Վիքիպեդիա

«Ունիվերսալիզմ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 58.
Հեղինակ Դեյվիդ Ֆրաուլին ասում է, որ հինդուիզմը իր հիմքում ունի ունիվերսալիզմի տարրեր, իսկ դրա ուսմունքները պարունակում են համընդհանուր համապատասխանություն: Հինդուիզմը նույնպես կրոնական առումով պլուրալիստական է: Մի տարածված ռիգվեդական հիմն ասում է. «Ճշմարտությունը մեկն է, չնայած իմաստունների մոտ դրանք բազմազան են»: Նույն ձևով, Բհագավադ Գիտայում(4:11) Աստված, հանդես գալով որպես մարմնավորում, պնդում է. «Երբ մարդիկ մոտիկանում են ինձ, ես ընդունում եմ նրանց: Մոլոր ճանապարհները ներում են դեպի ինձ»: Հինդուիստական կրոնը չունի ոչ մի աստվածաբանական դժվարություն ընդունելու այլ կրոններում առկա ճշմարտության մակարդակները: Հինդուիզմը շեշտում է այն, որ բոլորը, ըստ էության, երկրպագում են միևնույն Աստծուն՝ անկախ նրանից գիրակցում են այդ, թե ոչ:
Չնայած հինդուիզմը բաց ու հանդուրժող է ուրիշ կրոնների հանդեպ, բայց այն նաև իր ներսում ունի մեծ բազմազանություն: Փիլիսոփայության/ աստվածաբանության մեջ հաշվարկվվում են վեց հինդու օրթոդոքս եկեղեցիներ, ինչպես նաև բազմաթիվ ոչ-օրթոդոքս կամ հետրոդոքս սովորույթներ, որոնք կոչվում են դարշանաներ:
 
==== Հինդու ունիվերսալիզմ ====
{{Main|Neo-Vedanta|Hindu reform movements}}''Հինդու ունիվերսալիզմը'', այլ կերպ կոչվում է նաև ''Նոե Վեդանտա''<ref>[http://bharatabharati.wordpress.com/2012/02/15/neo-vedanta-the-problem-with-hindu-universalism-frank-gaetano-morales/ Frank Morales, ''Neo-Vedanta: The problem with Hindu Universalism'']</ref> and ''neo-Hinduism'',{{sfn|King|2002|p=93}} հինդուիզմի ժամանակակից մեկնաբանություններից է, որը զարգացել է ի պատասխան արևմտյան գաղութատիրությանը և [[օրիենտալիզմին]]. Այն արտահայտում է այն գաղափարախոսությունը, թե բոլոր կրոնները ճշմարիտ են և ուստի արժանի են հանդուրժողականության ու հարգանքի: <ref>{{cite book|title=What Is Hinduism?: Modern Adventures Into a Profound Global Faith|author=Editors of Hinduism Today|publisher=Himalayan Academy Publications|year=2007|isbn=1934145009|page=416}}</ref>
 
Ժմանակակից մի մեկնաբանություն հինդուիզմը ներկայացնում է որպես «հինդուիզմի հոմոգենացված իդեալ» Ադվաիտա Վեդանտայով,որը համարվում է դրա կենտրոնական սկզբունքը:{{sfn|King|2002|p=135}} Օրինակի համար, ըստ դրա՝{{quote|... an imagined "integral unity" that was probably little more than an "imagined" view of the religious life that pertained only to a cultural elite and that empirically speaking had very little reality "on the ground," as it were, throughout the centuries of cultural development in the South Asian region.{{sfn|Larson|2012|p=313}}}}
Հինդուիզմը ընդունում է ունիվերսալիզմը՝ ամբողջ աշխարհը համարելով մի ընտանիք, որը դավանում է միայն մեկ ճշմարտություն, և ուստի ընդունում է բոլոր տեսակի հավատներն ու վանում է առանձին կրոնների պիտակները, որը կարող է ենթադրել ինքնության բազմազանություն:<ref>(Rigveda 1:164:46) "Ekam sat vipra bahudha vadanti" - ճշմարտությունը մեկն է; իմաստունները դա կոչում են տարբեր անուններով</ref><ref>(Maha Upanishad: Chapter 6, Verse 72) "[[Vasudhaiva Kutumbakam]]" - Ամբողջ աշխարհը մի մեծ ընտանիք է</ref><ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/?id=8NrQhyxH-GgC|title=Hinduism: Path of the Ancient Wisdom|last=Badlani|first=Hiro|publisher=[[iUniverse]]|year=2008|isbn=978-0-595-70183-4|page=303}}</ref>{{Self-published inline|certain=yes|date=December 2017}}
 
Այս մոդեռնիզացված մեկնաբանությունը տարածված է դարձել հնդկական մշակույթում{{sfn|King|2002|p=135}}{{sfn|Sinari|2000}} ընդարձակվելով դեպի  [[Դաշանամի Սամպրադայա]], Ադվաիտա Վեդանտա Սամպրադայա, որի հիմնադիրը [[Ադի Շանկարա]]. Հինդու ունիվերսալիզմի վաղ շրջանի ներկայացուցիչնեից մեկը [[Ռամ Մոհան Ռոյն]] էր, ով հանդիսանում է [[Բրահմո Սամաջի]] հիմնադիրը.{{sfn|Ghazi|2010}} Հինդու ունիվերսալիզմը դարձավ տարածված 20-րդ դարում և՛ Հնդկաստանում, և՛ Արևմուտքում [[Վիվեկանանդայի]]{{sfn|Michaelson|2009|p=79-81}}{{sfn|King|2002|p=135}} ու  [[Սարվապալի Ռեդհակրիշնանի]] կողմից:{{sfn|King|2002|p=135}} Մնացած բոլոր կրոնների հանդեպ ակնածանքին հանդիպում ենք [[Մոհանդաս Կարամչանդ Գանդիի|Gandhi]] մոտ:{{quote|Երկարատև ուսումնասիրությունից ու փորձից հետո, ես եկել եմ այն եզրակացությանը, որ [1] բոլոր կրոնները ճշմարիտ են; [2] բոլոր կրենները սխալներ ունեն իրենց ներսում; [3] բոլոր կրոնները գրեթե նույն չափով հարազատ են ինձ, ինչպես իմ սեփական հինդուիզմը, և բոլոր մարդիկ պետք է միմյանց հետ լինեն այնքան հարազատ, ինչքան իրենց մոտիկ բարեկամների հետ: Ուրիշ հավատների հանդեպ իմ ակնածանքը հավասար է իմ սեփական հավատի հանդեպ ակնածանքին; ուստի ոչ մի ավելորդ միտք կամ հակադրություն հնարավոր չէ:<ref>M. K. Gandhi, ''Բոլոր տղամարդիկ եղբայրներ են. Մահաթմա Գանդիի կյանքն ու մտքերը իր սեփական բառերով'', Փարիզ, ՅՈՒՆԵՍԿՕ 1958, էջ 60.</ref>}}
Արևմտյան օրիենտալիստները մեծ դեր են խաղացել դրա հանրաճանաչության գործում՝ Վեդանտան համարելով հինդուիզմի կենտրոնական աստվածաբանությունը: Օրիենտալ դպրոցը հինդուիզմը նկարագրում էր որպես աշխարհի եզակի կրոն,{{sfn|King|2002|p=135}} and denigrated the heterogeneousity of Hindu beliefs and practices as 'distortions' of the basic teachings of Vedanta.{{sfn|King|1999|p=135}}{{Citation not found}}
 
=== Իսլամ ===
{{Further|Ումմահ|Աշխարհի բաժանումները իսլամում|Գրքի մարդիկ|Դհիմի|Դավահ|}}
 
{{Original Research|date=June 2018}}
 
Իսլամը որոշ չափով ընդունում է [[աբրահամական կրոնների]], [[Ղուրանի]] ճշմարտացիությունը՝ հրեաներին, քրիստոնյաներին ու սեբյաններին նույնականացնելով «Գրքի մարդկանց» հետ(''ahl al-kitab''). Հետագայում իսլամիստ աստվածաբանները ընդարձակեցրին այս սահմանումը՝ ընդգրկելով նաև [[զորոաստրիաններին]], իսկ հետագայում նաև հինդուներին, որպես թե վաղ շրջանի իսլամական կայսրությունը համախմբել է այս կրոնների մեջ մասնագիտացած շատուշատ մարդկանց իր հարկի տակ, սակայն Ղուրանը տարբերակում է միայն հրեաներին, քրիստոնյաներին և սեբիաններին՝ որպես Գրքի մարդկանց:<ref>{{cite book|title=God's Rule: Government and Islam: Six Centuries of Medieval Islamic Political Thought|last=Crone|first=Patricia|publisher=Columbia University Press|year=2005|isbn=978-0-231-13291-6|page=472}}</ref>{{Request quotation|date=November 2015}}<sup>, </sup><ref>{{cite book|url=https://books.google.com/?id=kFJNBAAAQBAJ&dq=A+History+of+Islamic+Societies|title=Ira M. Lapidus|last1=Lapidus|first1=Ira M.|date=2014|publisher=Cambridge University Press|isbn=9780521514309|page=1000}}</ref>{{failed verification|date=November 2015}}<sup>, </sup><ref name="Karsh 2007 304">{{cite book|url=http://www.ahandfulofleaves.org/documents/Islamic%20Imperialism_A%20History_2nd%20Ed_Karsh.pdf|title=Islamic Imperialism: A History|last1=Karsh|first1=Efraim|date=2007|publisher=Yale University Press|isbn=9780300122633|page=304}}</ref>{{failed verification|date=November 2015}}  Իսլամի ու ունիվերսալիզմի միջև կապը խիստ կարևորություն ունի [[Քաղաքական իսլամի|քաղաքական իսլամիկամ]] [[իսլամիզմի]] համատեքստում, մասնավորապես [[Սայիդ Քուդբի]] վարաբերությամբ, ով համարվում է [[Մուսուլմանական Եղբայրություն]] շարժման առաջադեմ անդամներից մեկը և իսլամի ժամանակակից նշանավոր փիլիսոփաներից մեկը:<ref>{{Cite journal|last=Mura|first=Andrea|date=2014|title=The Inclusive Dynamics of Islamic Universalism: From the Vantage Point of Sayyid Qutb's Critical Philosophy|url=https://www.academia.edu/5611020/The_Inclusive_Dynamics_of_Islamic_Universalism_From_the_Vantage_Point_of_Sayyid_Qutb_s_Critical_Philosophy|journal=Comparative Philosophy|access-date=2015-05-12}}</ref>
 
Իսլամում ունիվերսալիզմի վերաբերությամբ կան բազմաթիվ տեսակետներ: Ըստ ամենատարածված ուսմունքների, որոնք տարածված են [[լիբերալ մուսուլմանական շարժման]] մեջ, Գրքի բոլոր մոնոթեիստ կրոնները կամ մարդիկ փրկության հանարավորություն ունեն: Օրինակի համար, Սուրահ 2:62,256-ը պնդում է. :<ref>1. S. A. Rahman, Punishment of Apostasy in Islam, Institute of Islamic Culture, Lahore, 1972</ref>{{unreliable source?|date=October 2017}}{{page needed|date=October 2017}}{{quote|Verily! Նրանք, ովքեր հավատում են կամ նրանք ովքեր հրեաներ ու քրիստանյաներ, կամ սեբիաններ են, նրանք, ովքեր հավատում են Ալլահին և Վերջին օրվան ու անում են բարի գործեր, իրենց պարգևը կստանան Տիրոջից, նրանց վրա չի լինի ոչ մի վախ և նրանք չեն տառապի... թո՛ղ, որ ոչ մի հարկադրանք չլինի կրոնում:}}
Սակայն ամենասահմանափակ ուսմունքները հակադրվում են: Օրինակի համար, [[Սալաֆին]] վկայակոչում է Սուրահ 9:5,29-ին.{{citation needed|date=November 2015}}{{quote|Այնուհետև, երբ սրբազան ամիսները կանցնեն, կոտորել կռապաշտներին [''մուշրիկուն''] որտեղ էլ որ կգտնեք նրանց, և առևանգել նրանց, և շրջափակել նրանց և պատրաստ սպասել ցանկացած տեսակի առճակատման: Բայց եթե նրանք ապաշխարեն ու սկսեն երկրպագել և վճարեն ''Զակատ', այդ ժամանակ, ուրեմն, ազատ թողնել նրանց: Լո՛: Ալլահը ներում է բոլորին. նա գթասիրտ է [...]  Պայքարել նրանց դեմ, ովքեր ձեռքի տակ ունեն Սուրբ գիրքը [օրինակ՝ Գրքի մարդիկ], բայց չեն հավատում ո՛չ Ալլահին և ո՛չ էլ Վերջին օրվան, ովքեր չեն արգելում այն ամենը, ինչ Ալահն է արգելել իր աշակերտի միջոցով, ովքեր չեն հավատում Ճշմարտության կրոնին, մինչև որ չեն վճարում ''Ջիզյա'' պատրաստակամորեն, օրենքի պարտադրանքով:}}
Այս բոլոր հատվածների մեկնաբանությունը բուռն կերպով համեմատվում ու հակադրվում են մտածողության տարբեր դպրոցների միջև՝ լինի ավանդապաշտ-պահպանողական , թե հեղափոխական-ազատական, կամ թե իսլամի տարբեր ճյուղեր, [[Ղուրանիզմը]] և  [[Ահմադիյան]] վերափոխելով ուլտրա-ավանդապաշտական [[Սալաֆիի]]՝ որպես ոչնչացման ուսմունք (''[[Նասխ (տավսիր)|նասխ]]''), որն օգտագործվում է՝ որոշելու համար, թե որ ոտանավորին նախապատվություն տալ՝ հիմնվելով վերակառուցված ժամանակագրության և հին շրջանի ոտանավորները ավելի նորով փոխարինելու վրա: Ավանդական ժամանակագրությունը Սուրահ 9-ը տեղադրում է որպես վերջին կամ նախավերջին մեզ հասած սուրահ, այսպիսով՝ ավանդական գրվածքներում այն ձեռք է բերում փոփոխությունների նոր ուժ. 9:5,29,73 ոտանավորները վերափոխվել են 2:256-ի<ref name="Ibn Kathir 2000 6608">{{cite book|title=Tafsir al-Qur'an al-Aziz (Tafsir Ibn Kathir)|last=Ibn Kathir|first=Ismail (1301-1373)|publisher=Maktaba Darussalam|year=2000|isbn=978-1-59144-020-8|editor=Sheikh Safiur-Rahman Al-Mubarakpuri|edition=English Abridged|location=Riyadh, Saudi Arabia|page=6608|language=English, Arabic}}</ref> Հադիթհը նույնպես մեծ դեր է խաղում այս ամենում, և մտքի տարբեր դպրոցներ ունեն տարբեր չափանիշներ  The ahadith also play a major role in this, and different schools of thought assign different weightings and rulings of authenticity to different hadith, with the four schools of Sunni thought accepting the Six Authentic Collections, generally along with the [[Muwatta Imam Malik]]. Depending on the level of acceptance of rejection of certain traditions, the interpretation of the Koran can be changed immensely, from the Qur'anists and Ahmadiyya who reject the ahadith, to the Salafi, or ''ahl al-hadith'', who hold the entirety of the traditional collections in great reverence.
 
Ավանդական իսլամը<ref name="Ibn Kathir 2000 6608" /><ref name="khalil">{{cite web|url=http://english.islamway.com/bindex.php?section=article&id=211|title=Dar Al-Islam And Dar Al-Harb: Its Definition and Significance|last=Khalil|first=Ahmed|date=2002-05-27|publisher=IslamWay (English)|accessdate=2015-05-12}}</ref> աշխարհը համարում է երկկողմանի, որը բաղկացած է Իսլամի տնից. դա այն տեղն է, որտեղ մարդիկ ապրում են [[իսլամական օրենքի]] տակ;<ref name="khalil" /> և Պատերազմի տունը՝ տեղ, որտեղ մարդիկ չեն ապրում իսլամական օրենքի տակ, որը պետք է փոխակերպվի<ref name="khalil" /><ref>{{cite book|title=The Dhimmi: Jews and Christians Under Islam|last=Ye'or|first=Bat|publisher=Farleign Dickinson University Press|year=1985|isbn=978-0838632628|page=444}}</ref><ref>{{cite book|title=The Decline of Eastern Christianity Under Islam: From Jihad to Dhimmitude: 7th–20th Centuries|last=Ye'or|first=Bat|publisher=Farleigh Dickinson University Press|isbn=978-0-8386-3688-6|page=522}}</ref> using whatever resources available, including, in some traditionalist and conservative interpretations,<ref name="ReferenceA">Ibn Kathir's Tafsir al-Qur'an al-Aziz</ref> the use of violence, as holy struggle in the path of God,<ref name="Karsh 2007 304" /><ref name="ReferenceA" /><ref>Sayyid Qutb ''Milestones''</ref> to either convert its inhabitants to Islam, or to rule them under the Shariah (cf. [[dhimmi]]).<ref>{{cite book|title=The Third Choice: Islam, Dhimmitude and Freedom|last=Durie|first=Mark|publisher=Deror Books|year=2010|isbn=978-0-9807223-1-4|page=288}}</ref><ref>{{cite book|title=Islam and Dhimmitude: Where Civilizations Collide|last=Ye'or|first=Bat|publisher=Farleigh Dickinson University Press|year=2001|isbn=978-0-8386-3942-9|page=528}}</ref>
 
=== Ջուդաիզմ ===
{{Main|Jewish views on religious pluralism}}{{See also|Noahidism}}
 
Ջուդաիզմը ուսուցանում է, որ Աստված ընտրեց հրեաներին, որ յուրահատուկ դաշնակցության մեջ լինի նրանց հետ, և նրանց հավատներից մեկը այն էր, որ հրեա ժողովուրդը [[Թորա (գիրք)|Թորաից]] ուներ մի հատուկ առաքելություն՝ ազգերի մեջ լույս հանդիսանալու ու օրինակ դառնալու այլ ժողովուրդների հետ աստծո դաշնակցության համար: Այս տեսակետը չի խանգարում այն հավատին, որ Աստված կապի մեջ է նաև այլ ժողովուրդների հետ. դեռ ավելին՝ ջուդաիզմը պնդում է, որ Աստվախ ամբողջ մարդկության հետ է դաշնակցության մեջ մտել, ինչպես նոաքիդեները, ու որ թե՛ հրեաները և թե՛ ոչ-հրեաները կապի մեջ են Աստծո հետ՝ պնդելով այն գաղափարը, որ Աստված պատկանում է ամբողջ մարդկությանը:<ref>{{cite journal|last1=Polish|first1=David|year=1985|title=Covenant-Jewish Universalism and Particularism|journal=Judaism|volume=34|issue=3|page=284}}</ref>
 
Ինտերնետային մի կազմակերպություն, որը հայտնի է Հրեական Հոգևոր Առաջնորդների Ինստիտուտ և հիմնադրվել ու ղեկավարվում է Սթիվեն Բլեյնի կողմից, ով իրեն կոչում է Ամերիկյան հրեա ունիվերսալիստ րաբբի, հավատում է հրեական ունիվերսալիզմի ներառունողական բնույթին՝ պնդելով, որ Աստված հավասարապես ընտրել է բոլոր ժողովուրդներին՝ աշխարհում լույս հանդիսանալու, և մենք մեկս մյուսից սովորելու ու մեկս մյուսին սովորեցնելու շատ բաներ ունենք: Մենք միայն կարող ենք իրականացնել Տիկկուն Օլամ՝ մեկս մյուսի խաղաղ ուսմունքները անվերապահորեն ընդունելով:
 
An on-line organization, the Jewish Spiritual Leaders Institute founded and led by [[Steven Blane]], who calls himself an "American Jewish Universalist Rabbi", believes in a more inclusive version of Jewish Universalism, stating that "God equally chose all nations to be lights unto the world, and we have much to learn and share with each other. We can only accomplish [[Tikkun Olam]] by our unconditional acceptance of each other's peaceful doctrines."<ref>{{cite web|url=http://www.jsli.net/jewish-universalism|title=Jewish Universalism|work=Jewish Spiritual Leaders Institute|publisher=Google Inc|accessdate=29 June 2012|author=Staff}}</ref>
 
=== Մանիքեիզմ ===
{{main|Manichaeism}}Մանիքեիզմը քրիստոնեական գնոստիցիզմի ու զուրվանիզմի նման ժառանգականորեն ունիվերսալիզտական է:<ref>{{cite journal|author=Manfred Hutter|date=January 1993|title=Manichaeism in the Early Sasanian Empire|publisher=BRILL|volume=40|jstor=3270395}}</ref>{{page needed|date=November 2015}}
 
=== Սիխիզմ ===
{{multiple issues|{{refimprove section|date=February 2012}}
{{expand section|date=February 2012}}|section=yes}} Սիխիզմում աշխարհի բոլոր կրոնները համեմատվում են մեկ օվկիանոսի մեջ թափվող գետերի հետ: Չնայած սիխ գուրուները իրենց ժամանակներում չէին ընդունում այնպիսի ծիսակարգեր, ինչպիսիք են գինարբուքը, կռապաշտությունը և պիլգրիմեյջը, սակայն նրանք ընդունում էին, որ բոլոր կրոններին պետք էր հանդուրժել ու համարել հավասար հիմքերի վրա: Սիխ գիրքը՝ Գուրու Գրանթ Սահիբը, պարունակում է ոչ միայն հենց սիխ գուրուների, այլ նաև բազմաաթիբ հինդու ու մուսուլման սրբերի մասին գրվածքներ, որոնք հայտնի են որպես ''[[Բհագաց|Բհագաց:]]'' Չնայած սիխիզմը չի ուսուցանում, թե մարդիկ ստեղծվել ես Աստծո կերպարով, սակայն այն պնդում է, որ այդ Մեկի գոյությունը պետք է բացահայտվի իր ամբողջարարման ընթացքում:{{citation needed|date=November 2015}} Ինչպես ասում է յոգիստ Բհաջանը՝ մարդ, ում պարտական են սիխիզմը Արևմուտք բերելու համար.<blockquote>"Եթե դու չես կարողանում Աստծուն տեսնել բոլորի մեջ, դու չես կարող նրան տեսնել ընդհանարապես": (Սրի Սինղ Սահիբ, Յոգիստ Բհաջան)<ref>{{cite web|url=https://www.sikhdharma.org/about-the-siri-singh-sahib-yogi-bhajan/|title=About the Siri Singh Sahib – Sikh Dharma International|website=www.sikhdharma.org|access-date=2017-11-02}}</ref></blockquote>Առաջին Սիխ գուրուն՝ Գուրու Նանակը, ասում էր.<blockquote>"Չկա ոչ մի հինդու, չկա ոչ մի իսլամ՛՛.<ref>{{cite web|url=http://www.sikhiwiki.org/index.php/There_is_no_Hindu_and_no_Musalman|title=There is no Hindu and no Musalman - SikhiWiki, free Sikh encyclopedia.|website=www.sikhiwiki.org|access-date=2016-11-19}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.sikhs.org/guru1.htm|title=Sikhism Religion of the Sikh People|website=www.sikhs.org|access-date=2016-11-19}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gurmat.info/sms/smspublications/gurunanakforchildren/chapter4/#No%20Hindu,%20and%20no%20Muslim|title=Guru Nanak (for Children) - No Hindu, and no Muslim|last=Munde|first=Amarpreet Singh|website=www.gurmat.info|access-date=2016-11-19}}</ref></blockquote>Սրանով գուրու Նանակը նկատի ուներ, որ Աստծո աչքերով ոչ մի տարբերություն չկա կրոնների միջև՝ լինի դա պոլիթեիստ, մոնոթեիստ, պանթեիստ կամ նույնիսկ աթեիստ. այն, ինչի կարիքը ունեն դրանցից յուրաքանչյուրը փրկություն ստանալու համար, սրտի մաքրությունն, բոլոր արարածների հանդուրժողականությունը, կարեկցանքն ու բարությունը: Ի հակադրություն աշխարհի ամենատարածված կրոնների՝ սիխիզմը չունի առաքյալներ, փոխարենը այն հավատում է, որ մարդիկ ունեն այդ ազատությունը՝ գտնելու փրկության իրենս սեփական ճանապարհը:
 
