«Միքայել Լոռիս-Մելիքով»–ի խմբագրումների տարբերություն

Կոմս<ref group="Ն">Ռուսական կայսրության կոմս</ref> '''Միքայել Տարիելի Լոռիս-Մելիքով''' (նաև՝ '''Միքայել Լոռու Մելիքյան''', {{lang-ka|გრაფი მიხეილ ტარიელის ძე ლორის მელიქოვი}}, {{lang-ru|граф Михаил Тариелович Лорис-Меликов}}, [[հոկտեմբերի 19]], [[1825 ]]թ., [[Թիֆլիս]]<ref>Ծննդյան թիվը համաձայն ''Шилов Д. Н.'' Государственные деятели Российской империи. - СПб, 2002. - С. 428.; այլ տվյալներով՝ 1825 թվականի դեկտեմբերի 20 կամ 1825 թվականի հոկտեմբերի 21</ref> - [[դեկտեմբերի 12]], [[1888 ]]թ., [[Նիս]], [[Ֆրանսիա]]<ref group="Ն">Միքայել Լոռիս-Մելիքովի աճյունը Ֆրանսիայից տեղափոխվել է Թիֆլիս և ամփոփվել [[Թբիլիսիի հայոց վանք|Հայոց վանք]]ի բակում, սակայն 1930-ական թվականներին վանքի ոչնչրացումից հետո աճյունը տեղափոխվել է Թիֆլիսի Սուրբ Գևորգ եկեղեցու բակ:</ref>), [[Ռուսաստան|Ռուսաստանի Կայսրության]] ռազմական և պետական գործիչ, [[գեներալ-համհարզ]] (30.08.[[1865]] թվական), [[հեծելազորի գեներալ]] (30.08.[[1875]] թ), Ռուսաստանի Պետական խորհրդի անդամ ([[1879]] թվականից), Կովկասի փոխարքայի պաշտոնակատար ([[1880]] թվական), Ռուսաստանի վարչապետ-դիկտատոր ([[1880]]-[[1881]] թվականներին), Ռուսաստանի ներքին գործերի նախարար ([[1881]] թվական), Ռուսաստանի Գիտությունների կայսերական ակադեմիայի ակադեմիկոս ([[1880]] թվական)։ Արժանացել է Ռուսաստանի բարձրագույն Սուրբ Անդրեյ Նախավկայի շքանշանի (011.11.[[1880]] թվական)։ Ծնվել է [[հայ ազնվականությունը|հայ ազնվական]] (մելիքական) ընտանիքում, [[Թիֆլիս]] քաղաքում։

Ծնվել է [[հայ ազնվականությունը|հայ ազնվական]] (մելիքական) ընտանիքում, [[Թիֆլիս]] քաղաքում։ Կրթությունը ստացել է նախ Թիֆլիսում ավարտելով Ներսիսյան դպրոցը, ապա [[Մոսկվա]]յում և [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ում, նախ՝ Արևելյան լեզուների Լազարյան ինստիտուտում, ապա՝ հեծելազորի յունկերների դպրոցում։

Դարձյալ հաջող գործունեության համար նա նշանակվեց Ռուսաց կայսրության «Գերագույն գործադիր հանձնախմբի» ղեկավար, որը ստեղծվել էր [[Սանկտ Պետերբուրգ]]ում [[1880]] թվականի փետրվարից հետո, երբ հեղափոխական-ահաբեկիչների կողմից մահափորձ էր կատարվել [[Ալեքսանդր II]] ռուսաց ցարի դեմ։ Այստեղ էլ Լոռիս-Մելիքովը ցուցաբերեց իր վարչարարական հանճարը։ Նա [[Ալեքսանդր II]] 2-րդ ցարինին ներկայացրեց վարչական և տնտեսական բարեփոխումների ընդարձակ մի ծրագիր։ Ռուսաց կայսրն ընդունեց իր հայ զորավարի առաջարկը։ Լոռիս-Մելիքովը նշանակվեց [[ներքին գործերի նախարար]]՝ բացառիկ իշխանությամբ՝ փաստորեն դառնալով Ռուսաստանի վարչապետ-դիկտատորը։

Նույն այն օրը ([[մարտի 13]] [[1881]] թ), երբ կայսրը ստորագրեց հրամանագիրը Լոռիս-Մելիքովի առաջարկած բարեփոխումների մասին, նա սպանվեց ընդհատակյա հեղափոխական-ահաբեկիչներըահաբեկիչների սպանեցին ցար Ալեքսանդր 2-րդին։կողմից։ ՎերջինիսՆրա հաջորդը՝ [[Ալեքսանդր III]] կայսրը, միանգամից անցավ հեղափոխության դեմ պայքարի կոշտ ուժային մեթոդների։ Կոմս Լոռիս-Մելիքովն անմիջապես հրաժարական տվեց, և պաշտոնաթող գեներալի կարգավիճակով ապրեց մինչև իր մահը:

1938 թվականին [[ՎԽՍՀ|Վրաստանի ԿԿ]] Կենտկոմի առաջին քարտուղար ազգությամբ [[Վրացիներ|վրացի]] [[Լավրենտի Բերիա]]յի կարգադրությամբ կազմակերպվում է Թիֆլիսի Հայոց վանքի ոչնչացումը: Վրաստանի ներքին գործերի աշխատակիցները սպառնալիքների միջոցով հավաքագրում են մի շարք հայերի ստորագրություններ<ref name="Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 75-76, Է.Կոտոյանի 09.12.1997թ.-ի վկայություն:">Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 75-76, Է.Կոտոյանի 09.12.1997թ.-ի վկայություն:</ref>, որոնց հիման վրա իբր Թբիլիսիի քաղաքային խորհրդը որոշում է քանդել հայկական վանական համալիրը: Այդ որոշման մասին «Խորհրդային Վրաստան» թերթում տպագրվեց, թե իբր ''«Թիֆլիսի խորհրդի նախագահությունը բավարարեց Թիֆլիսի աշխատավոր հայերի միջնորդությունը, որոնք խնդրում էին քանդել Վանքի եկեղեցու շենքը: Հողամասը կհատկացվի հայկական լրիվ միջնակարգ դպրոց կառուցելու համար»''<ref name="«Խորհրդային Վրաստան» (1938, N 85, 23 սեպտեմբեր):">«Խորհրդային Վրաստան» (1938, N 85, 23 սեպտեմբեր):</ref>: 1938 թվականին բազմադարյա հայկական վանական համալիրը ոչնչացվում է: Քանդումը տեղի է ունենում գիշերով, որպեսզի քաղաքի հայազգի բնակչության շրջանում ընդվզումներ չլինեն: Թալանվում են այնտեղ եղած արժեքավոր պատմական իրերը: Վանքի բակում գտնվող ականավոր հասարակական, մշակութային, քաղաքական, պետական, ռազմական հայազգի գործիչների գերեզմանները նույնպես թալանվում և ոչնչացվում են<ref name="Սամվել Կարապետյան, Վրաց պետական քաղաքականությունը, և հայ մշակույթի հուշարձանները, Երևան, 1998, էջ 75-76, Է.Կոտոյանի 09.12.1997թ.-ի վկայություն:"/>: Ոչնչացվում է նաև Մ. Տ. Լորիս-Մելիքովի գերեզմանը: Լորիս Մելիքովի գերեզմանի, ոչնչացմանորի ժամանակ բացում են հրեշտակներով զարդարված նրա ցինկե դագաղը, գողանում բոլոր արժեքավոր իրերը, այդ թվում՝ նրա մեդալներն ու դաշույնը: