«Ճարպակալում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 217.
Խնայող գենի հիպոթեզի ({{lang-en|thrifty phenotype hypothesis}}) համաձայն՝ սննդի անբավարարության հետևանքով էվոլուցիոն զարգացման ընթացքում ձևավորվել է մարդկանց հակվածություն դեպի ճարպի կուտակումը։ Սննդի առատության բացառիկ շրջաններում ճարպի տեսքով էներգիայի կուտակումը համարվել է նպաստավոր՝ սննդի հասանելիության տատանումներով աչքի ընկնող ժամանակահատվածներում, քանի որ սովի ժամանակ մեծ քանակությամբ ճարպային հյուսվածք ունեցող անհատներն ունեին գոյատևելու ավելի մեծ հնարավորություն։ Իսկ կայուն սննդի աղբյուր ունեցող հասարակության համար այս ճարպ կուտակելու հատկանիշն արդեն ստանում է պակաս հարմարողական բնույթ<ref>{{cite journal |vauthors=Chakravarthy MV, Booth FW | title = Eating, exercise, and "thrifty" genotypes: Connecting the dots toward an evolutionary understanding of modern chronic diseases | journal = J. Appl. Physiol. | volume = 96 | issue = 1 | pages = 3–10 | year = 2004 | pmid = 14660491 | doi = 10.1152/japplphysiol.00757.2003 | type = Review }}</ref>։ Այս տեսակետը հանդիպեց մի շարք քննադատությունների, իսկ այլ էվոլուցա-հիմնված տեսություններից առաջարկվեցին փոփոխական գենի ({{lang-en|drifty gene hypothesis}}) և խնայող ֆենոտիպի ({{lang-en|thrifty phenotype hypothesis}}) հիպոթեզները<ref>{{cite journal | author = Wells JC | title = Thrift: A guide to thrifty genes, thrifty phenotypes and thrifty norms | journal = International Journal of Obesity | volume = 33 | issue = 12 | pages = 1331–1338 | year = 2009 | pmid = 19752875 | pmc = | doi = 10.1038/ijo.2009.175 | type = Review }}</ref><ref>{{cite journal | author = Wells JC | title = The thrifty phenotype: An adaptation in growth or metabolism? | journal = American Journal of Human Biology | volume = 23 | issue = 1 | pages = 65–75 | year = 2011 | pmid = 21082685 | pmc = | doi = 10.1002/ajhb.21100 | type = Review }}</ref>:
 
'''<big>=== Այլ ախտահարումներ</big>''' ===
 
Որոշ ֆիզիկական և հոգեկան խանգարումներ, նաև դրանց բուժման համար կիրառվող դեղորայքներ կարող են բարձրացնել ճարպակալման ռիսկը։ Ճարպակալման ռիսկի աճին բերող հիվանդությունների շարքում, ներառյալ յուրահատուկ գենետիկ համախտանիշները (վերևում թվարկված) դասվում են՝ [[հիպոթիրեոիդիզմ]]ը, [[Կուշինգի համախտանիշ|Կուշինգի հիվանդությունը/համախտանիշը]], [[աճի հորմոնի անբավարարություն]]ը<ref>{{cite journal |vauthors=Rosén T, Bosaeus I, Tölli J, Lindstedt G, Bengtsson BA | title = Increased body fat mass and decreased extracellular fluid volume in adults with growth hormone deficiency | journal = Clin. Endocrinol. | volume = 38 | issue = 1 | pages = 63–71 | year = 1993 | pmid = 8435887 | doi = 10.1111/j.1365-2265.1993.tb00974.x }}</ref>, ինչպես նաև սնման խանգարումները՝ [[սննդընդունման պահվածքի խանգարում]] ({{lang-en|binge eating disorder}}) և [[գիշերային սնման համախտանիշ]] ({{lang-en|night eating disorder}})<ref name="HaslamJames" />: Ամեն դեպքում ճարպակալումը չի ընդունվում որպես հոգեկան շեղում և չի ներառվում հոգեկան հիվանդությունների դասակարգման մեջ<ref>{{cite journal |vauthors=Zametkin AJ, Zoon CK, Klein HW, Munson S | title = Psychiatric aspects of child and adolescent obesity: a review of the past 10 years | journal = J Am Acad Child Adolesc Psychiatry | volume = 43 | issue = 2 | pages = 134–50 | date = February 2004 | pmid = 14726719 | doi = 10.1097/00004583-200402000-00008 | type = Review }}</ref>։Գիրության և ճարպակալման ռիսկն առավել բարձր են հոգեկան խանգարումներ ունեցող հիվանդների մոտ՝ ի համեմատ անհատների, ովքեր չունեն հոգեկան խնդիրներ<ref>{{cite journal|vauthors=Chiles C, van Wattum PJ |title=Psychiatric aspects of the obesity crisis |journal=Psychiatr Times |year=2010 |volume=27 |issue=4 |pages=47–51}}</ref>։
67 424

edits