pages=659–72|pmid=21604986|doi=10.1586/erv.11.55}}</ref> Կանխարգելիչ տարբեր միջոցառումների համատեղ իրականացումը, ինչպիսիք են՝ ասեղների միանգամյա օգտագործմանը կարևորող ծրագրերը և թմրանյութերից կախվածության բուժումը, ներերակային թմրանյութեր օգտագործողների մոտ իջեցնում են հեպատիտ&nbsp;Ց-ով վարակվելու վտանգը 75%-ով։<ref>{{cite journal|last=Hagan|first=H|coauthors=Pouget, ER, Des Jarlais, DC|title=A systematic review and meta-analysis of interventions to prevent hepatitis C virus infection in people who inject drugs.|journal=The Journal of infectious diseases|date=2011-07-01|volume=204|issue=1|pages=74–83|pmid=21628661}}</ref> Արյան դոնորների սկրինինգը կարևոր է ամբողջ բնակչության մակարդակով՝ որպես [[Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություն (ԲՕևՍԻԿ)|բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում (ԲՕևՍԻԿ)]] համընդհանուր կանխարգելիչ միջոցառումների կատարումը։<ref name=ID2010/> Այն երկրներում, որտեղ մանրէազերծ ներարկիչների քանակը բավարար չէ, առողջապահության մասնագետները պետք է գերադասեն դեղամիջոցները նշանակել բերանային և ոչ թե ներակման եղանակով։<ref name=World2007/>

Վարակվածների 50–80% մոտ ընթացքը լինում է քրոնիկական։ Այս դեպքերի 40-80% ապաքինվում են բուժման արդյունքում։<ref>{{cite journal|last=Torresi|first=J|coauthors=Johnson, D, Wedemeyer, H|title=Progress in the development of preventive and therapeutic vaccines for hepatitis C virus.|journal=Journal of hepatology|date=2011 Jun|volume=54|issue=6|pages=1273–85|pmid=21236312|doi=10.1016/j.jhep.2010.09.040}}</ref><ref>{{cite journal|last=Ilyas|first=JA|coauthors=Vierling, JM|title=An overview of emerging therapies for the treatment of chronic hepatitis C.|journal=Clinics in liver disease|date=2011 Aug|volume=15|issue=3|pages=515–36|pmid=21867934}}</ref> Ավելի հազվադեպ ապաքինումը տեղի է ունենում առանց բուժման։<ref name=Book2011p4/> Հեպատիտ&nbsp;Ց-ի քրոնիկական ձևի դեպքում հիվանդը պետք է խուսափի ալկոհոլ և լյարդի վրա թունավոր ազդեցություն ունեցող դեղամիջոցներ օգտագործելուց<ref name=AFP2010/> և պետք է պատվաստվի [[Հեպատիտ A|հեպատիտ Ա-ի]] և [[Հեպատիտ B|հեպատիտ Բ-ի]] դեմ։<ref name=AFP2010/> Ցիրոզի առկայության դեպքում պետք է կատարվի ուլտրաձայնային հետազոտություն (ՈւՁՀ)՝ լյարդի քաղցկեղի հայտնաբերման նպատակով։<ref name=AFP2010/>