«Շիմպանզե»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
No edit summary
Տող 3.
[[Պատկեր:Bonobo 0155.jpg|մինի|Գաճաճ շիմպանզե (Pan paniscus)]]
 
'''Շիմպանզե''' ({{lang-en|Pan}}), խոշոր մարդանման կապիկների սեռ։ Մարմնի բարձրությունը 150-165 սմ է, կենդանի [[զանգված]]ը՝ 45-80 կգ։ Էգերը արաներիցարուներից փոքր են։ Մարմինը պատված է կոպիտ, սև մազերով։ Քիթը տափակ է, ականջները մեծ, ատամները նման են մարդու ատամներին։ Ձեռքերը ոտքերից երկար են։ Բութ մատը հակադրվում է մյուսներին։ Դեմքի մաշկը բաց գույնի է, կնճռոտ։ Հայտնի է շիմպանզեի 2 տեսակ՝ սովորական շիմպանզե ({{lang-en|Pan troglodytes}}) և գաճաճ շիմպանզե կամ բոնոբո ({{lang-en|Pan paniscus}}), տարածված Հասարակածային [[Աֆրիկա]]յի արևադարձային անտառներում։ Ապրում են 5-25 անհատներից բաղկացած հիերարխիկ խմբերով։ Ամեն գիշեր նոր բներ են կառուցում ծառերի վրա։ Սնվում են գլխավորապես բուսական կերով, երբեմն՝ մանր [[կենդանիներ]]ով։ Հղիությունը տևում է մոտ 225 օր։ Սեռահասուն են դառնում 6-10 տարեկանում։ Ապրում են 50-60 տարի։ ՇիմպանզենՇիմպանզեներն աչքի են ընկնում զարգացած հասարակական բնազդներով, հեշտությամբ վարժեցվում են։ Կենսաքիմիական և գենետիկական բազմաթիվ ցուցանիշներով ավելի մոտ են [[մարդ]]ուն, քան մյուս մարդանման կապիկները։ Օգտագործվում են բժշկակենսաբանական և հոգեֆիզիոլոգիական փորձերում։ Քանակը խիստ կրճատվել է։ Գաճաճ շիմպանզեն գրանցված է բնության և բնական ռեսուրսների պահպանության Միջազգային [[Կարմիր գիրք|կարմիր գրքում]]։
 
{{ՀՍՀ|հատոր=8|էջ=498}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Շիմպանզե» էջից