=== Զորոաստրիանիզմ ===
{{main|Zoroastrianism}}Զորոաստրիանիզմի շատ տեսակներ (ինչպես՝ [[Զուրվանիզմ|զուրվանիզմը]]) ունիվերսալիստական են՝ ի կրառություն բոլոր ազգերի, սակայն ոչ այնքնա ունիվերսալիստական համընդհանուր փրկություն գտնելու առումով:.<ref>Jonathan Porter Berkey ''The formation of Islam: religion and society in the Near East'' 2003 p28 "This is not to say that there was no universalist dimension to Zoroastrian religious life; but what universalism there was derived directly, and to a greater degree than in the case of Rome and Christianity, from the explicit connection between religion and the state."</ref>{{failed verification|date=November 2015}}
 
== Քննադատություններ ==
Ավստալիացի փիլիսոփա [[Ջ. Լ. Մեքի|Ջ. Լ. Մեքին]] իր ''Թեիզմի հրաշքը. Աստծո գոյության դեմ կամ կողմ փաստարկներ'' գրքում նշել է, որ անցյալում Հիսուսով կերպավորված մի հրեշտակ քրիստոնեացիների համար ապացույց է հանդիսացել, որ նա միակ ճշմարիտ Աստվածն է և որ մեկ այլ կրոնի աստված-հրեշտակ ծառայել էր որպես հակառակ ապացույց իր սեփական հետևորդների համար: Ունիվերսալիստական մոտեցումը հանգեցրել է ցանկացած այսպիսի հրեշտակի գոյությանը՝ որպես բոլոր կրոնների վավերացում. մի իրավիճակ, որ նա բնութագրել է այս տողերով. «Աշխարհի հրեշտակներ, միավորվե՛ք»:<ref name="Mackie2">{{cite book|title=The Miracle of Theism: Arguments for and against the Existence of God|author-last1=Mackie|author-first1=J. L.|date=November 1982|publisher=[[Oxford University Press]]|isbn=978-0198246824|page=15|quote="It is no longer 'The heathen in his blindness…', but rather 'We worship the same god, but under different names and in different ways’. Carried far enough, this modern tendency would allow Christian miracles to support, not undermine, belief in the supernatural achievements of stone-age witch doctors and medicine men, and vice versa. It is as if someone had coined the slogan, Miracle-workers of the world, unite!"}}</ref>
 
== Տե՛ս նաև ==<!-- PLEASE RESPECT ALPHABETICAL ORDER -->
{{Portal|Religion}}
{{Div col|colwidth=25em}}
* [[Ananda Marga]]
* Christianity:
** [[Liberal Catholic Church]]
** [[Primitive Baptist Universalist]]
** [[Religious Society of Friends]]
** [[Schwarzenau Brethren]]
** [[Swedenborgianism]] ([[The New Church]])
** [[Trinitarian Universalism]]
* [[Comparative religion]]
* [[Ecumenism]]
* [[Hypothetical universalism]]
* [[George MacDonald]]
* [[Mahatma Gandhi Foundation]]
* [[Omnism]]
* [[Perennial philosophy]]
* [[Post-theism]]
* [[Religious liberalism]]
* [[Religious pluralism]]
* [[Subud]]
* [[Universal Sufism]]
{{colend}}
 
==References==
{{Reflist|30em}}
 
==Sources==
* {{cite journal|last=Mura|first=Andrea|year=2014|title=The Inclusive Dynamics of Islamic Universalism: From the Vantage Point of Sayyid Qutb's Critical Philosophy|url=https://www.academia.edu/5611020/The_Inclusive_Dynamics_of_Islamic_Universalism_From_the_Vantage_Point_of_Sayyid_Qutbs_Critical_Philosophy|journal=Comparative Philosophy|volume=5|issue=1|pages=29–54|issn=2151-6014}}
* {{Cite journal|last=Casara|first=E.|year=1984|title=Universalism in America}}
* {{Cite journal|last=Ghazi|first=Abidullah Al-Ansari|year=2010|title=Raja Rammohun Roy: Encounter with Islam and Christianity and the Articulation of Hindu Self-Consciousness|publisher=Xlibris Corporation|ref=harv}}{{Self-published inline|certain=yes|date=December 2017}}
* {{Citation|last=King|first=Richard|title=Orientalism and Religion: Post-Colonial Theory, India and "The Mystic East"|year=1999|author-link=Richard E. King|publisher=Routledge}}
* {{Cite journal|last=King|first=Richard|year=2002|title=Orientalism and Religion: Post-Colonial Theory, India and 'The Mystic East'|publisher=Routledge|ref=harv}}
* {{Cite journal|last=Larson|first=Gerald James|year=2012|title=The Issue of Not ''Being Different'' Enough: Some Reflections on Rajiv Malhotra's ''Being Different''|url=http://geraldjameslarson.com/pdf/Being_Different_Journal_Hindu_Studies.pdf|journal=International Journal of Hindu Studies|publication-date=December 2012|volume=16|issue=3|pages=311–322|doi=10.1007/s11407-012-9129-8|ref=harv}}
* {{Cite journal|last=Michaelson|first=Jay|year=2009|title=Everything Is God: The Radical Path of Nondual Judaism|publisher=Shambhala|ref=harv}}
* {{Cite journal|last=Sinari|first=Ramakant|year=2000|title=Advaita and Contemporary Indian Philosophy|journal=Chattopadhyana (gen.ed.), ''{{'}}History of Science, Philosophy and Culture in Indian Civilization{{'}}''|location=Delhi|publisher=Centre for Studies in Civilizations|volume=II, Part 2: Advaita Vedanta|ref=harv}}
*{{cite journal|last=Woo|first=B. Hoon|year=2014|title=Karl Barth's Doctrine of the Atonement and Universalism|url=https://www.academia.edu/10186965/B._Hoon_Woo_Karl_Barth_s_Doctrine_of_the_Atonement_and_Universalism_Korea_Reformed_Journal_32_2014_243_91|journal=Korea Reformed Journal|volume=32|pages=243–291}}
* {{Cite journal|last=Yelle|first=Robert A.|year=2012|title=Comparative Religion as Cultural Combat: Occidentalism and Relativism in Rajiv Malhotra's ''Being Different''|journal=International Journal of Hindu Studies|publication-date=December 2012|volume=16|issue=3|pages=335–348|doi=10.1007/s11407-012-9133-z|ref=harv}}
 
==Further reading==
* {{cite book|title=Global communication without universal civilization|last=Ankerl|first=Guy|publisher=INU Press|year=2000|isbn=9782881550041|volume=Vol. 1: Coexisting contemporary civilizations: Arabo-Muslim, Bharati, Chinese, and Western|location=Geneva, Switzerland}}
* {{citation|last=Palmquist|first=Stephen|title=Kant's critical religion|year=2000|ref=harv|postscript=.|contribution=Chapter eight: Christianity as the Universal religion|location=Aldershot, Hants, England Burlington, Vermont|publisher=Ashgate|editor-last=Palmquist|editor-first=Stephen|isbn=9780754613336}} [http://www.hkbu.edu.hk/~ppp/ksp2 Online.]
* {{citation|last=Scott|first=Joan W.|title=Women and citizenship|year=2005|ref=harv|postscript=.|author-link=Joan Wallach Scott|series=Studies in Feminist Philosophy|pages=35–51|contribution=French Universalism in the nineties|location=Oxford New York|publisher=Oxford University Press|editor-last=Friedman|editor-first=Marilyn|editor-link=Marilyn Friedman|isbn=9780195175356}}
 
==External links==
* [http://www.newadvent.org/cathen/15181a.htm ''Catholic Encyclopedia'' article on Universalists as a Protestant denomination]
* [http://www.newadvent.org/cathen/01599a.htm ''Catholic Encyclopedia'' article on Apocatastasis/apokatastatis]
 
{{Universalism footer}}
{{Unitarian, Universalist, and Unitarian Universalist topics}}
{{Religion topics}}
{{Religious pluralism}}
{{Subject bar|commons=yes|commons-search=Category:Universalism|wikt=yes|q=yes|d=Q6843150}}
 
[[Category:Universalism| ]]
[[Category:Christian theological movements]]
[[Category:Philosophical theories]]
[[Category:Religious pluralism]]
[[Category:Religious terminology]]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Ունիվերսալիզմ» էջից