«Հովհան Մայրավանեցի»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[Հայաստանյայց Առաքելական Սուրբ Եկեղեցի|Հայ առաքելական սուրբ եկեղեցու]] նշանավոր [[Վարդապետ|վարդապետների]], ճառագիրների, եկեղեցական գործիչների շարքում է, 7-րդ դարի նշանավոր ներկայացուցիչ Հովհան Մայրավանեցին՝ կոչված նաև Մայրագոմեցի։

 

Հովհան Մայրավանեցու կամ Մայրագոմեցու վերաբերյալ տեղեկություններ ենք գտնում միջնադարյան հայ պատմագիրների երկերում՝ Սեբեոս, Ասողիկ, Հովհաննես Դրասխանակերտցի, Կիրակոս Գանձակեցի, Վարդան Արևելցի, Մովսես Կաղանկատվացի, Կիրակոս Գանձակեցի, Վարդան Արևելցի, Ստեփանոս Օրբելյան<ref>{{Cite book|title=Սյունիքի պատմություն|last=Ստեփանոս|first=Օրբելյան|publisher=|year=|isbn=|location=|pages=}}</ref>: Մայրավանեցու մասին խոսում են նաև օտար աղբյուրները՝ վրացական, և հունական ինչպես նաև պատմության մեջ հայտնի  ‹‹Narratio de rebus Armeniae›› սկզբնաղբյուրը: Հովհան Մայրավանեցին ծնվել է Զ դարի վերջին քառորդին՝ 570-575թթ։ Ուսումը և կրթությունը ստացել է Դվինի կաթողիկոսարանի նշանավոր դպրեվանքում։ Կոմիտաս (615-628թթ), Քրիստափոր(628-630թթ), Եզր (630-641) կաթողիկոսների օրոք, եղել է Դվինի Ս. Գրիգոր եկեղեցու փակակալը՝ կաթողիկոսների բացակայության դեպքում ստանձնել  կաթողիկոսական տեղապահությունը:

 

Ասողիկի վկայում է, որ  Հովհան Մայրավանեցին երեք աշխատության հեղինակ է. ‹‹Հովհանը գրեաց երիս գիրս և զանուն իւր ոչ վերագրեաց ի նոսա, վասն չընդունելոյ ժողովրդեանն. անուն միոյն՝ Խրատ վարուց, և անուն միւսոյն՝ Հաւատարմատ և անուն միւսոյն՝ Նոյեմակ››, նույնը հաստատում է նաև  Վարդան Արևելցին: Մ. Քենդերյանը  փաստում է նաև Հ. Անասյանի կողմից ‹‹Հայկական մատենագիտության›› մեջ զետեղված ‹‹նուրբ գրքերի››   ցուցակը,  ըստ Երևանի Մատենադարանի N 582 ձեռագրի. ‹‹... 16.- Յոհաննու Մայրավանեցոյ գ գիրք՝ ա) Խրատվարքն բ) Հաւատոյ արմատն գ) Նոյեմակն››: Մ. Քենդերյանի հավաստմամբ Հովհան Մայրավանեցու անունով մեզ հասած գործերն են ՝ ‹‹Կնիք հաւատոյ››-ում 7 հատված, մի գրվածք՝ ‹‹Վերլուծութիւն կաթողիկէ եկեղեցւոյ և որ ի նման կարգաց խորագրով›› և մի ժողովածու, որը պարունակում է 26 ճառեր, մի ‹‹Ողբ›› և մի ‹‹Աղոթք››: Հովհան Մայրավանեցու ճառերը ընդգրկված են ‹‹Խրատ Վարուց››  ժողովածուում. թվով  քսանվեցն են և մի ողբ ու  աղոթք: Մ. Քենդերյանը  ճառերը բաժանել է  4 խմբերի՝ ա) ճառեր մեղքերի, բ) բնության և գերբնական երևույթների, գ) առաքինության և դ) փրկության միջոցների մասին. ‹‹դրանք բարոյախրատական գրվածքներ են, որոնք շոշափում են ինչպես ժամանակի, այնպես էլ հետագա դասակարգային հասարակությունների բարոյական սկզբունքներին, մարդկային հարաբերություններին ու կենցաղին վերաբերող խնդիրների մեծ մասը››: Մ. Գոճայանը վկայում է, որ Հովհան Մայրավանեցու ճառերը բավական մեծ քանակության տեղեկություններ են տալիս 7-րդ դարի հայ ժողովրդի զանազան խավերի, ժողովրդի կրած տառապանքների, հոգևորականության վիճակի, նրանց դերի վերաբերյալ: