«Ֆրանկլին Դ. Ռուզվելտ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 41.
| նկարագրություն1 = {{center|Ռուզվելտը 2 տարեկան հասակում, 1884 թվական{{Efn |It was common for boys to wear what was considered "gender-neutral" clothing, thus boys wore dresses up until they were 6 or 7.<ref>{{cite web |first=Jeanne |last=Maglaty |title=When Did Girls Start Wearing Pink? |work=Smithsonian.com |date=April 7, 2011|url=http://www.smithsonianmag.com/arts-culture/when-did-girls-start-wearing-pink-1370097/}}</ref>}}}}
| նկարագրություն2 = {{center|Ռուզվելտը 11 տարեկան հասակում, 1893 թվական}}
| նկարագրություն3 = {{center|ՌուզվլետըՌուզվելտը 18 տարեկան հասակում, 1900 թվական}}
| լայնություն = 600
| պատկեր1 = Franklin-Roosevelt-1884.jpg
Տող 48.
}}
 
Ռուզվելտը մեծացել է հարուստ ընտանիքում։ 1851 թվականին Ջեյմս Ռուզվելտ Առաջինն ավարտում է Հարվարդի իրավաբանական դպրոցը, սակայն իր պապից՝ Ջեյմս Ռուզվելտից ժառանգություն ստանալուց հետո որոշում է տվյալ ոլորտում գործունեություն չծավալել{{Sfn|Smith|2007|pp=5–6}}։ Ջեյմսը հայտնի բուրբոն դեմոկրատ էր, ովորը մի անգամ Ֆրանկլինին իր հետ վերցրեց [[Սպիտակ տուն|Սպիտակ տանը]] նախագահ [[Գրովեր Կլիվլանդ|Գրովեր Կլիվլանդի]] հետ հանդիպման համար{{Sfn|Smith|2007|p=71}}։ Սառան Ֆրանկլինի պատանեկության շրջանում մեծ ազդեցություն է ունեցել{{Sfn|Lash|1971|p=111}}։ Նա մի անգամ նշել է․ «Իմ որդի Ֆրանկլինը Դելանո է, ոչ թե Ռուզվելտ»{{Sfn|Burns|1956|p=7}}։ Ջեյմսը 54 տարեկան էր, երբ Ֆրանկլինը ծնվեց{{Sfn|Burns|1956|p=4}}։ ՌուզլվետըՌուզվելտը հաճախ էր լինում Եվրոպայում։ Նա իր առաջին ճամփորդությունը կատարում է 2 տարեկան հասակում, իսկ 7-16 տարեկանում իր ծնողների հետ ամեն տարի մեկնում էր Եվրոպա, ինչն էլ նպաստում է նրա՝ ֆրանսերենի և գերմաներենի լավ իմացությանը{{sfn|Smith|2007|p=20}}{{Sfn|Gunther|1950|p=169}}։ Նա սովորել է վարել, կրակել, խաղալ պոլո և փոքր թենիս{{sfn|Smith|2007|p=110}}։
 
Ռուզվելտը Գրոտոնում այցելել է եպիսկոպոսական գիշերօթիկ դպրոց։ Այն գտնվում էր [[Մասսաչուսեթս|Մասաչուսեթսում]] և հայտնի էր նրանով, որ այստեղ այցելում էին հարուստ և ազդեցիկ ընտանիքների երեխաները․ սովորողների 90%-ը սոցիալական ռեգիստրում հաշվառվածներն էին։ Այս ընթացքում նրա վրա մեծ ազդեցություն է ունենում գլխավոր Տնօրենը՝ Էնդիկոտ Փիբոդին, ովորը քարոզում էր, որ քրիստոնիայիքրիստոնյայի պարտքն է օգնել առավել քիչ հաջողակներին և օգնում իր ուսանողներին աշխատանքի անցնել պետական ծառայությունում։ Տնօրենը Ռուզվելտի ամբողջ կյանքում ունեցել է մեծ ազդեցություն, մասնակցել է նրա ամուսնական արարողությանը և հանդիպել նրան նախագահության տարիներին{{Sfn|Gunther|1950|p=174}}։
 
Գրոտոնի դասընկերների մեծ մասի նման Ռուզվելտը ընդունվում է Քեմբրիջի մոտակայքում գտնվող [[Հարվարդի քոլեջ|Հարվարդի քոլեջը]]{{Sfn|Gunther|1950|p=172}}։ Այդ ժամանակ նա ստանում է միջնակարգ ակադեմիական կրթություն{{sfn|Smith|2007|p=30}} և ավելի ուշ ասել է․ «Ես 4 տարի քոլեջում անցել եմ տնտեսագիտությանը վերաբերվող դասընթացներ և այն ինչ սովորել եմ, սուտ է»{{Sfn|Burns|1956|pp=18, 20}}։ Նա [[Ալֆա Դեկտա Պի]] եղբայրության և օդագնացների ակումբի անդամ էր<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/0130.html|title=Family of Wealth Gave Advantages|date=April 15, 1945|work=The New York Times|accessdate=December 20, 2012}}</ref>{{Sfn|Gunther|1950|p=176}}։ Նա աչքի չէր ընկնում ոչ՛ որպես ուսանող, ոչ՛ որպես մարզիկ, սակայն նա զբաղեցրեց [[Հարվարդ Քրիմսոն]] օրաթերթի գլխավոր խմբագրի պաշտոնը, որը պահանջում էր ունենալ մեծ էներգիա և ուրիշներին կառավարելու ունակություն{{Sfn|Gunther|1950|p=175}}։
Տող 60.
 
[[Պատկեր:Franklin_D._Roosevelt_and_Eleanor_Roosevelt_with_Anna_and_baby_James,_formal_portrait_in_Hyde_Park,_New_York_1908.jpg|մինի|Էլեոնորը և Ֆրանկլինը իրենց առաջնեկ զավակների հետ]]
Կենսագիր [[Ջեյմս ՄաքԳրեգոր Բըրնսը]] պատմել է, որ երիտասարդ Ռուզվելտը բավական ինքնավստահ էր և անկաշկանդ{{Sfn|Burns|1956|pp=77–79}}։ Ի տարբերություն նրան, Էլեոնորը ամաչկոտ էր և չէր սիրում հասարակական կյանքը․ նա նախընտրում էր մնալ տանը և դաստիարակել երեխաներին։ Նրանք ունեին վեց երեխա։ Աննան, Ջեյմսը և Էլիոտը ծնվել են համապատասխանաբար 1906, 1907, 1910 թվականներին։ Զույգի երկրորդ տղան՝ Ֆրանկլինը, 1909 թվականին մանուկ հասակում մահացավ։ Մյուս որդին՝ Ֆրանկլինը, ծնվեց 1914 թվականին, իսկ Ջոնը՝ 1916 թվականին<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=6xxYAgAAQBAJ&pg=PA329|title=The Oxford Desk Dictionary of People and Places|last=Abate|first=Frank R.|publisher=Oxford University Press|year=1999|isbn=978-0-19-513872-6|page=329}}</ref>։
 
Ռուզվելտը արտամուսնական կապի մեջ է եղել Էլեոնորի սոցիալական հարցերով քարտուղար [[Լուսի Մերսեր|Լյուսի Մերսերի]] հետ, ինչը սկսվեց այն բանից հետո, երբ նա աշխատանքի անցավ տվյալ պաշտոնում{{sfn|Smith|2007|p=153}}։ 1918 թվականի սեպտեմբերին Էլեոնորը Ռուզվելտի ուղեբեռում այդ կապը բացահայտող նամակ է գտնում։ Ֆրանկլինն ուներ ամուսնալուծվելու մտադրություն, սակայն Սառան կտրականապես դեմ էր, իսկ Լյուսին համաձայն չէր ամուսնանալ ամուսնալուծված և հինգ երեխա ունեցող տղամարդու հետ{{Sfn|Smith|2007|p=160}}։ [[Ամուսնալուծություն սեփական ցանկությամբ|Ամուսնալուծություն]] այդպես էլ չեղավ, և Ռուզվելտը խոստացավ այլևս չհանդիպել Լյուսիի հետ։ Միևնույն է, ԷլիոնորըԷլեոնորը երբեք էլ չներեց Ռուզվելտին, և այդ միջադեպից հետո նրանց ամուսնությունը դարձավ զուտ քաղաքական համագործակցություն{{Sfn|Winkler|2006|pp=28, 38, 48–49}}։ Շուտով Էլեոնորը հեռանում է տանիցտնից և բնակվում Վալ-Քիլում։ Նրանց միջև հարաբերություններն այնքան էին սառել, որ երբ առողջական խնդիրների պատճառով Ռուզվելտը Էլեոնորին խնդրեց վերադառնալ տուն և շարունակել համատեղ կյանքը, վերջինս կտրականապես մերժեց{{Sfn|Winkler|2006|pp=202–03}}: Իրավիճակն այնպիսին էր, որ նա այլևս տեղյակ չէր լինում, թե երբ է Էլեոնորը գալիս Սպիտակ տուն: Ֆալան, որը Ռուզվելտի հայտնի շունն էր և Սպիտակ Տանը եղած ժամանակ նրա ուղեկիցներից մեկը, "«աշխարհում ամենաշատըամենաշատ լուսանկարված"» շունը անվանումն էր ստացել։
 
