«Մաշկ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
{{Այլ կիրառումներ|Մաշկ (այլ կիրառումներ)}}
'''Մաշկ''' ({{lang-lat|cutis}}), [[ողնաշարավոր օրգանիզմ]]ների արտաքին ծածկույթը, որը պաշտպանում է մարմինը արտաքին ազդեցություններից և ունի մի շարք այլ կարևոր ֆունկցիաներ (արտազատական, զգացողական, ներզատական, ջերմակարգավորող և այլն)։ Հանդիսանում է [[կաթնասուն]]ների մոտ ամենամեծ օրգանը։ Հասուն [[մաշկ (մարդու)|մարդու մաշկ]]ը զբաղեցնում է 1,5-2 մ² մակերես։ Բաղկացած է արտաքին (էպիթելային) և ներքին (շարակցահյուսվաշքային) շերտերից, որոնք առանձնացված են իրարից բազալ (հիմային) թաղանթով, և հաճախ առաջացնում են տարբեր հավելումներ ([[մազ]]եր, [[եղունգ]]ներ, [[փետուր]]ներ և այլն)։ Արտաքին շերտը ներկայացված է բազմաշերտ էպիթելով, ընդ որում վերգետնյա [[ողնաշարավոր]]ների մոտ արտաքին շերտերի բջիջները ամբողջովին ենթարկվում են եղջերացման և կազմում [[էպիդերմիս]]ի անընդհատ թարմացվող [[եղջրային շերտ]]ը։ Ներքին շարակցահյուսվածքային շերտը ([[դերմա]]) կազմում է կոլլագենային և էլաստիկ թելերի ցանց ([[ողնաշարավոր]]ների, [[գլխոտանի փափկամարմին]]ների մոտ), որն ապահովում է մաշկի ամրությունը և էլաստիկությունը, ինչպես նաև ոսկրային և այլ թեփուկներ ([[ձկներ]]ի մոտ), մաշկային ոսկրացումներ ([[սողուն]]ների մոտ), որոնք պաշտպանիչ պատյանի դեր են կատարում։▼
{{Տեղեկաքարտ Անատոմիա|անվանում=Մաշկ|պատկեր=Elephant_Skin.jpg|նկարագրություն=[[Փիղ|Փղի]] մաշկը|պատկեր2=|նկարագրություն2=|տեսակ=|ենթադաս=|մաս=|կազմ=|տեղայնացում=|լատիներեն=Cutis|համակարգ=|զարկերակ=|երակ=|նյարդ=|հանգույց=|նախասկզբնակ=|արտադրանք=|տաքսոն=|MeSH=D012867|Dorlands=|Foundational Model of Anatomy=7163|Terminologia Anatomica 98=A16.0.00.002|Terminologia Histologica=|Terminologia Embryologica=|նկարագրված=|Վիքիպահեստ=}}'''Մաշկ''', [[Ողնաշարավորներ|ողնավարավորների]] արտաքին նուրբ ծածկույթն է։
Այլ կենդանական ծածկույթները, ինչպես օրինակ [[Հոդվածոտանիներ|հոդվածոտանինների]] [[Էկզոկմախք|էկզոկմախքը]], ունեն այլ [[Ծագումը։ Բացահայտում|ծագում]], կառուցվածք և [[քիմիական կազմ]]։ Մաշկային ծածկույթ արտահայտությունն ծագել է լատիներեն ''cutis՝'' մաշկ բառից։ [[Կաթնասուն|Կաթնասունների]] մոտ մաշկը ծածկույթային համակարգի [[Օրգան (կենսաբանություն)|օրգան]] է, որը կազմված է [[Էկտոդերմ|էկտոդերմի]] մի քանի շերտերից և պաշտպանում է [[Մկաններ|մկանները]], [[Ոսկոր|ոսկրերը]], կապաններն ու [[Ներքին օրգաններ|ներքին օրգանները]]։ [[Երկկենցաղներ|Երկկենցաղների]], [[Սողուններ|սողունների]] և [[Թռչուններ|թռչունների]] մոտ առկա է այլ բնույթի մաշկային ծածկույթ<ref>{{cite journal|year=2003|title=Adaptation to the land: The skin of reptiles in comparison to that of amphibians and endotherm amniotes|url=|journal=J Exp Zoolog B Mol Dev Evol.|volume=298|issue=1|pages=12–41|doi=10.1002/jez.b.24|pmid=12949767|vauthors=Alibardi L}}</ref>։
▲
== Ֆունկցիաններ ==
| |||