«Ամեդեո Ավոգադրո»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 15.
Ավոգադրոյի ժամանակ նրա [[վարկած]]ը անհնար էր ապացուցել տեսականորեն: Սակայն այս վարկածը պարզ հնարավորություն տվեց փորձնականորեն որոշել գազային միացությունների մոլեկուլների կազմը և որոշել դրանց հարաբերական զանգվածը: Փորձը ցույց է տալիս, որ այդ գազերի արդյունքում արտադրվող [[ջրածին|ջրածնի]], [[թթվածին|թթվածնի]] և [[ջուր|ջրի]] գոլորշու ծավալները կազմում են 2:1:2 [[հարաբերություն]]ը:
Առաջին` ջրածնի և թթվածնի մոլեկուլները բաղկացած են երկու [[ատոմ|ատոմն]]երից (H<sub>2</sub> և O<sub>2</sub>), իսկ ջրածնի մոլեկուլները` երեքից, և [[հավասարում]]ը կլինի 2Н<sub>2</sub> + О<sub>2</sub> = 2Н<sub>2</sub>О: Սակայն հնարավոր է նաև հետևյալ
Այնուամենայնիվ, կար հեշտ եղանակ երկու ենթադրություններից ընտրել միայն ճիշտը։ Դրա համար անհրաժեշտ էր վերլուծել այլ նման փորձերի արդյունքները։ Այսպիսով, դրանից հետևում է, որ հավասար ծավալներով [[Ջրածին|ջրածն]]ի և [[քլոր]]ի համար ջրածնի քլորիդի [[ծավալ]]ը կրկնապատկվում է։ Այս փաստը անմիջապես բացառում է միատոմ ջրածնի գոյության հնարավորությունը։ H + Cl = HCl, H + Cl<sub>2</sub> = HCl<sub>2</sub> այս և նման տեսակի [[Քիմիական ռեակցիաներ|ռեակցիա]]ները չեն կրկնապատկում HCl ծավալը։ Հետևաբար, ջրածնի [[մոլեկուլ]]ները (ինչպես նաև քլորինը) կազմված են երկու [[ատոմ]]ից։ Սակայն, եթե ջրածնի մոլեկուլները երկատոմ են, ապա երկատոմ են նաև քլորի մոլեկուլները, իսկ [[Ջուր|ջրի]] մոլեկուլները՝ եռատոմ են, և դրա բանաձևը կլինի՝ Н<sub>2</sub>О։ Զարմանալի է, որ այդպիսի պարզ փաստարկները տասնամյակների ընթացքում չեն կարողացել համոզել որոշ [[քիմիկոս]]ների Ավոգադրոյի տեսության ճշմարտացիության վերաբերյալ, որը մի քանի տասնամյակների ընթացքում գրեթե աննկատ մնաց։ Սա մասամբ պայմանավորված է այդ ժամանակվա պարզ և հստակ քիմիական ռեակցիաների [[բանաձև]]երի և [[հավասարում]]ների բացակայությամբ։ Բայց Ավոգադրոյի տեսության գլխավոր հակառակորդը հայտնի շվեդ քիմիկոս [[Իյոնս Յակոբ Բերցելիուս]]ն է, ով անառարկելի հեղինակություն ուներ ամբողջ աշխարհի քիմիկոսների շրջանում։ Նրա տեսության համաձայն, բոլոր ատոմները ունեն [[էլեկտրական լիցք]], իսկ մոլեկուլների ատոմային կազմը՝ հակառակ լիցք, որոնք միմյանց ձգում են։ Հավանաբար, [[Թթվածին|թթվածնի ատոմ]]ներն ունեն ուժեղ բացասական լիցք, իսկ ջրածնի ատոմները՝ դրական։ Այս տեսության տեսակետից անհնար է թթվածնի մոլեկուլը պատկերացնել կազմված երկու միատեսակ լիցքերով ատոմներից։ Բայց, եթե թթվածնի մոլեկուլները միատոմ են, ապա ռեակցիայի մեջ թթվածինը ազոտի հետ է փոխազդում․ N + O = NO ծավալների հարաբերությունը պետք է լինի 1:1:1։ Դա հակասեց փորձին․ 1 լ․ ազոտից և 1 լ․ թթվածնից ստացվում է 2 լ․ NO։ Այս հիմքով Բերցելիուսը և շատ այլ քիմիկոսներ մերժել են Ավոգադրոյի [[վարկած]]ը, քանի որ չէր համապատասխանում փորձարարական տվյալներին։
| |||