«Ուտոպիա»–ի խմբագրումների տարբերություն

Գրականության մեջ XX—XXI դարերի ուտոպիան, ինչպես նաև հակաուտոպիաները, նայվում են գիտական ֆանտաստիկայի ժանրում<ref>эскапистские</ref>: Կ. Ռյոմերն առաջարկում է հետևյալ դասակարգումը գրական ժանրերի: Ուտոպիան դա ենթադրյալ մշակույթի մանրամասն նկարագրությունն է, որըորն ընթերցողին ներկայացնում է ալտերնատիվ իրականության պատկեր սեփական ժամանակակիցության և ինտելեկտուալ էմոցիոնալ դիրքերի: Եթե հեղինակը կամ ընթերցողը ընդունում են նկարագրվող իրականությունը իբրև գոյություն ունեցող իրականությանը գերազանցող, դա ուտոպիա է`ավելի կոնկրետ`իսկակական ուտոպիա: Եթե նկարագրվող իրականությունը տխուր է և զգալիորեն զիջում է օբյեկտիվին, այդ դիստոպիա է կամ անտիուտոպիա<ref>Claeys, 2010, K. M. Roemer. Paradise transformed: varieties of nineteenth-century utopias, p. 79.</ref>:

Ուտոպիա հասկացությունը առաջադրվել է Է Թոմաս Մորի կողմից իր տրակտատի գլխամասում «Շատ օգտակար, ինչպես նաև հետաքրքրաշարժ, իսկապես ոսկե գրքույկ պետության լավագույն գործիքի մասինևմասին և նոր կղզի ուտոպիայի մասին» Տվյալ նեոլոգիզմը — իր ծագմամբ հունական է: Էրազմին գրված նամակում սեպտեմբերի 20-ից 1516 թվականի Մորը վերնագրի համար օգտագործել է լատիներեն տերմին «Նիգդեյա» (''Nusquama''): Տերմինը նշանակում է «ոչ մի ուղղությամբ», «ոչ մի տեղ», «դեպի ոչինչ», «ոչ մի բանի համար», «ոչ մի ձևով», «ոչ մի տարբերակով», այսինքն եղել է ավելի ծայրահեղ Հունական ստուգաբանությունը բարդ է ավելի (բացառում, վանող փաստ, բայց ոչ փաստի հնարավորություն) և արմատը τόπος (տեղ, պետություն) Գոյություն ունի նաև ''eutopia'' εύ («օգուտ») և նույնպես τόπος. Այլ բառերով ասած`տերմինն ի սկզբանե մտածվում էր հայտնի երկակիություն: «Գոյություն չունեցող երկիր» միաժամանակ հանդիսանում էր «զարմանալի երջանկություն», հանդիսանալով նմանեցման կերպ Լատիներենում, ի տարբերություն հունարենի, հնչյունակազմական տարբերությունը ''ou'' և eu գրեթե չի զգացվում<ref name="Claeys, 2010, p. 4"/><ref>Баталов, 1989, с. 9.</ref><ref>Мартынов, 2009, с. 154.</ref><ref>Sargent, 2005, p. 2403, 2405.</ref>: Թարգմանությունների շնորհիվ Մորի «Ուտոպիա»-ի, նեոլոգիզմը XVI դարի ընթացքում տարածվեց գրեթե բոլոր եվրոպական լեզուներով, իսկ հետագայում ընդլայնեց նշանակությունը, իդեալական երկրի նկարագրությունից վերածվելով գեղարվեստական և քաղաքական ժանրի<ref>Мартынов, 2009.</ref>:

2004 թվականին Ջեյմս Մետյուն և Անդրեա Կրոսսը լույս ընծայեցին ''Historical Dictionary of the Utopianism'', վերահրատարակում «''The A to Z Guide''» սերիայում Հեղինակայինում նախաբանը հաստատում է հասկացության հոմանիշը «ուտոպիա» և «ուտոպիկ» (''utopia & utopian''), տրակտավորվում է, առաւին հերթին, նրանց գործածական նշանակությամբ — «ցանկացած գաղափար կամ սխեմա որոնք այս կամ այն առումով հեռու են հնարավորությունից իրագործման, սակայն թեորիայով գրավիչ են» Հետագայում անց է կացվում պատմական էքսկուրս և եզրակացություն է արվումմիանշանակ տարբերակման վերաբերյալ, որը կարող էր միավորել «О граде Божием» Ավգուստինի և «1984» Օրուելի հիպպի համայնքների հետ 1960—1970 թվականներին, «որոնք դրել էին իրենց նիրվանայի փնտրտուքների մեջ և սեռական ավելորդության և նարկոտիկների»: Արդյունքում առաջարկվում է վեց գերակայող սկզբունքներ, որոնք էմպիրիկ նկարագրում են սահմանները «ոււտոպիկիուտոպիկի»: