«Հին Եգիպտոս»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[Պատկեր:Egypt.Giza.Sphinx.01.jpg|մինի|աջից|300px|[[Մեծ Սֆինքս]]ն ու [[Հեֆրենի բուրգ]]ը [[Գիզա]]յում։]]

'''Հին Եգիպտոս,''' հյուսիսային [[Աֆրիկա]]յի հինավուրց քաղաքակրություններից մեկը, որը կենտրոնացված էր [[Նեղոս]] գետի ստորին հատվածում, որտեղ այժմ տեղակայված է [[Եգիպտոս]]ը: Նախապատմական Եգիպտոսը համախմբվեց մոտ մ.թ.ա. 3100 թվականին (ըստ եգիպտական պայմանական ժամանակագրության),<ref name="Allen 2000 p. 13">Allen (2000) p. 13</ref> որը քաղաքականապես միավորեց '''Վերին և Ստորին Եգիպտոսները՝''' Մենեսի գլխավորությամբ (հաճախ նույնականացվում էր Նարմերի հետ)<ref name="Loprieno 1995a pp. 10–26">Loprieno (1995a) pp. 10–26</ref>: Հին Եգիպտոսի պատմությունը բաժանված է պայմանական ժամանակաշրջաններով. հին թագավորությունը համապատասխանում է [[Վաղ Բրոնզե դար]]ին, Միջին Թագավորությունը՝ [[Միջին Բրոնզե դար]]ին և Նոր թագավորությունը՝ [[Ուշ Բրոնզե դար]]ին:

 

 

Հին Եգիպտական քաղաքակրթության հաջողությունը մասնակիորեն կապված էր գյուղատնտեսությունից՝ Նեղոս գետի պայմաններին հարմարվելու ունակությունից: Նեղոսի վարարումներից և ոռոգումներից առաջանում էին բերրի դաշտավայրեր, որոնք նպաստում էին [[Գյուղատնտեսություն|գյուղատնտեսությանը]], որը ապահովվում էր ավելի խիտ բնակչության առկայությանը և հասարակական բարեկեցության և [[մշակույթ]]ի զարգացմանը: Եգիպտոսի կառավարությունը խրախուսել է հովտային հանքավայրերի շահագործմանը և հարակից ամայի շրջանների օգտագործմանը, խմբային շինարարական աշխատանքներին և գյուղատնտեսական նախագծերի կազմակերպմանը, շրջակա շրջանների հետ առևտուր իրականացմանը, ինքնուրույն վաղ գրավոր համակարգի զարգացմանը, զինված ուժերին, որոնք նպատակ ունեին դիմակայել օտարերկրյա թշնամիններին և նպաստել Եգիպտոսի հաստատմանը: Այս գործունեությունը խթանելու և կազմակերպելու համար եղել են ազնվական գրագիրներ, կրոնական առաջնորդներ և կառավարիչների բյուկրատիա, որոնք վերահսկվում էին [[փարավոն]]ի կողմից, որը ապահովում էր եգիպտական ժողովրդի համագործոկցությանը և միասնությանը՝ կրոնական համոզմունքների համատեքստում<ref name="Loprieno 2004 p. 166">Loprieno (2004) p. 166</ref><ref name="El-Daly 2005 p. 164">El-Daly (2005) p. 164</ref>:

{{Հիմնական հոդված| Նախապատմական Եգիպտոս}}

[[Պատկեր:Egypte_louvre_316.jpg|link=https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Egypte_louvre_316.jpg|ձախից|մինի|Նաքադա II-ի սափորը՝ զարդարված վիթերով (նախապատմական ժամանակաշրջան)]]

 

Սկսած մ.թ.ա. [[6th millennium BC|5500&nbsp;]]<nowiki/>թվականից Նեղոսի հովտում ապրող փոքր ցեղերը մի շարք մշակույթների կրողն են եղել, որն արտահայտվել է անասնապահության, գյուղատնտեսության, երկրագործության մեջ և նրանք հայտնի են իրենց խեցեղենով ու անձնական իրերով, ինչպիսիք են սանրերը, ապարանջանները և ուլունքներով: Այս վաղ մշակույթների ամենամեծ կենտրոնը Վերին (հարավային ) Եգիպտոսում գտնվող [[Բադար]]<nowiki/>ի քաղաքն էր, որն հայտնի էր իր բարձրորակ կերամիկայով, քարե և պղնձե գործիքներով <ref>Hayes (1964) p. 220</ref>: