«Սեֆյան Պարսկաստան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ |
|||
Տող 54.
'''Սեֆյան պետություն''' ({{lang-fa|دولتْ صفویۀ` ''դոուլաթ է սաֆավիե''}}), միջնադարյան պետություն [[Իրան]]ում և նրան հարող տարածքներում 1501-1722 թվականներին։ Հիմնադրել է [[ղզլբաշ]] («կարմրագլուխ») [[Իսմայիլ I]]-ը 1501 թվականին։ Երկիրը կառավարել է [[Սեֆյաններ]]ի թագավորական տոհմը<ref>[https://www.britannica.com/topic/Safavid-dynasty Ṣafavid dynasty, Britannica]</ref>։ Տարածքը կազմել է առավելագույնը 3.450.000 քառ. կմ՝ [[Իսմայիլ I]] շահի օրոք (1501-1524)։
Առաջին շրջանում մայրաքաղաքն էր [[Թավրիզ]]ը (1501-1555), ապա՝ [[Ղազվին]]ը (1555-1598)։ 1598 թվականից շահ [[Աբբաս I Սեֆի]]ն մայրաքաղաքը տեղափոխում է իրանական մշակութային, քաղաքական ու տնտեսական կենտրոն [[Սպահան]]։ Հզորության շրջանում, երբ անկում էին ապրում [[Ակկոյունլուների տերություն]]ը և [[Լենկթեմուր]]ի կայսրությունը,
17-րդ դարի վերջից Իրանը սկսում է թուլանալ. նրա տարածքում առաջացած բազմաթիվ կուսակալությունները, ղեկավարվելով թյուրքալեզու առաջնորդների կողմից, հաճախ սատարում էին [[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան կայսրությանը]]։ Սեֆյան պետությունը խիստ թուլանում է գոյության իր գրեթե ամբողջ ընթացքում թուրք-պարսկական պատերազմների հետևանքով. 1722 թվականին, երբ սկսվել էին գահակալական կռիվներ, աֆղանական զորահրամանատար [[Միր Մահմուդ]]ը գրավում է մայրաքաղաք Սպահանը։
| |||