«Երիկամ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ r2.6.3) (Ռոբոտը ավելացնում է․: sn:Itsvo |
չ ուղղումներ ԱՎԶ ծրագրով |
||
Տող 1.
{{unreferenced}}
[[
[[
[[
'''Երիկամները''' (rens) զույգ [[գեղձ]]ային [[օրգան]]ներ են [[որովայնի խոռոչ]]ի հետին պատի որովայնամզի տակ: Երիկամները տեղավորված են [[ողնաշար]]ի աջ ու ձախ կողմերում, կրծքային վերջին և գոտկային վերին երկու [[ող]]ների մակարդակի վրա: Աջ երիկամը միջին հաշվով 1-1.5 սմ ավելի ցած է, քան ձախը ([[լյարդ]]ի աջ բլթի ճնշումից կախված): Երիկամների վերին ծայրերը հասնում են XI [[կող]]ի մակարդակին, նրանց ստորին ծայրերը գտնվում են [[զստոսկր]]ի կատարից 3-5 սմ բարձր: Երիկամների դիրքի նշված սահմանները ենթակա են անհատական փոփոխությունների. հաճախ վերին սահմանը հասնում է XI կրծքային ողնի վերին եզրի բարձրությանը, ստորին սահմանը կարող է իջնել 1-0.5 ող ավելի ցած:
==Երիկամի արտաքին տեսքը==
Երիկամն ունի լոբու ձև: Երիկամի նյութն արտաքինից հարթ է և մուգ կարմիր գույնի: Երիկամում տարբերում են վերին և ստորին բևեռներ (extremitas superior et inferior), դրսային ու միջային եզրեր(margo laterals et mediales) և առաջային ու հետին երեսներ(facies anterior et posterior): Երիկամի դրսային եզրը կոր է, միջայինը մեջտեղում գոգ է, դարձած է ոչ միայն միջայնորեն, այլև քիչ ցած ու առաջ: Միջային եզրի միջին գոգ մասի մեջ է մտնում [[դրունք]]ը (hilus renalis), որի միջով մտնում են [[երիկամային զարկերակներ]]ն ու [[նյարդ]]երը և դուրս են գալիս [[երակ]]ն ու [[միզածորան]]ը: Դրունքը բացվում է մի նեղ տարածությունում, որը խրված է երիկամի նյութի մեջ: Այս տարածությունը կոչվում է երիկամի ծոց (sinus renalis), նրա երկայնական առանցքը համապատասխանում է երիկամի երկայնական առանցքին: Երիկամի առաջային երեսը ավելի կոր է, քան հետինը:
Աջ ու ձախ երիկամների առաջային երեսների առնչությունը օրգանների հետ միատեսակ չէ: Աջ կողմից վերևում երիկամի մակերեսի մի փոքր մաս հպվում է մակերիկամին, որի հետ երիկամը միացած է [[շարակցական հյուսվածք]]ի մի միջնաշերտով: Ավելի ցածր երիկամի առաջային երեսի մեծ մասը հպված է լյարդին, որի վրա դրա հետևանքով գոյանում է երիկամի պուճը (impressio renalis): Աջ երիկամի առաջային երեսի ստորին մեկ երրորդական մասին հպվում է [[հաստ աղիք]]ի աջ ծունկը: Աջ երիկամի առաջային երեսի միջային եզրի երկայնքով իջնում է [[տասներկումատյա աղիք|duodenum-ի]] վայրէջ հատվածը: Ձախ երիկամն իր վերին երրորդականի երկարությամբ հպվում է [[ստամոքս]]ին, իսկ միջին երրորդականում` [[ենթաստամոքսային գեղձ]]ին: Նրա առաջային երեսի դրսային եզրը իր վերին մասով հպվում է [[փայծաղ]]ին: Ձախ երիկամի առաջային երեսի ստորին ծայրը միջայնորեն հպվում է [[նրբաղիք]]ի գալաներին:
Տող 19.
Երիկամների անշարժացումը իրենց տեղում պայմանավորված են հետևյալ գոյացությունների և գործոնների համալիրով`
#երիկամային փակեղ, ձուլվում է երիկամի պատյաններին,
#երիկամի մկանային բուն, որը կազմվում է գոտկի [[քառակուսի մկաններ]]ով,
#երիկամի անոթներ, որոնք արգելում են նրանց հեռանալը [[աորտա]]յից և [[ստորին սիներակ]]ից,
#ներորովայնային ճնշում, որը պայմանավորված է որովայնի [[մամուլի մկաններ]]ի կծկումներով:
Այդ տեղաշարժացնող ապարատի թուլության դեպքում երիկամները կարող են ցած իջնել ([[թափառող երիկամ]]), որը պահանջում է հատուկ վիրաբուժական միջամտություն: Նորմայում երիկամների թեքորեն վեր և միջային ուղղությամբ գնացող երկայնաձիգ առանցքները երիկամներից վեր միանում են` դեպի ներքև բաց անկյուն կազմելով: Երիկամների իջվածքի դեպքում նրանք, միջին գծի մոտ իրենց անոթների միջոցով անշարժանալով, տեղաշարժվում են ցած և միջայնորեն: Դրա հետևանքով նրանց երկար առանցքները միանում են վերջիններիցս ներքև` դեպի վեր բացվող անկյուն կազմելով:
| |||