«Անթրոպոգենեզ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Ռոբոտ․ Տեքստի ավտոմատ փոխարինում (-։։ +։) |
No edit summary |
||
Տող 1.
'''Անթրոպոգենեզ'''<ref>Антропогенез // БРЭ. Т.2. М.,2005.</ref>, կենսաբանական [[էվոլյուցիա]]յի մի մասը, որը բերեց բանական մարդու հայտնվելուն ({{lang-lat|''Homo sapiens''}} [[մարդ բանական]]), որն առանձնանում է մնացած հոմինիդներից, մարդանման կապիկներից և ընկերքավոր կաթնասուններից, մարդու ֆիզիկական տիպի
Անթրոպոգենեզի ուսումնասիրությամբ բազմաթիվ գիտություններ են զբաղվում, մասնավորապես՝
Տող 6.
* գենետիկա,
* [[լեզվաբանություն]]։
Գոյություն են ունեցել մարդկանց մի քանի տեսակներ, որոնց մեծամասնությունը ոչնչացել է<ref>Mark Collard, Bernard Wood; ''How reliable are human phylogenetic hypotheses?'' quote: ''.. existing phylogenetic hypotheses about human evolution are unlikely to be reliable'' http://www.pnas.org/content/97/9/5003.abstract</ref>։ Նրանց են պատկանում, մասնավորապես, էրեկտուսները և նեանդերտալացնիները։
Տող 40.
Գիտությանը հայտնի հոմինինների տեսակների քանակի աճը ժամանակի ընթացքում։ Յուրաքանչյուր տեսակ պատկերված է ուղղանկյան տեսքով, որը ցույց է տալիս այն սահմանները, որոնցում տատանվել է գանգի ծավալը և տեսակի տեղը պալեոնտոլոգիական տարեգրության մեջ։ Տեսանելի է տեսակների միջև բացատների աստիճանական լրացում։
Այդ բացահայտումները հերքում էին աստվածաշնչյան ժամանակագրությունը, հանդիպեցին բուռն դիմադրության։ Միայն 19-րդ դարի 60-ական թվականներին Բուշե դե Պերտի մտքերն ընդունվեցին գիտության մեջ։
Սակայն նույնիսկ Լամարկը չէր կարողանում տրամաբանական ավարտին հասցնել մարդու և կենդանիների
Անտրոպոգենեզի ուսմունքում ռևոլուցիոն դեր խաղացին [[Չարլզ Դարվին]]ի մտքերը։
Նա գրել է. {{քաղվածք|«Նա, ով վայրենու պես չի նայում բնության երևույթներին որպես ինչ-որ չկապակցված բան, չի կարող այլևս մտածել, որպեսզի մարդը լինի արարչության առանձին ակտ»։}}
Նեանդերտալացու կմախքը գտնելուց հետո ([[1856]]) հետո 19-րդ դարի առաջին կեսին գիտության մեջ հայտնվեց նոր ուղղություն՝ ''պալեոանտրոպոլոգիա''։ Այն փաստացի նյութ տվեց այն հարցի վերաբերյալ, որը կբացատրեր ոչ միայն մարդու և որոշ կապիկների միջև անատոմիական նմանության, այլև անցած դարաշրջանների ընթացքում մարդու կենսաբանական
Այդ հարցը դրված էր Դարվինի կողմից {{քաղվածք|«Տեսակների ծագումը» աշխատանքի հրապարակումից հետո, չնայած, արդեն այդ գրքում նա գրում էր. «Մարդու ծագման և նրա պատմության վրա լույս կընկնի»։}}
Ինչևէ, դարվինիզմի այդ ասպեկտը ամբողջությամբ ակնհայտ էր նրա ժամանակակիցներին։
Մարդու
Իր {{քաղվածք|«Բնության մեջ Մարդու դիրքի մասին» գրքում (1863 թ.) Հաքսլին համոզիչ կերպով նկարագրում էր մարդու և կապիկների միջև նմանությունները և տարբերությունները։ Չ. Դարվինն այդ ժամանակ նույնպես հրապարակեց «Մարդու ծագումը»}}
գիրքը, որը նորից բուռն դիսկուսիաների հանդիպեց։
Նույնիսկ
Լիննեյի ժամանակներից սկսած՝ գիտնականները կարծում էին, որ մարդանման կապիկները մարդկանց ամենամոտ սերնդակիցներն են, քանի որ անատոմիապես նրանք շատ մոտ են։ 19-րդ դարում ենթադրում էին, որ կապիկների՝ մարդուն ամենամոտ տեսակը [[շիմպանզե]]ն է և որ մարդիկ և աֆրիկական կապիկները ինչ-որ ժամանակ ընդհանուր նախնի են ունեցել։ Առաջին գտածոները, որոնց միջոցով կասկածեցին մարդու և կապիկի միջև միջանկյալ օղակի գոյության մասին, կատարվեցին Էժեն Դյուբայի կողմից [[Ճավա|Ճավա կղզում]]։ Դա պիտեկանտրոպն էր, այսինքն՝ մարդակապիկը։
Տող 69.
