«Հենրի Ֆորդ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Երբ 1943 թվականին Էդսել Ֆորդը վաղաժամ մահանում է, Հենրի Ֆորդը անվանականորեն վերսկսում է ղեկավարել ընկերությունը։ Բայց 1930-ականներին տեղի ունեցած կաթվածները նրան հետզհետե թուլացնում են, և նրա բանականությունը սկսում է մթագնել։ Ֆորդն աստիճանաբար հետևի պլան է մղվում, և նրա անունից սկսում են որոշում կայացնել ուրիշները<ref>Watts, ''The People's Tycoon'' (2005) p 503</ref>։ Ընկերությունը իրականում սկսում է վերահսկվել մի քանի գլխավոր գործադիր տնօրենների կողմից՝ Չարլզ Սորենսենի (Ֆորդ ընկերության արտադրական ղեկավարը և գլխավոր ինժեներներից մեկը) ու Հարրի Բենեթի (Ֆորդի ծառայության բաժնի ղեկավարն էր․ այդ բաժինը Ֆորդի «ռազմական ուժն» էր, որը լրտեսում էր աշխատակիցներին և ապահովում նրանց կարգապահությունը) գլխավորությամբ։ Ֆորդը նախանձում էր այն հրապարակայնությանը, որը վայելում էր Սորենսենը և 1944 թվականին ստիպում է նրան հեռանալ ընկերությունից<ref>Watts, ''The People's Tycoon'' (2005) p 522-5</ref>։ Ֆորդի անկարողությունը Վաշինգտոնում ընկերության վերականգնման մասին քննարկումների առիթ է դառնում։ Վերականգնման հիմնական 2 տարբերակ է քննարկվում՝ պետական հրամանի կամ ընկերության ղեկավարներին «հեղաշրջման» հրահրելու միջոցով<ref name="Sorensen1956pp324–333">{{Harvnb|Sorensen|1956|pp=324–333}}.</ref>։ Վիճակը մնում է անփոփոխ մինչև 1945 թվականը, երբ սնանկացման լուրջ ռիսկի պատճառով Էդսելի այրին պաշտոնանկ է անում Ֆորդին և ընկերության նախագահ է դարձնում իր որդուն՝ Հենրի Ֆորդ II-ին<ref>Yates, Brock. "10 Best Moguls", in ''Car and Driver'', 1/88, p.45.</ref><ref>Watts, ''The People's Tycoon'' (2005) p 522-7</ref>: Երիտասարդ Ֆորդը իր ձեռքում է կենտրոնացնում ողջ իշխանությունը և 1947 թվականին ստիպում է Հարրի Բենեթին դուրս գալ ընկերությունից՝ այդպիսով «մաքրելով» ընկերությունը հին գվարդիայից։

 

1920- ական թթ սկզբին Ֆորդը հովանավորում էր շաբաթական թերթը, որը հրատարակել էր խիստ հակասեմական քննադատություններ։ Միևնույն ժամանակ «Ֆորդ»-ը ուներ մեծ համբավ որպես խոշոր ընկերություն, որը վարձում էր սև աշխատողների և չէր դնում խտրականություն հրե աշխատողների կամ մատակարարների միջև։ Նա նաև վարձում էր կանանց և հաշմանդամ տղամարդկաց,որն այնքան էլ սովորական չէր<ref name=":1">{{cite book|title=''Recasting the Machine Age: Henry Ford's Village Industries''|author=Howard P. Segal|year=2008|page=46}}</ref>։

 

 

Այս ընթացքում Ֆորդը հանդես է եկել որպես հայտնի մամլոխոսնակ ''իրավունքի ծայրահեղականության և կրոնական նախապաշարմունքի'' ունենալով մոտավորապես 700,000 ընթերցողներ թերթի միջոցով<ref name=":2">Glock, Charles Y. and Quinley, Harold E. (1983). ''Anti-Semitism in America''. Transaction Publishers. {{ISBN|0-87855-940-X}}, p. 168.</ref>։ 2010 թ․նկարահանված վավերագրական ֆիլմ [[Ֆիլմ Հրեաները և Բեյսբոլը․ Ամերիկյան սիրո պատմություն|Հրեաները և Բեյսբոլը․ Ամերիկյան սիրո պատմություն–]]<nowiki/>ը գրվել էր [[Պուլիցերյան մրցանակ|Պուլիցերի]] մրցանակի դափնեկիր [[Իրա Բերկոուվ|Իրա Բերկոուվի]] կողմից, վերջինս նշում էր, որ Ֆորդը այն գրել է մայիսի 22, 1920 թ․։ Եթե երկրպագուները ցանկանում են իմանալ դժվարությունները ամերիկյան բեյսբոլի մասին ապա այն ներառում է երեք բառ շատ հրեա<ref name="nyblueprint1">{{cite web|url=http://nyblueprint.com/articles/view.aspx?id=824|title=Jews and Baseball Is A Film You Should Catch|last=Zeitlin|first=Alan|date=November 15, 2010|publisher=The New York Blueprint|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101210065732/http://nyblueprint.com/articles/view.aspx?id=824|archivedate=December 10, 2010|accessdate=February 6, 2014}}</ref>:

 

Գերմանիայում ''Դիերբորնի անկախություն'' թերթից հետո Ֆորդի հակասեմական հոդվածները թողարկվել են չորս հատորներով և կոչվել [[Միջազգային հրեա Աշխարհի առաջնահերթ խնդիրը|Միջազգային հրեա , Աշխարհի առաջնահերթ խնդիր։]]Դրանք հրատարակվել էին [[Թերդոր Ֆրիչի]] կողմից,ով մի շարք հակասեմական կուսակցությունների հիմնադիր է և [[Ռեիչսթեգի]] անդամ։ 1924 թ գրված նամակում [[Հենրիխ Հեմմեր|Հենրիխ Հեմմերը]] նկարագրում է Ֆորդին որպես ''մեր'' ''միակ շատ արժեքավոր,կարևոր և սրամիտ մարտիկի''<ref name=":3">{{cite book|title=The Business of Genocide: The SS, Slave Labor, and the Concentration Camps|last1=Allen|first1=Michael Thad|date=2002|publisher=University of North Carolina Press|isbn=0-8078-2677-4|location=Chapel Hill, NC|pages=14, 290}} See also, {{cite book|title=Der antisemitisch-antifreimaurerische Verschwörungsmythos in der Weimarer Republik und im NS-Staat|last=Pfal-Traughber|first=Armin|publisher=Braumüller|year=1993|location=Vienna|page=39}}. See also: [http://www.graswurzel.net/284/hohmann.shtml#u4 ''Eliten-Antisemitismus in Nazi-Kontinuität.''] In: ''[[Graswurzelrevolution]].'' December 2003. Pfal-Traughber and Allen both cite {{cite book|title=Heinrich Himmler als Ideologe|last1=Ackermann|page=37}}</ref>։Ֆորդի մասին տեղեկությունններ կան միայն [[Իմ պայքարը]] գրքում, չնայած նա այնտեղ միայն երկու անգամ է հիշատակվում է<ref name=":4">''Mein Kampf'' https://archive.org/stream/meinkampf035176mbp/meinkampf035176mbp_djvu.txt, p. 929, 930</ref>։ [[Ադոլֆ Հիտլեր|Ադոլֆ Հիտլերը]] գրել էր․– ''Միայնակ մեծ մարդ ,ով եռանդուն կերպով օգնում էր հրեաներին<ref name=":3" /> պահպանելու անկախությունը․․․․․կառավարելով հարյուր քսան արտադրողների պետության ներսում։'' 1931 թ [[Դեթրոյթ նորություններ|Դեթրոյթ նորությունների]] հարցազրույցում Հիտլերն ասաց, որ հարգում է Ֆորդին քանի որ նա իր համար եղել է ''ներշնչման աղբյուր'', ինչպես նաև պարզաբանեց Ֆորդի դիմանկարը իր գրասեղանի մոտ պահելու պատճառը<ref name="WP">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/wp-srv/national/daily/nov98/nazicars30.htm|title=Ford and GM Scrutinized for Alleged Nazi Collaboration|date=November 30, 1998|work=Washington Post|pages=A01|accessdate=March 5, 2008}}</ref>։ Սթիվեն Ուոթսը գրել էր, որ Հիտլերը մեծարում էր Ֆորդին հայտարարելով, որ նա կանի ամեն ինչ ներդնելու Ֆորդի տեսությունները Գերմանիահի պրակտիկայում և մոդելավորելու [[Վոլկսվեգենը]]՝ մոդել T ավտոմեքենան<ref>Watts, p. xi.</ref>։ Մաքս Վելլենսը կատարել է պատմական գրառումներ, որ․․․․Ադոլֆ Հիտլերը աջակցում էր հակասեմական պայքարը նախքան Ֆորդի ''Միջազգային հրեա'' հոդվածը կարդալը<ref>Wallace, Max "The American Axis: Henry Ford, Charles Lindberg and the Rise of the Third Reich", St. Martin's Griffin New York p. 52</ref>։ Հետագայում առանձ Ֆորդի իմացության թերթը վերատպվում է [[Սիոնի ավագանու արձանագրությունները հակասեմիթիկ կեղծված տեքստում|Սիոնի ավագանու արձանագրությունները հակասեմական կեղծված հոդվածում]]<ref>{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/national/religion/the-dark-legacy-of-henry-fords-anti-semitism-commentary/2014/10/10/c95b7df2-509d-11e4-877c-335b53ffe736_story.html?utm_term=.6b638b831d0a|title=The dark legacy of Henry Ford's anti-Semitism|last=Rudin|first=A. James|date=10 October 2014|work=Washington Post|accessdate=14 January 2018}}</ref>։

Մինչ Ֆորդի հոդվածները կդատապարտվեին Հակադիֆամացիոն լիգայի կողմից,դրանք բացահայտորեն քննադատում էին ջարդերը և բռնությունները հրեաների դեմ ,բայց միևնույն ժամանակ մեղադրում էին հրեաներին տեղի ունեցող զանգվածային միջադեպների համար<ref name=":6">Ford, Henry (2003). ''The International Jew: The World's Foremost Problem''. Kessinger Publishing. {{ISBN|0-7661-7829-3}}, p. 61.</ref>։ Իրականուն այս աշխատանքներից ոչ մեկը չի գրվել Ֆորդի կողմից, բայց նա թույլ է տվել, որ իր անունը որպես հեղինակային անուն օգտագործեն։ Ըստ դատարանի ապացույցների, նա գրեթե ոչինչ չի գրել և հրատարակել։ Ընկերները և բիզնես ասոցիացաները պատմում էին․ որ նրանք զգուշացրել էին Ֆորդին ''Անկախություն'' հոդվածի բովանդակության մասին և, որ, նա հավանաբար երբեք չի էլ կարդացել հոդվածը …Ֆորդը պնդում էր, որ միայն կարդացել է ենթավերնագրերը <ref name=":7">Watts pp x, 376–387; Lewis (1976) pp 135–59.</ref>։ Դատարանի մեղադրանքներին հակառակ բազմաթիվ վկայություններ ստիպել էին ենթադրել, որ Ֆորդը նախապես տեղեկացված չի եղել ''Անկախություն'' հոդվածի բովանդակությունից մինչ տպագրվելը։

 

 

Ըստ Սփենսեր Բլեքսի

 

 

 

 

{{քաղվածք|Քամերոնը կշարունակեր հրատարակել մի շարք հակասեմական նյութեր առանձ Ֆորդի հստակ հրամանների և դա թվում էր անհավատալի այն մարդկաց համար, ովքեր ճանաչում էին երկուսին էլ։

 

1938 թ․նախքան պատերազմի սկսվելը Գերմանիայի հիպատորը Քլիվելնդ քաղաքում Ֆորդի 75– ամյակի կապակցությամբ նրան նվիրել է [[Գերմանական արծվի շքանշան]]․ այն համարվում է ամենապատվավոր շքանշանը Գերմանիայում ,որը կարող էին հանձնել օտարազգիներին<ref name="WP" />։ [[Ջեյմս Դ․ Մոնեյ|Ջեյմս Դ․ Մոնեյը]] արտասահմանյան [[Գլխավոր Ավտոբոբիլ ընկերության]] փոխնախագահը նույնպես ստացել է նմանատիպ [[Գերմանական արծվի շքանշան|Գերմանական արծվի առաջին կարգի շքանշան]] <ref name="WP" /><ref>Farber, David R. (2002). ''Sloan Rules: Alfred P. Sloan and the Triumph of General Motors''. University of Chicago Press, {{ISBN|0-226-23804-0}}, p. 228.</ref>:

 

1942թ․հունվարի 7–ին Ֆորդը նամակ գրեց Հակադիֆամացիոն լիգայի հիմնադիր և նախագահ Սիգմունդ Լիվինգստոնին։ Նամակի գլխավոր նպատակն էր պարզաբանել որոշ թյուր կարծիքներ և պատկերացումներ,որոնց հետ նա առնչություն է ունեցել․«Ցանկացած խռովություն որը կարող է խթանել թշնամություն հրեաների նկատմամբ»։Նա եզրափակեց նամակը հետևյալ կերպ․«Ես անկեղծորեն հույսով եմ,որ այս երկրում ինչպես նաև ամբողջ աշխարհում, երբ ավարտվի պատերազմը կդադարի ատելությունը հրեաների ինչպես նաև այլ ռասսայական և կրոնական խմբերի նկատմամբ»։

 

== Ծանոթագրություններ ==

{{DEFAULTSORT:Ֆորդ, Հենրի}}

[[Կատեգորիա:Ամերիկացի գործարարներ]]

[[Կատեգորիա:20-րդ դարի ամերիկացի գործարարներ]]