«Ճարպակալում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Ավելացվել է 12 762 բայտ ,  5 տարի առաջ
Content deleted Content added
Հետ է շրջվում 6035280 խմբագրումը, որի հեղինակն է՝ LenaJanyan24 (քննարկում) մասնակիցը
Պիտակ՝ Հետ շրջել
Տող 249.
 
Ճարպակալաման և վիրուսների միջև առկա կապը հայտնաբերվել է մարդկանց և կենդանիների տարբեր տեսակների մոտ։ Այս կապի դերը ճարպակալման հաճախականության ավելացման հարցում ևս դեռ հստակեցման կարիք ունի<ref>{{cite journal |vauthors=Falagas ME, Kompoti M | title = Obesity and infection | journal = Lancet Infect Dis | volume = 6 | issue = 7 | pages = 438–46 | date = July 2006 | pmid = 16790384 | doi = 10.1016/S1473-3099(06)70523-0 | url = | type = Review }}</ref>։
 
'''Այլ գործոններ'''
 
Մի շարք ակնարկներ հայտնաբերել են կապ կարճատև քնի և ճարպակալման միջև։ Արդյոք դրանցից մեկը համարվում է մյուսի պատճառ, պարզ չէ։ Անգամ,եթե կարճատև քունը բերում է քաշի ավելացմանը, պարզ չէ, ինչ աստիճանի է այն ազդում, կամ արդյոք օգտակար ազդեցություն կունենա քնի երկարացումը։
 
Անհատականության որոշ առանձնահատկություններ կապված են ճարպակալման հետ։ Նյարդայնությունը, դյուրագրգռականությունը, գերզգայունությունը ավելի հաճախ հանդիպում են այն մարդկանց մոտ, ովքեր տառապում են ճարպակալմամբ, մինչդեռ բարեխղճությունն ու ինքնավստահությունը ավելի հազվադեպ է հայտնաբերվում ճարպակալված մարդկանց մոտ։
 
==Ախտաֆիզիոլոգիա==
Տող 266 ⟶ 272՝
 
Ճարպակալման աճի խնդրի լուծման մոտեցումը կրում է կոմպլեքսային բնույթ։ Ճարպակալման գործելու քաղաքականության ({{lang-en|Obesity Policy Action}}) հարթակը չափման միավորները բաժանվում են «վերընթաց», «միջին ընթացքի» և «վարընթաց» քաղաքականությունը։ «Վերընթաց» քաղաքականությունը հետևում է հանրային փոփոխություններին, «միջին ընթացքինը» փորձում է փոխել անհատների ապրելակերպը՝ ճարպակալաման կանխարգելման համար, իսկ «վարընթաց»֊ը՝ բուժել արդեն ախտահարված մարդկանց<ref>{{cite journal |vauthors=Sacks G, Swinburn B, Lawrence M | title = Obesity Policy Action framework and analysis grids for a comprehensive policy approach to reducing obesity | journal = Obes Rev | volume = 10 | issue = 1 | pages = 76–86 | date = January 2009 | pmid = 18761640 | doi = 10.1111/j.1467-789X.2008.00524.X }}</ref>։
 
== Կառավարում ==
Ճարպակալման հիմնական բուժումը բաղկացած է սննդակարգից և ֆիզիկական վարժություններից։ Դիետայի ծրագրերը կարող են բերել քաշի կորստին շատ կարճ ժամանակահատվածում<ref name="Strychar">{{cite journal|date=January 2006|title=Diet in the management of weight loss|journal=CMAJ|type=Review|volume=174|issue=1|pages=56–63|doi=10.1503/cmaj.045037|pmc=1319349|pmid=16389240|vauthors=Strychar I}}</ref>, սակայն պահպանել այդ քաշի կորուստը դժվար է, և հաճախ պահանջվում է ֆիզիկական վարժությունների կատարում, ինչպես նաև մարդու ապրելակերպում սննդակարգի փոխարինում ավելի ցածր արժեք պարունակող սննդի մշտական կիրառմամբ<ref>{{cite journal|date=April 1998|title=Persons successful at long-term weight loss and maintenance continue to consume a low-energy, low-fat diet|journal=Journal of the American Dietetic Association|volume=98|issue=4|pages=408–13|doi=10.1016/S0002-8223(98)00093-5|pmid=9550162|vauthors=Shick SM, Wing RR, Klem ML, McGuire MT, Hill JO, Seagle H}}</ref><ref>{{cite journal|date=April 2007|title=Long-term weight losses associated with prescription of higher physical activity goals. Are higher levels of physical activity protective against weight regain?|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|type=Randomized Controlled Trial|volume=85|issue=4|pages=954–9|doi=10.1093/ajcn/85.4.954|pmid=17413092|vauthors=Tate DF, Jeffery RW, Sherwood NE, Wing RR}}</ref>։
 
Կարճ ժամանակահատվածում քաշի նվազեցման համար նախատեսվող ցածր ածխաջրատային դիետայի օգտագործումն ավելի էֆեկտիվ է, քան ցածր ճարպեր պարունակող դիետաները<ref name="SBU2013">{{Cite journal|last=Services|first=[[Swedish Agency for Health Technology Assessment and Assessment of Social Services]] (SBU)|year=1987|title=Dietary treatment of obesity|url=http://www.sbu.se/en/publications/sbu-assesses/dietary-treatment-of-obesity/|journal=Annals of the New York Academy of Sciences|volume=499|issue=1|pages=250–263|bibcode=1987NYASA.499..250B|doi=10.1111/j.1749-6632.1987.tb36216.x|access-date=17 June 2016}}</ref>։ Ինչևէ երկարաժամկետ պահանջվող և ցածր-ածխաջրատային, և ցածր-ճարպային դիետաները համարժեք են իրենց էֆեկտիվությամբ։ 2014 թվականի ակնարկը հայտնաբերել է, որ սիրտ-անոթային հիվանդությունների և դիաբետի առաջացման ռիսկը կապված է տարբեր դիետաների հետ, որոնք կարծես թե նման են իրար<ref>{{cite journal|date=2014|title=Low carbohydrate versus isoenergetic balanced diets for reducing weight and cardiovascular risk: a systematic review and meta-analysis|journal=PLOS One|type=Research Support|volume=9|issue=7|pages=e100652|bibcode=2014PLoSO...9j0652N|doi=10.1371/journal.pone.0100652|pmc=4090010|pmid=25007189|vauthors=Naude CE, Schoonees A, Senekal M, Young T, Garner P, Volmink J}}</ref>։ Ճարպակալման դեպքում Միջերկրածովյան սննդակարգի կիրառումը կարող է նվազեցնել սիրտ-անոթային համակարգի հիվանդությունների առաջացման ռիսկը։ Քաղցրահամ ըմպելիքների օգտագործման իջեցումը նույնպես նպաստում է քաշի նվազեցմանը<ref name="SBU2013" />։ Հաջողության ցուցանիշները երկարաժամկետ քաշի նվազեցման և ապրելակերպի փոփոխության ցածր են, և կազմում են 2-20%<ref>{{cite journal|date=July 2005|title=Long-term weight loss maintenance|journal=The American Journal of Clinical Nutrition|type=Review|volume=82|issue=1 Suppl|pages=222S–225S|doi=10.1093/ajcn/82.1.222S|pmid=16002825|vauthors=Wing RR, Phelan S}}</ref>։ Սննդակարգի և ապրելակերպի փոփոխությունները էֆեկտիվ են հղիության ժամանակ ավելորդ քաշի առաջացման դեպքում, որը կբերի լավ արդյունքների և մոր, և երեխայի մոտ<ref>{{cite journal|date=May 2012|title=Effects of interventions in pregnancy on maternal weight and obstetric outcomes: meta-analysis of randomised evidence|journal=BMJ|type=Meta-analysis|volume=344|pages=e2088|doi=10.1136/bmj.e2088|pmc=3355191|pmid=22596383|vauthors=Thangaratinam S, Rogozinska E, Jolly K, Glinkowski S, Roseboom T, Tomlinson JW, Kunz R, Mol BW, Coomarasamy A, Khan KS}}</ref>։ Ինտենսիվ վարքագծային խորհրդատվությունն առաջարկվում է այն մարդկանց ովքեր ունեն ճարպակալման և սիրտ-անոթային հիվանդությունների առաջացման բարձր ռիսկ<ref>{{cite journal|date=October 2014|title=Behavioral counseling to promote a healthful diet and physical activity for cardiovascular disease prevention in adults with cardiovascular risk factors: U.S. Preventive Services Task Force Recommendation Statement|journal=Annals of Internal Medicine|volume=161|issue=8|pages=587–93|doi=10.7326/M14-1796|pmid=25155419|vauthors=LeFevre ML}}</ref>։
 
Հինգ դեղամիջոցներ ունեն ապացույցներ երկարատև օգտագործման համար․ [[օրլիստատ]], [[լորկազերին]], [[լիրագլուտիդ]], [[ֆենտերմին-տոպիրամատ]] և [[նալտրեքսոն-բուպրոպիոն]]<ref name="NEJM 2017">{{cite journal|date=January 2017|title=Mechanisms, Pathophysiology, and Management of Obesity|journal=The New England Journal of Medicine|volume=376|issue=3|pages=254–266|doi=10.1056/NEJMra1514009|pmid=28099824|vauthors=Heymsfield SB, Wadden TA}}</ref>։ Դրանք հանգեցնում են քաշի կորստի մեկ տարվա ընթացքում մինչև 3.0-ից 6.7 կգ-ը (6.6-14.8 ֆունտ), ի համեմատ [[Պլացեբոյի էֆեկտ|պլացեբոյի]]<ref name="NEJM 2017" />։ Օրլիստատը, լիրագլուտիդը և նալտրեքսոն-բուպրոպիոնը հասանելի են ԱՄՆ-ում և Եվրոպայում, իսկ լորկազերինը և ֆենտերմին-տոպիրամատը՝ միայն ԱՄՆ-ում<ref name="EMA2013">{{cite journal|date=August 2013|title=When EMA and FDA decisions conflict: differences in patients or in regulation?|journal=BMJ|volume=347|pages=f5140|doi=10.1136/bmj.f5140|pmid=23970394|vauthors=Wolfe SM}}</ref>։ Եվրոպական կարգավորող մարմինները մասամբ մերժեցին այս վերջին երկու պրեպարատներ՝ լորազերինի սրտի կափույրների վրա առաջացրած խանգարումների պատճառով, և ֆենտերմին-տոպիրամատի ավելի ընդհանուր՝ սրտի եւ արյունատար անոթների խանգարումների առաջացման հետևանքով<ref name="EMA2013" />։ Օրլիստատի կիրառումը կապված է ստամոքս-աղիքային տրակտի կողմնակի էֆեկտների առաջացման բարձր ցուցանիշների հետ<ref name="Orli07">{{cite journal|date=December 2007|title=Long term pharmacotherapy for obesity and overweight: updated meta-analysis|journal=BMJ|type=Meta-analysis|volume=335|issue=7631|pages=1194–9|doi=10.1136/bmj.39385.413113.25|pmc=2128668|pmid=18006966|vauthors=Rucker D, Padwal R, Li SK, Curioni C, Lau DC}}</ref>, և կային մտահոգություններ երիկամների վրա բացասական ազդեցության վերաբերյալ<ref>{{cite web|url=http://www.medscape.com/viewarticle/740855?src=mp&spon=30|title=Diet Drug Orlistat Linked to Kidney, Pancreas Injuries|last=Wood|first=Shelley|website=Medscape|publisher=Medscape News|access-date=26 April 2011}}</ref>։  
 
Ճարպակալման բուժման ավելի էֆեկտիվ եղանակ է համարվում բարիատրիկ վիրաբուժությունը։ Պրոցեդուրաների տեսակները ներառում են [[Լապարասկոպիկ կարգավորող ստամոքսային կապում|լապարասկոպիկ կարգավորող ստամոքսային կապումը]], [[Ռուի Y ստամոքսի շունտավորում|Ռուի Y ստամոքսի շունտավորումը]], [[Ուղղահայաց ձեռնոցի ստամոքսէկտոմիա|ուղղահայաց ձեռնոցի ստամոքսէկտոմիան]], [[Բիլիոպանկրեատիկ դիվերսիա|բիլիոպանկրեատիկ դիվերսիան]]<ref name="NEJM 2017" />։ [[Վիրաբուժություն|Վիրաբուժության]] ընտրությունը ծանր աստիճանի ճարպակալման դեպքում կապված է երկարատև քաշի կորստի հետ,որը բարելավում է ճարպակալման պատճառով առաջացած հիվանդությունները<ref name="Chang2013">{{cite journal|date=March 2014|title=The effectiveness and risks of bariatric surgery: an updated systematic review and meta-analysis, 2003–2012|journal=JAMA Surgery|type=Meta-analysis, Review|volume=149|issue=3|pages=275–87|doi=10.1001/jamasurg.2013.3654|pmc=3962512|pmid=24352617|vauthors=Chang SH, Stoll CR, Song J, Varela JE, Eagon CJ, Colditz GA}}</ref>, և իջեցնում է ընդհանուր մահացության դեպքերը։ Մի ուսումնասիրությունում հայտնաբերվել է քաշի կորուստ 14%-ից մինչև 25%(կապված կատարված վիրահատության տեսակից) 10 տարուց հետո, և 29% ընդհանուր մահացության բոլոր դեպքերի իջեցում, այլ քաշի նվազեցման միջոցներ կիրառելու համեմատ<ref>{{cite journal|date=August 2007|title=Effects of bariatric surgery on mortality in Swedish obese subjects|journal=The New England Journal of Medicine|type=Research Support|volume=357|issue=8|pages=741–52|doi=10.1056/NEJMoa066254|pmid=17715408|vauthors=Sjöström L, Narbro K, Sjöström CD, Karason K, Larsson B, Wedel H, Lystig T, Sullivan M, Bouchard C, Carlsson B, Bengtsson C, Dahlgren S, Gummesson A, Jacobson P, Karlsson J, Lindroos AK, Lönroth H, Näslund I, Olbers T, Stenlöf K, Torgerson J, Agren G, Carlsson LM}}</ref>։ Բարդություններն առաջանում են մոտավորապես 17% դեպքերում, իսկ 7% դեպքերում <ref name="Chang2013" />կարիք է առաջանում կրկնակի վիրահատության։ Վիրահատության թանկարժեքության և հնարավոր ռիսկերի առաջացման պատճառով փնտրում են այլ, ոչ ինվազիվ, էֆեկտիվ մեթոդներ, ներառյալ այն մեթոդները, որոնք կզբաղեցնեն ստամոքսի պարունակությունը<ref>{{cite web|url=https://www.bostonglobe.com/business/2014/06/29/novel-ways-lose-weight-include-stomach-gel-electrical-impulses/LLzowmiW9d8yZsXXiHSOWN/story.html|title=New allies in war on weight|last=Weintraub|first=Karen|website=The Boston Globe|publisher=The Boston Globe|access-date=30 June 2014}}</ref>։
 
==Համաճարակաբանություն==
56

edits