«Սիրեններ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Դիցաբանական կերպար}}
{{Ջրային աստվածներ}}
[[File:Ba bird.svg|մինի|ձախիցաջից|[[Բա (եգիպտական դիցաբանություն)|Բա]]-թռչուն, [[Հունական դիցաբանություն|հունական]] սիրենների նման հոգու հայեցակարգի [[Եգիպտական դիցաբանություն|եգիպտական]] էակ, պատկերված է մարդու գլխով թռչնի տեսքով]]
'''Սիրեններ''' ({{lang-el|Σειρήνες}}), ոգեղեն էակներ [[Հին հունական դիցաբանություն|հին հունական դիցաբանության]] մեջ։ Համարվել են [[մուսա]]ներից մեկի և Աքելոսի ({{lang-grc|Ἀχελῷος}} - նույնանուն գետիոգի) կիսաթռչնակերպ դուստրերը ([[Բա (եգիպտական դիցաբանություն)|Բա]]-ի նմանությամբ), որոնք հորից իբր ժառանգել են վայրի տարերքը, իսկ մորից՝ աստվածային ձայնը։ Ըստ [[Հոմերոս]]ի «[[Ոդիսական]]ի», բնակվելով Կիրկե և Սկիլլա կղզիների միջև գտնվող ժայռակղզում, իրենց կախարդական երգով հրապուրել և կործանել են ծովագնացներին։ Սիրենների կղզու մոտակայքով նավարկող [[Ոդիսևս]]ը կախարդ Կիրկեի խորհրդով նավաստիների ականջները փակել է [[մեղրամոմ]]ով, իսկ իրեն պատվիրել է կապել կայմին, որպեսզր չլսի Սիրենների երգը։ Նույն կղզու մոտով անվնաս անցել են նաև արգոնավորդները։ Այս [[առասպել]]ի համաձայն՝ Որփեոսն իր հմայիչ երգով ու նվագով խլացրել է Սիրեններին և փրկել նրանց։ Հիսաթափված Սիրեններին իբր նետվել են ծովը և վերածվել ժայռերի։
 
Տող 9.
 
== Ծագում ==
Հեղինակային իրավունքը խախտող խմբագրումները (այլ աղբյուրներից պատճենված նյութերը) ջնջվելու են։ Պարունակությունը պետք է լինի հանրագիտարանային և հաստատվի վստահելի աղբյուրներով։ Վիքիպեդիայում տեղադրված նյութերը կարող է խմբագրել, օգտագործել և տարածել ցանկացած ոք, եթե կատարում է թույլատրագրի պայմանները (նշում հեղինակներին և տարածո[[Էդվարդ Արմիտիջ]], Սիրեններ]]
 
Սիրենի հայրը համարվում է ծովային աստված Փորկիսը<ref>Софокл, фр.861 Радт из неизвестной драмы</ref> կամ
Աքելոսը, իսկ մայրը եղել է մուսաներից մեկը ([[Մելպոմենե|Մելպոմենեն]]<ref>Ликофрон. Александра 722 и комм.</ref>, [[Տերփսիքորա]]ն<ref>Аполлоний Родосский. Аргонавтика IV 887</ref> կամ [[Կալլիոպե]]ն<ref>Псевдо-Аполлодор. Мифологическая библиотека I 7, 10</ref>), Ստերոպան (Պորփաոնի դուստրը), Գեան կամ [[Կետո|Կետոն]]։
 
== Փոխակերպում ==
[[File:Armitage Siren.JPG|thumb|left|228px|<center>[[Էդվարդ Արմիտիջ]], Սիրեններ]]
Հետհոմերոսյան պատմություններում սիրենները ներկայացվել են որպես թևավոր աղջիկ, ձկան պոչով կին, կամ էլ որպես կին թռչնի մարմնով և թռչնի ոտքերով{{sfn|Обнорский|1890—1907|с=}}։ Պահպանվել են մի քանի պատմությունները, որոնցում բացատրվում է, թե ինչու են նրանք ստացել վերջին տեսքը։
[[File:Armitage Siren.JPG|thumb|left|228px|<center>[[Էդվարդ Արմիտիջ]],Արտմիդջ: «''Սիրեններ''»]]
 
Նրանք եղել են [[Պերսեփոնե]]ի ուղեկցորդները<ref>Еврипид. Елена 168—178</ref>։ Պերսեփոնեի առևանգումից հետո<ref>Клавдиан. Похищение Прозерпины III 255</ref> նրանք թափառելով հասել են Ապոլոնի երկիր, որտեղ Դեմետրան կտրել է նրանց թևերը, որպեսզի նրանք չօգնեն Պերսեփոնեին<ref>Овидий. Метаморфозы V 554—563; Гигин. Мифы 141</ref>, կամ աստվածները նրանց փոխակերպել են թռչունների, որ նրանք կարողանան փնտրել Պերսեփոնեին<ref>Первый Ватиканский мифограф II 84, 1</ref>, կամ էլ Աֆրոդիտեն դարձրել է կիսաթռչուններ, որովհետև նրանք չէին ցանկանում ամուսնանալ<ref>Евстафий. К «Одиссее» XII 47 // Комментарий Д. О. Торшилова в кн. Гигин. Мифы. СПб, 2000. С.173</ref>։ Կամ էլ նրանք ողբացել են Պերսեփոնեի առևանգումը, փախել Ապոլոնի ժայռի մոտ և վերածվել թռչունների<ref>Гигин. Мифы, выписки Досифея 8</ref>։
 
[[Հերա|Հերայի]] խորհրդով նրանք երգելով մրցակցության մեջ են մտնում [[Մուսաներ|մուսաների]] հետ։ Նրանք հաղթում են և փետրահան անում սիրեններին, իսկ փետուրներից ծաղկեպսակներ պատրաստում<ref>Павсаний. Описание Эллады IX 34, 3</ref>, որոնք այնուհետև սկսել են օգտագործվել որպես մուսաների գլխազարդ։ Մրցակցությունը կայացել է [[Կրետե|Կրետեի]] Ափտեր(Անփետուր) քաղաքում<ref>Цец. Комментарий к «Александре» Ликофрона 653 // Комментарий Д. О. Торшилова в кн. Гигин. Мифы. СПб, 2000. С.173</ref>։ [[Զևս|Զևսը]] նրանց հատկացնում է Անֆեմոեսու կղզին<ref>Гесиод. Перечень женщин, фр.27 М.-У.; Аполлоний Родосский. Аргонавтика IV 883</ref>։
 
== Սիրենները և ծովագնացները ==
Նաև որոշվել է նրանց գտնվելու վայրը, որը մոտ է Սիցիլիային, որը անվանվել է կամ նրանց՝ Սիրենների անուններով, կամ Կապերիա։ Ստրաբոնի համաձայն, նրանց կեսը գտնվում է Պելորիադների հրվանդանում, իսկ մյուս կեսը՝ Սիրենուսի մոտ։
 
Հետհոմերոսական պատմություններում սիրենները նկարագրվում են որպես հեքիաթային գեղեցկության փերիներ, հիասքանչ ձայնով։ Սեփական երգերի ձայներով նրանք թմրեցնում էին ճամփորդներին, իսկ հետո բաժանում նրանց մասերի և հրկիզում։ Արգոնավորդները փրկվում են մահից միայն այն պատճառով, որ Օրփեոսը խլացրել էր սիրենների ձայնը իր քնարով։ Արգոնավորներից մեկը՝ Բուտը նրանց ձայնից ծավում գերվել է և գնացել դրա հետևից, բայց Ափրոդիտեն փրկում է նրան, Լիլիբեումմ թողնելով
 
 
 
== Ծանոթագրություններ ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Սիրեններ» էջից