«Ազատություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ազատություն''', գաղափար է, որը արտացոլում է [[սուբյեկտ]]ի վերաբերմունքը իր իսկ [[ակտ]]երին, որի ներքո նա հանդիսանում է դրանց որոշիչ պատճառը, և դրանք անմիջականորեն պայմանավորված չեն բնական, սոցիալական, միջանձնյա-շփումային, ներքին-անհատական կամ տոհմա-անհատական գործոններով։գործոններով<ref name="iphras">[http://iph.ras.ru/elib/2670.html «Ազատություն»], Փիլիսոփայական նոր հանրագիտարան</ref>։ Որոշ մարդիկ սահմանում են ազատությունը, որպես հանգամանքների հանդեպ գերակայությունը՝ գործից տեղյակ լինելով,<ref>Մ․ Պոպով [http://www.rpw.ru/lib/fi.pdf Փիլիսոփայության պատմության դասախոսություններ], 2010, էջ 236</ref>, մյուսները, Շելլինգի պես, պնդում են, որ ազատությունը բարու և չարի<ref name="iphras" /> տարբերակել կարողանալու հիման վրա ընտրություն կատարելու կարողությունն է։է<ref name="iphras" />։

Իրավունքի ասպարեզում ազատությունը [[Սահմանադրություն|Սահմանադրության]] մեջ կամ այլ իրավաբանական ակտում հաստատված մարդու հնարավոր որոշակի պահվածքն է (խոսքի ազատություն, դավանանքի ազատություն և այլն)։ Ազատության կատեգորիան մոտ է իրավունքի հասկացությանը սուբյեկտիվ իմաստով, սակայն վերջինս ենթադրում է իրավաբանական իրականացման մեխանիզմի առկայություն՝ ազատությունը խախտող որոշակի արարքներից զերծ մնալու համար։համար<ref name=bigone>[http://www.vipstudent.ru/index.php?q=lib&r=15&id=1192125665&p=6 «Ազատություն»], Իրավաբանական Մեծ Բառարան, խմբ․՝ Ա․ Սուխարևա, Վ․ Կրուտսկիխ, ք․ Մոսկվա, 2007 թ</ref>։ Այդպես, «Մարդու և քաղաքացու իրավունքների մասին հռչակագրում» (1789, [[Ֆրանսիա]]) մարդու ազատությունը մեկնաբանվում է որպես իրավունք «անել այն ամենը, ինչը չի վնասում ուրիշներին։ Այդպիսով, յուրաքանչյուր մարդու բնական իրավունքների իրականացումը սահմանափակվում է միայն այն սահմաններով, որոնք ապահովում են հասարակության այլ անդամների հնարավորությունը օգտվելու նույնպիսի [[իրավունք]]ներից։ Այդ սահմանները կարող են որոշվել միայն օրենքով»։<ref name="vuzlib">[http://www.vuzlib.org/beta3/html/1/16814/16857/ Մարդու և քաղաքացու իրավունքների մասին հռչակագիր, օգոստոսի 26, 1789թ], Արտասահմանյան երկրների Սահմանադրություն, կազմ․ է Վ․ Մակլակովը, ք․ Մոսկվա, 1999 թ, էջ 584</ref>։

[[Լուսավորչականություն|ԼուսավորչականությանԼուսավորության դարաշրջան]] դարաշրջանում<nowiki/>ում առաջ է գալիս ազատության նոր ընկալում, որը փոխառված էր [[լիբերալիզմ]]ից ու բնական իրավունքի փիլիսոփայությունից ([[Ալտուզիուս]], [[Հոբս]], [[ՀրոցիուսՀուգո Գրոտիոս|Գրոտիոս]], [[Պուֆենդորֆ]]. 1689 թ. Անգլիայում՝ Օրինագիծ իրավունքների մասին) և զսպվում՝ ամենակարող բնական պատճառականության ու օրնաչափությանօրինաչափության գերակայությունը ընդունող և անընդհատ խորացող գիտական հայացքով։

Գերմանական կրոնի ու փիլիսոփայության մեջ, սկսած [[ՄեյստորՄայստեր ԷկհարտԷքհարթ]]<nowiki/>ից, ներառյալ [[Գոթֆրիդ Վիլհելմ Լայբնից|Լայբնիցը]], [[Կանտ]]ը, [[Գյոթե]]ն, [[Ֆրիդրիխ Շիլլեր|Շիլլերը]], ինչպես նաև [[գերմանական իդեալիզմ]]ը՝ [[Շոպենհաուեր]]ից [[Նիցշե]], ազատության հարցը դիտարկվում է որպես մարդու բարոյա-ստեղծագործականբարոյաստեղծագործական բնույթի և զարգացման համապատասխանության պոստուլատ։

Ըստ [[մարքսիզմ]]ի՝ մարդը մտածում և գործում է ելնելով դրդապատճառներից ու միջավայրից, ընդ որումորում՝ միջավայրում հիմնական դերը պատկանում է տնտեսական հարաբերություններին ու դասային պայքարին։ Մարդու՝ վերլուծության, ինքնավերլուծության, մոդելավորման, իր գործողությունների արդյունքներն ու հետևանքները պատկերացնլուպատկերացնելու ունակությունը, ըստ մարքսիստների, մարդուն ազատ չի դարձնում։

[[Բենեդիկտ Սպինոզա|Սպինոզան]] սահմանում է ազատությունը որպես սեր Աստծո հանդեպ և Աստծո սեր՝ մարդու հանդեպ. «Դրանից մենք պարզ հասկանում են ենք, թե ինչումնորն է մեր փրկությունը կամ երանությունը կամ ազատությունը, որըայն Աստծո հանդեպ մշտական և հավերժական սիրո կամ մարդու նկատմամբ Աստծո ունեցած սիրո մեջ է»<ref>Спиноза Б. Этика. — Минск: Харвест, М.: АСТ, 2001. — 336с. — ISBN 985-13-0268-6 — c.327.</ref>։