«Հնագիտությունը Հայաստանում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 10.
Մեծածավալ աշխատանքներ են կատարվել Գեղամա լեռներում և [[Սյունիք]]ում՝ ժայռապատկերների ուսումնասիրության ուղղությամբ (Համլետ Մարտիրոսյան, [[Գրիգոր Կարախանյան]])։ 1980-ական թթ-ից առավել ընդլայնվել է դամբարանային հուշարձանների ուսումնասիրությունը։ Մեծաքանակ դամբարաններ են պեղվել Շիրակում, Արարատյան դաշտում, Սյունիքում, Սևանի ավազանում։ Դաշտային հետազոտական աշխատանքներ են ծավալվել [[Լճաշեն]]ի ([[Լևոն Պետրոսյան]]), [[Ներքին Գետաշեն]]ի (Աշոտ Փիլիպոսյան), Նոր Կյանքի (Ռուբեն Բադալյան), Թալինի ([[Պավել Ավետիսյան]]), Քարաշամբի (Ֆիրդուսի Մուրադյան, Վահան Հովհաննիսյան), [[Վերին Նավերի]] (Հակոբ Սիմոնյան) բրոնզի և երկաթի դարաշրջանների դամբարանադաշտերում, Բենիամինի և Անուշավանի (Ֆելիքս Տեր-Մարտիրոսով), Կարճաղբյուրի ([[Ինեսա Կարապետյան]]) Հողմիկի և հսահակյանի (Հայկ Հակոբյան) հելլենիստական և անտիկ բնակավայրերում, [[Վահանավանք]]ի ([[Գրիգոր Գրիգորյան]]), [[Խամշ]]ի ([[Գրիգոր Կարախանյան]]), [[Մարմաշեն]]ի ([[Սարգիս Հարությունյան]]), [[Աքորու]], [[Աղիտուի]] ([[Համլետ Պետրոսյան]]), [[Ցախաց քարի]] ([[Հուսիկ Մելքոնյան]]), [[Ուշի]]ի և Հառիճի ([[Ֆրինա Բաբայան]]), [[Թեղենյաց վանքեր]]ի ([[Գագիկ Սարգսյան]]) և Ծիծեռնավանք (Հակոբ Սիմոնյան) միջնադարյան վանական համալիրներում։ Պեղումներ են կատարվել միջնադարյան ամրոցներում ու դղյակներում՝ Ամբերդում (Սերգեյ Հարությունյան), Վարդենուտում ([[Գրիգոր Կարախանյան]]), [[Լոռե բերդաքաղաքում]] և [[Բջնի]]ում ([[Իգիթ Ղարիբյան]]), [[Ձաքարի բերդ]]ում ու [[Դաշտադեմ]]ի ամրոցում ([[Եսայի Ասատրյան]])։ Ներկայումս հնագիտական ուսումնասիրությունները Հայաստանում թևակոխել են նոր փուլ։ Բացի ՀԱԻ-ից՝ պեղումներ են իրականացնում նաև [[Երևանի պետական համալսարան]]ի հնագիտության և ազգագրության ամբիոնը ([[Հայկ Ավետիսյան]], Ի. Ղարիբյան, Հ. Հակոբյան), Պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոնը (Հ. Սիմոնյան), [[Շիրակ]]ի երկրագիտական թանգարանը ([[Համագասպ Խաչատրյան]], [[Լարիսա Եգանյան]])։ Վերջին տարիներին մեծ աշխատանքներ են կատարվել քարեդարյան ([[Լուսակերտ]]՝ [[Բենիկ Երիցյան]], [[Քասախ գետ]]ի հոսանքի հնավայրեր՝ [[Բորիս Գասպարյան]], և այլն), նեոլիթ-էնեոլիթյան ([[Առատաշեն]] և [[Ակնաշեն]]՝ [[Ռուբեն Բադալյան]], Գոդեձոր՝ Պ. Ավետիսյան, Արենի՝ Բ. Գասպարյան, և այլն), բրոնզեդարյան ([[Ագարակ]]՝ Պ, Ավետիսյան, [[Գեղարոտ]] և [[Ծաղկահովիտ]]՝ Ռ. Բադալյան, և այլն) բնակավայրերի ուսումնասիրման բնագավառում։
[[Հայաստան]]ում հնագիտական առաջին պեղումները կատարել է Ա. Դ. Երիցյանը։ 1871 թվականին Որնակ (այժմ՝ [[Ակներ (Լոռու մարզ)|Ակներ]], Ալավերդի քաղաքի շրջագծի մեջ) գյուղի մոտ նա պեղել է վաղ երկաթի դարի 23 դամբարան։ Նախահեղափոխական շրջանում մեծածավալ պեղումներ են կատարել [[Երվանդ Լալայան]]ը և ժ. դը Մորգանը։ Վերջինս, 1909 թվականին Արտին լեռան լանջերին հայտնաբերել է քարեդարյան կայաններ։ 1898-1899 թվականներին Լեհլհսն-Հաուլցլոի և Բելքի գլխավորած գերմանական արշավախումբը, իսկ 1916 թվականին Հովսեփ Օրբելին և [[Նիկողայոս Մառ]]ը պեղումներ են կատարել [[Վան]]ում ([[Թոփրախկալե]])։ Աակայն ամենանշանակալին Նիկողոյոս Մառի ղեկավարությամբ կատարված պեղումներն էին միջնադարյան Հայաստանի մայրաքաղաք Անիում։ Սովետական իշխանության հաստատումից հետո հնագիտական աշխատանքը կազմակերպել է Հայաստանի հնությունների պահպանության կոմիտեն՝ Ա. Թաիթանյանի գլխավորությամբ։ 20-ական թթ. վերջից մինչև 30-ական թթ. կեսերը պեղումներ են կատարվել
{{commonscat|Archaeology in Armenia}}
| |||