«Հին Եգիպտոս»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ փոխարինվեց: իր մեջ ներառ → ներառ oգտվելով ԱՎԲ
No edit summary
Տող 3.
'''Հին Եգիպտոս,''' հյուսիսային [[Աֆրիկա]]յի հինավուրց քաղաքակրություններից մեկը, որը կենտրոնացված էր [[Նեղոս]] գետի ստորին հատվածում, որտեղ այժմ տեղակայված է [[Եգիպտոս]]ը: Նախապատմական Եգիպտոսը համախմբվեց մոտ մ.թ.ա. 3100 թվականին (ըստ եգիպտական պայմանական ժամանակագրության),<ref name="Allen 2000 p. 13">Allen (2000) p. 13</ref> որը քաղաքականապես միավորեց '''Վերին և Ստորին Եգիպտոսները՝''' Մենեսի գլխավորությամբ (հաճախ նույնականացվում էր Նարմերի հետ)<ref name="Loprieno 1995a pp. 10–26">Loprieno (1995a) pp. 10–26</ref>: Հին Եգիպտոսի պատմությունը բաժանված է պայմանական ժամանակաշրջաններով. հին թագավորությունը համապատասխանում է [[Վաղ Բրոնզե դար]]ին, Միջին Թագավորությունը՝ [[Միջին Բրոնզե դար]]ին և Նոր թագավորությունը՝ [[Ուշ Բրոնզե դար]]ին:
 
Եգիպտոսը հասավ իր հզորության գագաթնակետին Նոր Թագավորության ժամանակաշրջանում, որը կառավարում էր Նուբիայի մեծ մասը և Մերձավոր Արևելքի զգալի մասը, որից հետո այն դանդաղ անկում է ապրում: Իր պատմության ընթացքում Եգիպտոս ներխուժել կամ նվաճվել է մի շարք օտար ուժերի կողմից, այդ թվում [[հիքսոսներ]]ի, [[լիվիացիներ]]ի, [[նուբիացիներ]]ի, [[ասորեստանցիներ]]ի, [[Աքեմենյան պարսիկներ]]ի կողմից և մակեդոնացիների՝ [[Ալեքսանդր Մակեդոնացի|Ալեքսանդ Մակեդոնացու]] հրամանատարությամբ: Ալեքսանդրի մահից հետո ձևավորվեց [[Հռովմեական Պտղոմեոսյան|Հռովմեական Պտղոմեոսյան Թագավորությունը]], որը ղեկավարեց Եգիպտոսը մինչև մ.թ.ա. 30 թվականը, երբ [[Կլեոպատրա]]ն գերի ընկավ'''''<big><u>Ես Հայկնեմ մեծ</u></big>''''' [[Հռոմեական կայսրություն|Հռովմեական Կայսրությանը]] և Եգիպտոսը դարձավ հռոմեական պրովինցիա<ref name="Allen 2000 p. 7">Allen (2000) p. 7</ref>:
 
Հին Եգիպտական քաղաքակրթության հաջողությունը մասնակիորեն կապված էր գյուղատնտեսությունից՝ Նեղոս գետի պայմաններին հարմարվելու ունակությունից: Նեղոսի վարարումներից և ոռոգումներից առաջանում էին բերրի դաշտավայրեր, որոնք նպաստում էին [[Գյուղատնտեսություն|գյուղատնտեսությանը]], որը ապահովվում էր ավելի խիտ բնակչության առկայությանը և հասարակական բարեկեցության և [[մշակույթ]]ի զարգացմանը: Եգիպտոսի կառավարությունը խրախուսել է հովտային հանքավայրերի շահագործմանը և հարակից ամայի շրջանների օգտագործմանը, խմբային շինարարական աշխատանքներին և գյուղատնտեսական նախագծերի կազմակերպմանը, շրջակա շրջանների հետ առևտուր իրականացմանը, ինքնուրույն վաղ գրավոր համակարգի զարգացմանը, զինված ուժերին, որոնք նպատակ ունեին դիմակայել օտարերկրյա թշնամիններին և նպաստել Եգիպտոսի հաստատմանը: Այս գործունեությունը խթանելու և կազմակերպելու համար եղել են ազնվական գրագիրներ, կրոնական առաջնորդներ և կառավարիչների բյուկրատիա, որոնք վերահսկվում էին [[փարավոն]]ի կողմից, որը ապահովում էր եգիպտական ժողովրդի համագործոկցությանը և միասնությանը՝ կրոնական համոզմունքների համատեքստում<ref name="Loprieno 2004 p. 166">Loprieno (2004) p. 166</ref><ref name="El-Daly 2005 p. 164">El-Daly (2005) p. 164</ref>: