«Ֆեռնանդո Պեսոա»–ի խմբագրումների տարբերություն

'''Ֆեռնանդո Անտոնիո Նոգեյրա Պեսոա''' (ժամանակակից տառադարձման կանոնոներով պորտուգալերենից՝ '''Ֆեռնանդու ԱնտոնիուՆոգեյրա Պեսոա ''', {{lang-pt|Fernando António Nogueira Pessoa}}, {{IPA|fɨɾˈnɐ̃du pɨˈsoɐ}} {{ԱԾ}}), պորտուգալացի երկլեզու գրող, արձակագիր, դրամատուրգ, թարգմանիչ, մտածող, էսսեիստ, լիսաբոնյան ավանգարդի առաջնորդներից և անվիճելի հեղինկություններիցհեղինակություններից մեկը, որը հետագայում անհայտ գրողից դարձավ ժամանակակից պորտուգալական գրականության խորհրդանիշը։

1895 թվականին նրա մայրը ամուսնանում է երկրորդ անգամ Ժուանա Միգելա Ռոզուի հետ, վերջինս [[Դուրբան|Դուրբանում]] (Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն) Պորտուգալիայի հյուպատոսն էր, որտեղ էլ տեղափոխվեց երեխաների հետ։ Դուրբանում Պեսոան անցկացնում է իր մանկությունը և պատանեկության մի մասը։ Սակայն շուտով նրա մայրը տարվում է իր երկորոդ ամուսնու և երեխաների խնդրիներովխնդիրներով և Ֆեռնանդոն անուշադրության է մատնվում։ Փոքրիկ տղան երկար ժամանակ է անցկացնում միայնության մեջ խորհելով։ Ապագա բանաստեղծի մոտ դեռ փոքր տարքից հայտնաբերվումտարիքից է ի հայտ գալիս սետեղծագործելու տաղանդը։ Դուրբանում նրան հնարավորություն է ընձեռնվում ծանոթանալ անգլիական գրականութանը և հատկապես այնպիսի գրողների ինչպիսքն են [[Ուիլյամ Շեքսպիր|Ուիլյամ Շեքսպիրը]], [[Էդգար Ալլան Պո|Էդգար Ալլան Պոն]], [[Ջոն Միլթոն|Ջոն Միլթոնը]], [[Ջորջ Բայրոն|Ջորջ Բայրոնը]], [[Ջոն Քիթս|Ջոն Քիթսը]], [[Պերսի Բիշի Շելլի|Պերսի Բիշի Շելլին]] և [[Ալֆրեդ Թեննիսոն|Ալֆրեդ Թեննիսոնը]]։ Անգլերենը մեծ դեր է խաղացել Պեսոայի կյանքում, անգլերենով են գրաված նրա բանաստեղծական ստեղծագործությունների մեծ մասը։ Ինչպես նաև Պեսոան թարգմանել է բազմաթիվ անգլալեզու գրողների։ Տարրական դպրոցում Պեսոան շատ լավ էր սովորում և հինգամյա կրթական ծրագիր կարողանում է ավարտել երեք տարում, 1899 թվականին նա ընդունվում է Դուրբանի միջնակարգ դպրոցը, որտեղ սովորում է երեք տարի։ Պեսոան իր խմբի լավագույն աշակերտներից մեկն էր։ Այդ տարիներինտարիներիընթացքում նա վերցնում է Ալեքսանդր Սյոռչ(''Alexander Search'') մականունը, որի անունից էլ գրում է նամակների ինքն իրեն։ 1901 թվականին Պեսոան սկսում է գրել իր առաջին անգլերեն բանաստեղծությունները և այդ նույն տարում նա իր ընտանիքի հետ ճանապարհորդություն է կատարում դեպի Պորտուգալիա, որտեղ ապրում էին նրանց բարեկամները։ Այս ընթացքում Պեսոան փորձում էր անգլերենով վեպ գրել։ Վերադառնալով Աֆրիկա նա ընդունվում է Առևտրի դպրոց։ Դպրոցում ուսումնառությունը իրականացվում էր երեկոյան ժամերին իսկ օրվա այլ ժամերին Պեսոան ուսումնասիրում էր հումանիտար առարկաներ։ 1903 թվականին նա ստանում է Վրկտորյա թագուհու պատվավոր պարգևը լավագույն էսսեի համար։ Պեսոան շարունակում է կարդալ անգլիացի դասականների և հետաքրքրվել լատինական գրականությամբ, դրա զուգահեռ նա շարունակում է գրել բանաստեղծություններ և արձակ ստեղծագործությունններ անգլերենով։ Այս ժամանակաշրջանում ի հայտ են գալիս նրա հետերոնիմները՝ Չառլզ Պոբերտ Անոնոը և Գ. Մ. Ֆ. Լեչերը։

1912 թվականից Պեսոան սկսում է էսսեներ գրել և հանդես է գալիս «Ագիա» ամսագրում որպես գրական քննադատ։ Այս ամսագրում նրա առաջին հոդվածը՝ «Նոր պորտուգալական պոեզիան» էր, որին հաջորդեցին իրա մյուս հոդվածները։ Ավելի ուշ իր ընկերոջընկերոջ՝ Մարիու դե Սա֊Կարնեյրուի հետ Պեսոան մասնակցում է «Օրֆեյ» ամսագրի հրատարակմանը։ Երկու տարվա ընթացքում (1914—1916) Պեսոան հանդես է գալիս որպես սիմվոլիստական արվեստի տեսաբան և դառնում է պորտուգալական մոդեռնիզմի երեք նոր միտումների՝ «պոլիզմիզմի», «սենսացիոնիզմի» և «ինտեսեկցիոնիզմի» հիմնադիրը, որոնց գաղափարները մարմնավորվել են «Օրֆեուս» ամսագրի խմբագրիների խումբի կողմից (1915 թվական):

