«Մարսողական համակարգ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ Better draw |
No edit summary |
||
Տող 25.
29. [[Ուղիղ աղիք]] <br />
30. [[Անալ անցք]] ]]
'''Մարսողական
Մարդու մարսողական խողովակն ունի մոտ 8-10 մ երկարություն և ստորաբաժանվում է հետևյալ բաժինների՝ [[բերանի խոռոչ]], [[ըմպան]], [[կերակրափող]], [[ստամոքս]], [[բարակ աղիք]] (նրբաղի) և [[հաստ աղիք]]։ Վերին երեք բաժինները, որոնք տեղավորված են [[գլուխ|գլխի]], [[վիզ|վզի]] և [[կուրծք|կրծքի]] շրջաններում, պահպանում են համեմատաբար ուղիղ դիրք։ Ըմպանում մարսողական խողովակը խաչաձևվում է [[շնչառական ուղիներ]]ի հետ. ըմպանի վերին մասը բացառապես շնչառական է և առջևից [[խոաններ]]ի միջոցով հաղորդակցվում է [[քթի խոռոչ]]ի հետ, իսկ կողքերից [[եվստախյան փող]]երի միջոցով՝ [[միջին ականջ]]ի խոռոչի հետ. ըմպանի ստորին մասում առջևից բացվում է [[կոկորդ]]ը։
Տող 102.
և նյարդային վերջույթներով։ Սննդի մշակումը սկսվում է բերանի խոռոչում, որտեղ սնունդը շաղախվում է թքով, ենթարկվում նախնական ճեղքման, և ձևավորվում է սննդագունդը։
=== Թուք ===
Թուքն արտադրվում է երեք զույգ խոշոր թքագեղձերի՝ հարականջային, ենթալեզվային, ենթածնոտային,լեզվի ու բերանի խոռոչի լորձաթաղանթում գտնվող բազմաթիվ մանր թքագեղձերի կողմից։ Թուքն անգույն, մածուցիկ, թույլ հիմնային ռեակցիա ունեցող պղտոր հեղուկ է, որի 99,4 %-ը [[ջուր]] է և 0,6 %-ը՝ պինդ նյութ։ Օրվա ընթացքում արտադրվում է ավելի քան մեկ լիտր թուք։ Անօրգանական նյութերից թքում կան քլորիդներ, ֆոսֆատներ և այլ [[աղեր]],օրգանական նյութերից՝ [[սպիտակուց]]ներ,միզանյութ, լիզոցիմ։ Թքի մեջ պարունակվում է պտիալին [[ֆերմենտ]]ը, որը օսլայի մի մասը
հացը երկար ծամվի, զգացվում է քաղցր համ։
==== Թքազատություն ====
Տող 113.
Կլլումը բարդ [[ռեֆլեքս]]ային գործողություն է։ Երբ սննդագնդիկը շփվում է քիմքին, լեզվի հիմքին և ըմպանի հետին պատին, գրգռվում են այնտեղի ընկալիչները։ Գրգիռը կենտրոնաձիգ նյարդերով հասնում է կլլման կենտրոն, որը
տեղադրված է [[երկարավուն ուղեղ]]ում։ Կենտրոնաձիգ նյարդերով ազդակներ են հաղորդվում բերանի խոռոչի, ըմպանի, կոկորդի [[մկաններ]]ին, որոնց համաձայնեցված կծկումներով սննդագնդիկը հրվում է ըմպանի ստորին հատվածը, ապա՝ կերակրափող։ Սննդագնդիկը շարժման ժամանակ չի ընկնում շնչուղիներ, որովհետև փափուկ քիմքը բարձրանում և փակում է քթըմպանը, իսկ մակկոկորդը՝ կոկորդի մուտքը։
Կուլ տալիս [[շնչառություն]]ը կասեցվում է, իսկ սրտի կծկումները հաճախանում են, որովհետև կլլման կենտրոնը փոխազդեցության մեջ է գտնվում սրտի գործունեությունը կարգավորող կենտրոնի հետ։ Կերակրափողի լորձաթաղանթի արտադրած լորձը հեշտացնում է սննդագնդիկի տեղաշարժը դեպի [[ստամոքս]]։
Տող 119.
== Մարսողությունը ստամոքսում ==
[[image:Մարդու մարսողական համակարգ.svg|thumb|260px|աջից|Մարդու մարսողական համակարգը]]
Սնունդը կերակրափողից անցնում է [[ստամոքս]], որտեղ շարունակվում է սննդի մեխանիկական, [[քիմիա]]կան մշակումը, և առաջացած սննդախյուսն աստիճանաբար անցնում է 12-մատնյա աղիք։ Ստամոքսը պահեստատեղ է սննդի կուտակման և մարսման համար։ Այն մարսողական խողովակի ամենալայնացած հատվածն է, որի վերին բացվածքը կոչվում է ստամոքսամուտք, իսկ ստորինը՝ ստամոքսաելք և տեղակայված է որովայնի ձախ կողմում՝ ստոծանու տակ։
Չափահաս մարդու ստամոքսի տարողությունը 2-3 լ է, ընդ որում՝ տղամարդկանցն ավելի մեծ է։ Ստամոքսի լորձաթաղանթը
| |||