Ֆրանկլինը դրժում է իր խոստումը և վերականգնում սիրավեպը Լյուսիի հետ<ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2008/04/20/weekinreview/20mcgrath.html|title=No End of the Affair|last=McGrath|first=Charles|date=April 20, 2008|work=The New York Times}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nps.gov/archive/elro/glossary/mercer-lucy.htm|title=Lucy Page Mercer Rutherfurd|publisher=Eleanor Roosevelt Papers|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100304022555/http://www.nps.gov/archive/elro/glossary/mercer-lucy.htm|archivedate=March 4, 2010|accessdate=February 7, 2010|deadurl=yes|df=}}</ref>: Հենց նա էլ լինում է Ռուզվելտի կողքին մահվան ժամանակ: Ռուզվելտի որդի Էլիոտը պնդում էր, որ իր հայրը քսանամյա սիրավեպ է ունեցել իր քարտուղարուհու` Մարգարիտ Լեհանդի հետ{{sfn|Tully|2005|p=340}}: Մյուս որդին` Ջեյմսը, հայտարարում է, որ իր հայրը սիրավեպ կարող էր ունենալ նաև Շվեդիայի արքայադուստր Մարթայի հետ, ովորը Երկրորդ համաշխարհային պատերզամիպատերազմի ժամանակ բնակվել է Սպիտակ տանը:
 
== Վաղ քաղաքական կարիերան ==
Տող 216.
1940 թվականի հուլիսին [[Չիկագո|Չիկագոյում]] կայացած Դեմոկրատական կոնվենցիայի ժամանակ Ռուզվելտը հեշտությամբ հաղթահարեց Ֆարլիի և փոխնախագահ Գարների կողմից առաջ քաշած մարտահրավերները: Գարները դուրս էր եկել Ռուզվելտի դեմ նրա ազատ տնտեսական և սոցիալական քաղաքականության պատճառով<ref name="moe1" />: Ռուզվելտը Գարներին փոխարինելու համար դիմում է [[Այովա|Այովայի]] գյուղատնտեսության նախարար [[Հենրի Ուոլաս|Հենրի Ուոլասին]], նախկին հանրապետականին, ով մեծապես աջակցում էր [[Նոր գործարք|Նոր գործարքին]] և ազդեցություն ուներ ֆերմերային տնտեսության վրա{{sfn|Dallek|2017|pp=389–390}} : Ընտրությունը վճռականորեն ուղղված էր ընդդեմ կուսակցության մի շարք պահպանողականների, որոնք կարծում էին, որ Ուոլասը անձնական կյանքում բավականին արմատական է և «էքսցենտրիկ»: Սակայն Ռուզվելտը պմդում էր, որ առանց Ուոլասի նա չի առաջադրի իր թեկնածությունը, իսկ Ուոլասը հաղթելով խոսնակ [[Ուիլյամ Բ. Բենկհեդ|Ուիլյամ Բ. Բենկհեդին]] և մյուս թեկնածուներին` ստանձնեց փոխնախագահի պաշտոնը<ref name="moe1">{{cite book|last1=Moe|first1=Richard|title=Roosevelt's Second Act: The Election of 1940 and the Politics of War|date=2013|publisher=Oxford University Press|isbn=9780199981915|pages=229–246}}</ref>:
 
Օգոստոսի վերջերին Գելապի կողմից անցկացված հարցումը ցույց է տալիս, որ մրցավազքը, ըստ էության կապակցված է, սակայն սեպտեմբերին Հիմնական դիվերսանտների մասին պայմանագրի ստորագրումից հետո Ռուզվելտի ժողովրդավարությունը աճում է{{sfn|Smith|2007|p=472}}: Վիլկին մեծ աջակցություն է ցուցաբերում Նոր գործարքին, ինչպես նաև Բրիտանիայի վերազինմանը, սակայն զգուշացնում էր, որ Ռուզվելտը երկրիներկիրը ներքաշում է մեկ այլ եվրոպական պատերազմի մեջ{{sfn|Smith|2007|pp=474–475}}: Պատասխանելով Վիլկիի հայտարարություններին` Ռուզվելտը խոստացավ երկիրը հանել պատերազմից{{sfn|Smith|2007|pp=476–477}}: Ռուզվելտը ժողովրդական քվեների 55%-ով հաղթանակ ունեցավ 1940 թվականի նախագահական ընտրություններում{{Sfn|Burns|1956|p=454}}:
 
=== Երրորդ և չորրորդ կառավարման ժամանակաշրջան (1941-1945) ===