Ֆեռնանդո Պեսոան մահացել է Լիսաբոնում 1935 թվականի նոյեմբերի 30֊ին՝ 40 տարեկանում։ Վերջինը ինչ գրել է բանաստեղծը մահանալուցմահվանից առաջ անգլերեն ''«I know not what tomorrow will bring…»'' (Ես գիտեմ թե ինչ է բերելու վաղվա օրը…) նախադասությունն է։ 1985 թվականին Պեսոայի մահվան հիսունամյա տարելիցի կապակցությամբ նրա մարմին մնացորդները թաղվում են Լիսաբոնի հիերոնիմոսների հայտնի վանքում<ref>[http://www.mosteirojeronimos.pt/pt/index.php?s=white&pid=227&identificador Mosteiro dos Jerónimos] Fernando Pessoa</ref>։ Գրողի շիրմաքարին փորագրված են նրա երեք գլխավոր հետերոնիմների՝ Ալբերտու Կաեյրուի, Ալվարու դե Կապուշայի և Ռիկարդու Ռեյշայի բանաստեղծություններից տներ։

Բացի ամենատարբեր բանաստեղծությունների և էսսեների հրատարակումից բանաստեղծի կյանքի ընթացքում պորտուգալերենով ընդհամենը մեկը բանաստեղխություններիբանաստեղծությունների ժողովածու է հրատարակվում՝ «Ուղերձը»({{lang-pt|''Mensagem''}}, 1934 թվական): Անգլերենով հրատարակվում է ''Antinous'' պոեմը (1918 թվական), որը բանաստեղծը գրել էր 1915 թվականին , «35 սոնետ» գիրքը (''35 sonnets'', 1918 թվական)։ 1921 թվականին հրատարակվում է անգլերեն բանաստեղծությունների երկու ժողովածու՝ «Անգլերեն բանաստեղծությոոններ I—II» (''Inscriptions''), գրված 1920 թվականին և «Անգլերեն բանաստեղծությոոններ III» (''Epithalamium''), գրված 1913 թվականին {{sfn|Клочковский|2015|с=}}։ Ֆրանսերենով գրված նրա բանաստեղծությունների ժողովածուն տպագրվում է հետմահու ինչպես և բանաստեղծի առաջին ամբողջական բանաստեղծությունների ժողովածուն, որոնք հրատարակվեցին 1942֊ից 1946 թվականններին {{sfn|Плавскин|1994|с=300}}։

Համաշխարհային գրականության մեջ Ֆեռնանդո Պեսոայի զգալի գրական ներդրումը նրա հետերոնիմներն են, որոնք էլ ստեղծել են իրենց սեփական ստեղծագործությունները։ Սովետական գրականագետ Պլավսկին գրել է, որ Պեսոան առաջինը չէ, ով օգտագործել է հետեորնիմներհետերոնիմներ {{sfn|Плавскин|1994|с=299}}։ Ի տարբերություն գրական կեղծանունների Ֆեռնանադո Պեսոայի կողմից ստեղծված հետերոնիմները առանձին գրական անհատականություններ էին իրենց բնորոշ բնավորության գծերով և նույիսկնույնիսկ իրարից տարբերվող արտաքինով։ Հետերոնիմներից յուրաքանրյուրը ուներ իր կենսագրությունը, իր սեփական փիլիսոփայությունը, իրենց բնորոշ գրելու ոճը և այս ամենը հորինված էր, սակայն ձեռք էր բերում իրականութայն գծեր շնորհիվ, քանի որ իրենց գաղափարների և ստեղծագործությունների խորապես տարբերվում էին Պեսոայի գաղափարներից և ստեղծագործություններից։ Տարբեր հետազոտողներ փորձել են հաշվել Պեսոայի հետերոնիմների, կիսահետերոնիմներ և կեղծանունեներինկեղծանուններին ճշգրիտ թիվը։ 1966 թվականին Թերեզա Ռիտա Լոպեշը առաջին անգամ հաշվեց տասվեց հետերոնիմ։ Մի փոքր ավելի ուշ Անտոնիու Պինա Կոելիուն նոր ցուցակ կազմեց, որտեղ նա հաշվել էր քսանմեկ հետերոնիմ։ 1990 թվականին Թերեզա Ռիտա Լոպեշը ավելի ընդլայնված ցուցակ ներկայացրեց, այս ցուցակում հետերենիմների թիվը հասնում էր յոթանասուներկուսի։ Այս հետերոնիմների հաշվարկին միացան նաև Ժերոմինո Պիզարոն և Պատրիսիա Ֆեռարին, որոնք օգտագործելով այլ չափանիշներ 2013 թվականին ներկայացրեցին երկու հարյուր տասերեք հեղինակից բաղկացած ցանկ։ Այս ցանկը ներառում էր Պեսոայի կողմից ստեղծված հետերոնիմներ, կիսահետերոնիմներ և կեղծանունեներ։կեղծանուններ։ Իր սեփական հետերոնիմների համատեքստում Պեսոան դադարում է լինել օրտոնին (այսինքն իսկապես գոյություն ունեցող հեղինակ), սակայն այս «դեմքերի դրամայի» շնորհիվ ստեղծվում է մեկ այլ հետերոնիմ։