Սումերներ, ընդունված ձևն է [[շումեր]]։ Հնագույն ժողովուրդ Հարավային Միջագետքում, ըստ գրավոր աղբյուրների հայտնի են մ․թ․ա․4մ․թ․ա․ 4-րդ հազարամյակում։ Պատկանում են արմենոիդ խմբին։ Մ․թ․ա․4Մ․թ․ա․ 4-րդ հազարամյակի վերջին շումերները ստեղծել են պատկերագիրը, իսկ մ.թ․ա. 3-րդ հազարամյակի կեսին՝ սեպագիրը։ Շումերներն ունեցել են իրենց կրոնական համակարգը և դիցաբանությունը։ Շումերական դիցարանը ղեկավարում են Արևի աստվածները, ՈՒթու, Շամաշ<ref>Древний Шумер. Очерки культуры. — 2-е изд. — СПб., 2003.</ref>։ Շամաշը որպես արևի աստված ղեկավարել է Շումերաաքադական դիցարանը, Արևի աստծո գլխավոր տաճարը կոչվել է [[Զիկկուրատ|Զիկուրատ]] կամ Զիկուրիտ։ Գլխավոր երկրպագության առարկան երկնքում Արևն է, տաճարում՝ կրակը և կրակի լույսը։ Մ.թ․ա. 2-րդ հազարամյակի 1-ին կեսին, շումերական մշակույթը իր տեղը զիջեց Աքադական մշակույթին։
