«Մոհամմադ Ռեզա Փահլավի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 38.
 
=== 1960 և 1970 ական թվականներ ===
1960 և 1970 ական թվականներինն Իրանի արտաքին քաղաքականության մեջ նկատելի փոփոխություններ տեղի ունեցան և հայտնվեցին նոր ուղղություններ: Առաջին հերթին շահը կտրուկ ընդլայնեց տնտեսական համագործակցությունը սոցիալիստական երկրների հետ: Դա պայմանավորված էր [[Արևմուտք|Արևմուտքի]]՝ Իրանի տնտեսության զարգացմանը նպաստելու ցանկության բացակայության հետ, ուստի առավել ձեռնտու էր Սոցիալիստական երկրների հետ տնտեսական համագործակցությունը: [[Թեհրան|Թեհրանի]] ձգտումը հավասարակշռելու երկու հակառակորդ հասարակարգերի միջև, որն հնարավորություն կտար Իրանին առավել ինքնուրույն քաղաքականություն վարելու, հնարավորություն կտար ապահովել Իրանի թիկունքը հյուսիսային սահմաններում՝ [[Պարսից ծոց|Պարսից ծոցի]] շրջանում հնարավոր կոնֆլիկտների առաջացման դեպքում, հույս ունենալով չեզոքացնել [[Բաղդադ|Բաղդադի]] ազդեցությունը [[Մերձավոր Արևելք|Մերձավոր Արևելքում]] սովետական քաղաքականության վրա (Middle East): Սովետաա-իրանական համագործակցության հիմնական օբյեկտ դարձավ [[Սպահան|Սպահանի]] մետալուրգիական կոմբինատը: Երկու երկրների համար կարևոր նշանակություն ուներ «դարի գործարքը»՝ Տրանսիրանական գազատար խողովակով իրանական գազի անցկացումը [[Անդրկովկաս]] և իրանա-եվրոպական համաձայնագրերով մեծ քանակությամբ սիբիրյան գազի տեղափոխումը [[Արևմտյան Եվրոպա]], ինչը Թեհրանի համար բացեց «պատուհան դեպի Եվրոպա»: Սովետա-իրանական հարաբերությունների զարգացմանն համընթաց ընդլայնվում էին նաև Իրանի հարաբերությունները [[Արևելյան Եվրոպա|Արևելյան Եվրոպայի]] հետ, հատկապես [[Ռումինիա|Ռումինիայի]] , որն ուներ լրացուցիչ կարողություններ նավթարդյունաբերության համար:
1960 և 1970 ական թվականներինն Իրանի արտաքին քաղաքականության մեջ նկատելի փոփո
 
Երկրորդ հերթին Թեհրանը ակտիվ մասնակցություն ունեցավ [[Նավթ արտահանող երկրների կազմակերպություն]] ստեղծման և [[Արևմուտք|Արևմուտքի]] [[Նավթ|նավթի]] արդյունաբերությամբ զբաղվող երկրների միջև հավասար հարաբերությունների հաստատման պայքարի մեջ
 
за повышение цен на нефть и увеличение отчислений за право её добычи. В 1973 году всё имущество МНК было передано Иранской национальной нефтяной компании (ИННК) с гарантией поставок нефти в распоряжение МНК в течение 20 лет и отчисления последним в пользу Тегерана 60 % суммы прибылей. В результате повышения цен на нефть и отчислений от МНК в пользу ИННК нефтяные доходы Ирана выросли с 2,4 млрд долл. в 1972 году до 20 млрд в 1974 году.
 
В 1960-х и 1970-х годах во внешней политике Ирана произошли существенные изменения и появились принципиально новые её направления. Во-первых, шах резко расширил масштабы экономического сотрудничества с социалистическими странами. Это было обусловлено нежеланием Запада содействовать строительству базовых отраслей промышленности Ирана; более выгодными условиями внешнеэкономического сотрудничества с СЭВом; стремлением Тегерана к выгодному балансированию между двумя противоборствующими системами, позволяющему проводить более самостоятельную внешнюю политику; попыткой обеспечить Ирану тылы на его северных границах на случай возникновения конфликта в районе Персидского залива; надеждами нейтрализовать влияние Багдада на формирование советской политики на Ближнем Востоке (Middle East). Основным объектом советско-иранского сотрудничества стал Исфаханский металлургический комбинат. Важное значение для обеих стран имела «сделка века» о поставке по Трансиранскому газопроводу иранского газа в Закавказье и аналогичного количества сибирского газа в Западную Европу по ирано-европейским контрактам, что открыло Тегерану «окно в Европу». Параллельно советско-иранскому сотрудничеству развивались связи Ирана со странами Восточной Европы, особенно с Румынией, имевшей излишние для неё мощности по производству нефтедобывающего оборудования.