«Խորհրդա-գերմանական պայմանագիր (1939)»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 69.
Օգոստոսի 19-ին Գերմանա-խորհրդային առևտրային համաձայնագիրը վերջապես ստորագրվեց{{Sfn|Shirer|1990|p=525}}: Օգոստոսի 21-ին ԽՍՀՄ-ը դուրս եկավ եռակողմ բանակցություններից` բերելով այլ պատճառներ{{Sfn|Roberts|2006|p=30}}{{Sfn|Watson|2000|p=715}}: Նույն օրը Ստալինը ընդունեց Գերմանիայի ներկայացուցչին, ով հայտնեց, որ Գերմանիան ցանկանում է քննարկել գաղտնի չհարձակման համաձայնագիր և որով ԽՍՀՄ-ի հետաքրքրությունների շրջանակի մեջ կմտնի Լեհաստանի կեսը, [[Լատվիա]]ն, [[Էստոնիա]]ն, [[Ֆինլանդիա]]ն և [[Բեսարաբիա]]ն<ref name="murphy23">{{cite book|last=Murphy|first=David E|title=What Stalin Knew: The Enigma of Barbarossa|publisher=Yale University Press|year=2006|isbn=0-300-11981-X|page=23}}.</ref> Նույն օվա գիշերը Ստալինը պատասխանեց, որ ԽՍՀՄ-ը ցանկանում է ստորագրել նման պայմանագիր և Ռիբենտրոպին կընդունի օգոստոսի 23-ին{{Sfn|Shirer|1990|p=528}}:
==Գաղտնի դրույթ==
Օգոստոսի 22-ին Ֆրանսիայի և Բրիտանիայի հետ քննարկումները կասեցնելուց մեկ օր անց Մոսկվան հայտարարեց, որ Ռիբենտրոպը պետք է ժամանի Մոսկվա հաջորդ օրը: Սա տեղի ունեցավ երբ Բրիտանիայի և Ֆրանսիայի պատվիրակությունները դեռ Մոսկվայում էին: Քանի որ Արևմտյան տերությունները չէին ցանկանում բավարարել Մոսվայի պահանջները, Ստալինը միանգամից որոշեց կենտրոնանալ գերմանա-խորհրդային գաղտնի պայմանագրի վրա{{sfn|Watt|1989|p=367}}: Օգոստոսի 24-ին ստորագրվեց չհարձակման պայմանագիր, որը ներառում էր, որ յուրաքանչյուր կողմ կարող է պատասխանատվության ենթարկվել այն խտելու համար, չեզոքություն պահպաներ, եթե մյուս կողմը պատերազմի մեջ մտնի երրորդ կողմի հետ, չանդամագրվեր որևէ խմբին, որը ուղղակի կամ անուղղակի վտանգ էր ներկայացնում մյուս կողմի համար: 1939 թվականի օգոստոսի 21-ի ''[[Իզվեստիա]]'' թերթի «Խորհրդա-գերմանական հարաբերություններ» հոդվածում գրված էր.
{{bquote|Խորհրդա-գերմանական առևտրային և վարկային պայմանագրի կնքումից հետո ամեն ինչ գնում է Գերմանիայի և ԽՍՀՄ-ի միջև հարաբերությունների լավացմանը<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/8216847.stm Media build up to World War II], ''BBC News'', August 24, 2009</ref>:}}
[[Պատկեր:Molotov–Ribbentrop Pact (German copy).gif|thumb|right|Մոլոտով-Ռիբենտրոպ պակտ]]
[[Պատկեր:Molotov-Ribbentrop Pact 2.gif|thumb|right|Պայմանագրի ''Լրացուցիչ գաղտնի դրույթների'' էջերը]]
Պայմանագրում կային նաև գաղտնի դրույթներ, որը բացահայտվեց միայն 1945 թվականին Գերմանիայի պարտությունից հետո<ref name="mrtext"/>, չնայած դրա հետ կապված խոսակցությունները տարածվել էին շատ ավելի վաղ<ref>Ceslovas Laurinavicius, "The Lithianian Reaction to the Loss of Klaipeda and the Combined Gift of Soviet "Security Assistance and Vilnius", in: ''Northern European Overture to War, 1939–1941: From Memel to Barbarossa'', 2013, {{ISBN|90-04-24909-5}}</ref>: Համաձայն այս դրույթների Ռումինիան, Լեհաստանը, Լիտվան, Լատվիան, Էստոնիան և Ֆինլանդիան բաժանվում էին Գերմանիայի և ԽՍՀՄ-ի «ազդեցության շրջանակների» միջև<ref name="mrtext">{{cite journal|url=http://www.fordham.edu/halsall/mod/1939pact.html|title=Text of the Nazi–Soviet Non-Aggression Pact|date=23 August 1939|publisher=Fordham|ref=harv}}.</ref>: Հյուսիսում Ֆինլանդիան, Էստոնիան և Լատվիան մտնում էին ԽՍՀՄ ազդեցության շրջանակի մեջ<ref name="mrtext" />: Լեհաստանը բաժանվելու էր երկու քաղաքական տարածքների` [[Պիսա (գետ)|Պիսա]], [[Նարև]], [[Վիսլա]] և [[Սան (գետ)|Սան]] գետերից արևելք անցնում էր ԽՍՀՄ-ին, իսկ արևմտյան մասը` Գերմանիային<ref name="mrtext"/>: Լիտվան պետք է անցներ Գերմանիայի ազդեցության մեջ, սակայն 1939 թվականին համաձայնեցվեց ևս մեկ գաղտնի դրույթ, որով Լիտվայի մեծ մասը անցավ ԽՍՀՄ-ին<ref name="christie">{{cite book|last=Christie|first=Kenneth|title=Historical Injustice and Democratic Transition in Eastern Asia and Northern Europe: Ghosts at the Table of Democracy|publisher=RoutledgeCurzon|year=2002|isbn=0-7007-1599-1}}.</ref>: Համաձայն պայամանագրի, Լիտվային էր փոխանցվելու նրա պատմական մայրաքաղաք [[Վիլնիուս]]ը, որը գտնվում էր Լեհաստանի վեահսկողության ներքո միջպատերազմական շրջանում: Մեկ այլ դրույթով նշված էր, որ Գերմանիան չի միջամտելու ԽՍՀՄ-ի գործողություններին [[Բեսարաբիա]]յում, որն այդ ժամանակ Ռումիայի կազմում էր<ref name="mrtext" />, և որպես արդյունք ոչ միայն Բեսարաբիան, այլ նաև [[Հյուսիսային Բուկովինա]]ն և [[Հերցի մարզ|Հերցը]] օկուպացվեցին ԽՍՀՄ-ի կողմից:
Ստորագրման ժամանակ Ստալինը և Ռիբենտրոպը ջերմ զրույցի բռնվեցին, փոխանակեցին կենացներ` մոռանալով միմյանց վիրավորանքները 1930-ական թվականներին{{Sfn|Shirer|1990|p=539}}: Նրանք բնութագրեցին Բրիտանիային որպես խորհրդա-գերմանական հարաբերությունների փչացման վրա միշտ աշխատող երկիր{{Sfn|Shirer|1990|p=540}}:
== Ծանոթագրություններ ==
| |||