«Մուսուլման հույներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
չ փոխարինվեց: իր մեջ ներառ → ներառ oգտվելով ԱՎԲ
Տող 37.
|հավատք = [[Իսլամ]]
}}
'''Մուսուլման հույներ''' կամ '''հունախոս մուսուլմաններ''', հունական ծագմամբ մուսուլմաններ, ովքեր բնակվում են [[Թուրքիա]]յում, [[Հունաստան]]ում և [[Մերձավոր Արևելք]]ում<ref>Barbour, S., ''Language and Nationalism in Europe'', Oxford University Press, 2000, ISBN 0-19-823671-9</ref>: «Մուսուլման հույներ» հասկացությունը չպետք է շփոթել «[[Մուսուլմանները Հունաստանում|Հունաստանի մուսուլմաններ]]» հասկացության հետ: Վերջին հասկացությունը իր մեջ կարող է ընդգրկել ոչ միայն մուսուլման հույներին, այլ նաև [[Հունաստան]]ի տարածքում բնակվող [[թուրքեր]]ին, [[ալբանացիներ]]ին, [[պոմակներ]]ին և մուսուլման գնչուներին: Մուսուլման հույների մեծ մասը լքել է [[Հունաստան]]ը և տեղափոխվել [[Թուրքիա]] 1920-ական թվականներին: [[Հույն-թուրքական բնակչության փոխանակություն|Բնակչության փոխանակությունը]] տեղի է ունեցել [[Լոզանի պայմանագիր|Լոզանի պայմանագրի]] հիման վրա, որն ենթադրում էր, որ [[Թուրքիա]]յի հունական բնակչությունն էլ պետք է տեղափոխվեր [[Հունաստան]]:
 
== Թուրքիա ==
{{Main|Հույները Թուրքիայում}}
[[Թուրքիա]]յի հունախոս մուսուլման բնակչությունը իր մեջ ներառում է ինչպես ավտոխտոններին ([[Բյուզանդական կայսրություն|Բյուզանդական կայսրության]] իսլամացված հույն բնակչության սերունդներ, ովքեր պահպանել են լեզուն), այնպես էլ [[Բալկաններ]]ից ներգաղթած մուսուլման բնակչության սերունդներին: Ազգագրական մասնագիտական գրականության մեջ առանձնացնում են մուսուլման հույների մի քանի խմբեր.
 
=== Պոնտոսի մուսուլման հույներ ===
[[Պոնտոսցիներ]]ը հունական ծագմամբ էթնիկ խումբ է, ովքեր բնակվում են [[Տրապիզոն]]ում: Պատմության ընթացքում ենթարկվել են թուրքացման, ինչի արդյունքում կրոնափոխ են եղել և մասամբ պահպանել են լեզուն: Ազգագրագետ [[Օմեր Ասան]]ի տվյալներով, 1996 թվականին Թուրքիայում բնակվել է 300 000 մարդ, ովքեր ունեն պոնտական ծագում: Ինչպես [[թուրքեր]]ը, նրանք նույնպես [[սուննի իսլամ]]ի հետևորդներ են: Տարածված են [[սուֆիզմ|սուֆիստական]] քադիրիա և նաքշբանդի ուսմունքները: Համայնքը, հիմնականում, բնակվում է կրոնական ավանդույթներով: Որոշ տեսաբաններ նշում են, որ [[Թուրքիա]]յի պոնտական բնակչության մեջ դեռևս պահպանվում է քրիստոնեությունը: Բնակչությունը տիրապետում է հունարենի պոնտական բարբառին, որն անվանում են թուրքոս:
 
=== Կրետեի մուսուլման հույներ ===
Տող 50.
 
=== Էպիրոսի մուսուլման հույներ ===
[[Էպիրուս (պերիֆերիա)|Էպիրուս]]ի մուսուլման հույները, որոնց թուրքերեն անվանում են «յանյալը», իսկ հունարեն՝ «թուրքոյանիոտիս», գաղթել են [[Թուրքիա]] 1912 թվականին, իսկ երկրորդ ալիքը՝ 1923 թվականից հետո: Չնայած նրան, որ Էպիրուսի մուսուլման բնակչության մեծամասնությունը էթնիկ [[ալբանացիներ]] են, հունական համայնքներ կան [[Յանինա]]յում, [[Պրեվեզա]]յում, Պարամիթիայում, Սուլիում, Մարգարիտիում, Լուրոսում և Կոնիցայում<ref>[http://www.paramythia.gr/enpage2.html Municipality of Paramythia, Thesprotia]. ''Paramythia.gr''</ref><ref>[https://books.google.am/books?id=y1NsAAAAIAAJ&dq=greeks+margariti Historical Abstracts: Bibliography of the World's Historical Literature]. Published 1955</ref><ref>[https://books.google.am/books?id=7c0GAAAAQAAJ&pg=PA678&dq=margariti+mohammedan Handbook for Travellers in Greece] by Amy Frances Yule and John Murray. Published 1884. J. Murray; p. 678</ref><ref>[https://books.google.am/books?id=cmIcAAAAMAAJ&q=greek-mohammedans&dq=greek-mohammedans&lr=&pgis=1 Das Staatsarchiv] by Institut für auswärtige Politik (Germany), Berlin (Germany) Institut für ausländisches öffentliches Recht und Völkerrecht, Germany Auswärtiges Amt Today. Published 1904. Akademische Verlagsgesellschaft m.b.h.; p.31</ref>: [[Արիստոտել]]ի աշխատությունների առաջին թարգմանիչն թուրքերեն եղել է Խոջա Էսադ էֆենդին<ref>[https://books.google.am/books?id=RjGidYC9pUYC&pg=PA56&dq=greek-speaking-muslim&lr=&sig=ACfU3U3W5feidLaUDXiTTSqpw3NwMHUgRQ Dimitris Tziovas, Greece and the Balkans: Identities, Perceptions and Cultural Encounters since the Enlightenment] by Dēmētrēs Tziovas. Published 2003. Ashgate Publishing, Ltd.; p.56</ref>: Ներկայումս համայնքը ամբողջապես ինտեգրված է թուրքական հասարակության մեջ:
 
=== Մակեդոնիայի մուսուլման հույներ ===
Տող 62.
 
== Մերձավոր Արևելք ==
Այսօր [[Լիբանան]]ի [[Տրիպոլի (Լիբանան)|Տրիպոլի]] քաղաքում բնակվում է 7000 մարդ, իսկ [[Սիրիա]]յի Ալ Համիդի քաղաքում՝ 3000 մուսուլման հույներ<ref name="gsels">[http://webs.uvigo.es/ssl/actas2002/05/08.%20Roula%20Tsokalidou.pdf Greek-Speaking Enclaves of Lebanon and Syria] by Roula Tsokalidou. Proceedings ''II Simposio Internacional Bilingüismo''.</ref>: Նրանց մեծ մասը Կրետե կղզուց ներգաղթյալներ են: Նրանք այստեղ են հաստատվել 1866- 1897 թվականներին<ref name="gsels" />՝ սուլթան [[Աբդուլ Համիդ II]]-ի նախաձեռնությամբ: Վերաբնակեցման պատճառը, ըստ սուլթանի, մուսուլմաններին պաշտպանելն էր քրիստոնյաներից: Սուլթանի պատվին էլ անվանվել է սիրիական բնակավայրը:
 
Լիբանանի մուսուլման հույները պահպանել են լեզուն և ավանդույթները: Այդուհանդերձ, քրիստոնեական ավանդույթները չեն մոռացվել: Նրանք [[մոնոգամիա|մոնոգամ]] են և չեն ընդունում բաժանումը: Մինչ [[Լիբանանի Քաղաքացիական պատերազմ]]ը, համայնքի անդամները ամուսնանում էին միայն իրար հետ: Պատերազմի պատճառով մեծ քանակությամբ հույներ լքել են Լիբանանը<ref name="gsels" />: