«Զևս»–ի խմբագրումների տարբերություն

:Հաղթեցին Օլիմպիացի աստվածներն իրենց ոսոխներին։ Այլևս ոչ ոք չէր կարող ընդդիմանալ նրանց իշխանությանը։ Այժմ արդեն նրանք կարող էին հանգիստ տիրել աշխարհին։ Նրանցից հզորագույնը՝ շանթարձակ Զևսը, իրեն վերցրեց երկինքը, [[Պոսեյդոն]]ը՝ ծովը, իսկ [[Հադես]]ը՝ մեռյալ հոգիների ստորերկրյա թագավորությունը։ Իսկ երկիրը մնաց իբրև ընդհանուրի տիրապետություն։ Թեև Կրոնոսի որդիները բաժանեցին իրար մեջ աշխարհի իշխանությունը, բայց և այնպես նրանց բոլորի վրա իշխում է երկնքի տիրակալ Զևսը. Նա՛ է իշխում մարդկանց ու աստվածների վրա, ամենայն ինչ աշխարհում նրա՛ն է ենթակա։

 

:Առաջինները, ովքեր փորձել էին տապալել Զևսին, դա՝ [[Պոսեյդոն]]<nowiki/>ը, [[Ապոլլոն|Ապոլլոնը]] և [[Հերա]]ն էին։ Այդ ըմբոստացած եռյակը շղթայել էր և արդեն ցանկանում էր գցել Զևսին [[Տարտարոս]], բայց նրա սիրելի ներեուհի [[Թետիս]]ը, օգնության էր կանչել [[Ուրանոս]]ի որդի՝ Բրիարեսին, ով ազատել էր Զևսին շղթաներից և փրկել էր նրան դաժան ճակատագրից։ Չստացված ապստամբությունից հետո, Զևսը, որպես պատիժ [[Պոսեյդոն]]ին և [[Ապոլլոն]]ին կարգադրում է կառուցել Տրոյայի պատերը, իսկ կնոջը՝ [[Հերա]]յին, նա կախում է այն նույն ոսկե շղթաներով, ինչով, որ նրան էին շղթայել, երկնքի և երկրի միջև, ի ցույց բոլորին։

:Երկրորդ անգամ տապալման փորձ եղավ մի մարգարեության պատճառով, որ ոչ ոք չգիտեր, բացի [[Գեա]]յից և [[Պրոմեթևս]]ից։ Զևսը հնագույն ու պատկառելի [[Գեա]]յին չհամարձակվեց անհանգստացնել, բայց Պրոմեթևսին դիմեց և պահանջեց գաղտնիքը բաց անել։ Չխոսեց [[Պրոմեթևս]] տիտանը, քանզի դաժան ու ագահ էր Զևսի իշխանությունը մարդկանց հանդեպ։ Եվ իսկույն հրամայեց Զևսը նրան շղթայակապել անխորտակելի շղթաներով և գամել ժայռի կատարին։

Zeus դա հունական շարունակություն է Di̯ēus՝ Պրոտո Հնդեվրոպական ցերեկային երկնքի աստծո անվանը, նաև կոչվել էր Dyeus ph2tēr («Երքնային Հայր»)։ Աստվածն հայտնի էր Rigveda անունով (վեդայական սանսկրիտ Dyaus / Dyaus Pita), լատիներենից (Jupiter , որն առաջացել է Iuppiter ՝ Պրոտո հնդեվրոպական կոչական հոլովում գտնվող dyeu-ph2tēr բառից), բխող dyeu արմատից («փայլ» և իր բազմաթիվ ածանցյալներով, «Երքնային Աստված»)։ Զևսը միակ աստվածն է օլիմպիական պանթեոնում, ում անունը ունի նման թափանցիկ հնդեվրոպական ստուգաբանություն։ Միկենյան հունարենում ամենավաղ հաստատված անունի ձևերից էր, di-we և di-wo, որ գրված էր գծային վանկային ձեռագրով։

 

Ըստ Կոթի ելույթից, դասական բանասերները հաշվառում էին երեք<ref name="Цицерон. О природе богов III 53">Цицерон. О природе богов III 53</ref> Զևս՝

*[[Եթեր (դիցաբանություն)|Եթեր]]ի որդին, ծնված Արկադիայում։ [[Պերսեփոնե]]ի և [[Դիոնիսոս]]ի հայրը։

*[[Կրոնոս]]ի որդին, ծնված Կրետե կղզում, այն տեղն էլ նրա գերեզմանն է։

 

{| border="1"

|style="background:#A9A9A9"|Հունարեն անվանումը

* Կաղնու ծառ

 

[[Պատկեր:Jupiter Smyrna Louvre Ma13.jpg|200px|մինի|Զևս կայծակը ձեռքին]]

Զևսը ավանդաբար պատկերված է որպես հասուն տարիքի, դեմքի ազնվական գծերով տղամարդ, եզերված խիտ գանգուրներով։

Ավելի ուշ նկարիչների ստեղծագործություններում, հատկապես Նոր Ժամանակի վարպետների մոտ, նա սիրո պատմությունների, կանանց գերող ու լքող և բազմաթիվ կերպարանքներ ունեցող հերոս է։

 

Զևս օժտված էր ոչ միայն ուժով և արիությամբ, նա կարող էր ցանկացած ժամանակ փոխել իր արտաքին տեսքը և վերափոխվել ամեն ինչի։

* Օձի կերպարով նա գայթակղեց Դեմետրային, հետագայում Պերսեփոնեին։

Սիրուհիները սովորաբար պահպանում են մարդու կերպարը, սակայն Կալիստոին նա վերափոխում է էգ արջի, իսկ Իոին՝ կովի։ Երբեմն նրան երկրպագում էին բզեզի<ref>Лосев А. Ф. Мифология греков и римлян. М., 1996. С. 51</ref> տեսքով։

 

* Զևսի շատ կոչումները ստացվել են իր աստվածային գործառույթներից.

 

Նրա կարգավիճակը, որպես տիտանուհի, ենթադրում է, որ նա կարող էր լինել ավելի հզոր, քան նախաՀունական աստվածները, և թերևս, պատգամախոսական տաճարի իրական բնակիչ։

 

Սիվայի Ամմոն պատգամախոսական տաճարը, գտնվում էր Եգիպտոսի արևմտյան անապատում։

Հերոդոտոսը նշում է իր գրարումներում, որ կար խորհրդակցություններ Զևսի Ամմոնի հետ, պարսկական պատերազմի ժամանակ։ Զևս Ամմոնը հատկապես սիրված էր Սպարտայում, որտեղ գոյություն ուներ նրա տաճարը։