Մարդը միաժամանակ և՛ կենսաբանական էակ է, և հասարակական, այդ պատճառով անթրոպոգենեզն անխզելիորեն կապված է սոցիոգենեզի հետ՝ իրենից ներկայացնելով, ըստ էության, անտրոպոսոցիոգենեզի միասնական գործընթաց։
Ժամանակակից գիտական պատկերացումներին համապատասխան՝ ժամանակակից մարդը հանդիսանում է մատերիայի
Անթրոպոգենեզի հարցերը, որպես մարդու էական հատկանիշների ծագման հարցեր, որոնք ծագել են համաշխարհային
== Պրիմատների
[[Պատկեր:All palaeotemps.png|thumb|500 px|Երկիր շուրջը վերջին 500 միլիոն տարիների ջերմաստիճանի միջին փոփոխությունները]]
Պրիմատները ժամանակակից ընկերքավոր [[կաթնասուններ]]ի հնագույն խմբերից մեկն է։ Պրիմատների
Գլոբալ սառեցումից հետո, երբ շուրջ 30 միլիոն տարի առաջ, վաղ օլիգոցենում, [[Անտարկտիդա]]ն սկսվեց ծածկվել սառույցով, պրիմատները ոչնչացան ամենուր, բացառությամբ Աֆրիկայի, [[Ամերիկա]]յի և [[Ասիա]]յի հարավի։ Կենդանի մնացածներից մեկը գրիֆոպիտեկն է՝ հանածո կապիկը, որն ապրել է ժամանակակից [[Գերմանիա]]յի և [[Թուրքիա]]յի տարածքում շուրջ 16,5 տարի առաջ, 1,5 միլիոն տարի ավելի վաղ, քան նման տեսակները հայտնվեցին Աֆրիկայում։ Հնարավոր է, առաջին մարդակրպ կապիկները նույնպես հայտնվել են ոչ թե Աֆրիկայում, այլ [[Եվրասիա]]յում։ Մյուս կողմից, ենթադրություններ են արվում, որ հոմինիդների նախնիները միգրացվել են Եվրասիա Աֆրիկայից շուրջ 17 միլիոն տարի առաջ, երբ այդ մայրցամաքները որոշ ժամանակ միացված են եղել, նախքան այն, երբ նորից բաժանվել են [[Միջերկրական ծով]]ի ընդլայնման արդյունքում։
Տող 99.
Ենթադրվում է, որ [[գորիլա]]ների, շիմպանզեների և մարդկանց ընդհանուր նախնուն մոտ տեսակ են եղել նակալիպիտեկը Քենիայից և ուրանոպիտեկը [[Բալկանյան թերակղզի|Բալկանյան թերակղզուց]]։ Մոլեկուլյար կենսաբանության տվյալներով, շուրջ 7-8 տարի առաջ սկզբում գորիլաները, ապա շիմպանզեն առանձնացել են մարդկանց նախնիներից։ Շիմպանզեի [[ԴՆԹ]]-ն 98,4 %-ով նման է մարդկայինին։ տրոպիկական անտառների խոնավ կլիմայի պատճառով, որի թթու հողերում ոսկորները վատ են պահպանվում, ինչպես նաև մասամբ մարդու նախնիների որոնման վրա կենտրոնացած հետազոտողների անուշադրության պատճառով գորիլաների և շիմպանզեի հանածոները մինչ այսօր գործնականորեն չեն գտնվել։
Միոցենի կեսերին կլիման նորից դարձավ ավելի սառը և ավելի չորային, ինչն առաջ բերեց ֆաունայի նոր զանգվածային ոչնչացում։ Սակայն հոմինինները, ինչպես այլ տեսակներ ([[եղնիկ]]ներ, շներ, [[խոզ]]եր, փղեր, [[ձի]]եր) կարողացան ապրել կլիմայական փոփոխությունների պայմաններում և հարմարվել դրանց։ Նրանց հետագա
* ''Ardipithecus'' (5.8-4.4 միլիոն տարի առաջ), Ar. kadabba և Ar. Ramidus տեսակներով
| |||