«Նիդերլանդներ»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[481]] թ. ֆրանկական ցեղերը, Կլոդեվիկ I-ի գլխավորությամբ, միավորվեցին և գրավեցին [[Գալիա]]յի (ներկայիս [[Ֆրանսիա]]յի) մեծ մասը՝ ստեղծելով [[Ֆրանկական պետություն]]ը: Վերջինիս կազմի մեջ մտավ Նիդերլանդների տարածքի զգալի մասը (ֆրիզներին և սաքսերին հպատակեցնել ֆրանկներին հաջողվեց ավելի ուշ միայն՝ [[Կարլոս Մեծ]]ի (768-814768–814) ժամանակ)։ Այս շրջանում Նիդերլանդներում սկսեցին արմատավորվել ֆեոդալական հարաբերություններ և տարածվեց [[քրիստոնեություն]]ը:

Նիդերլանդների իշխանների անհամերաշխության, ինչպես նաև եվրոպական ազդեցիկ իշխանատոհմերի հետ ամուսնական կապերի հետևանքով Նիդերլանդների զգալի հատվածներ հայտնվում են օտարերկրյա իշխանական տների ձեռքում։ Այսպիսի դինաստիական կապերի միջոցով [[Բուրգունդիա]]յի իշխան Ֆիլիպ Բարու ([[1419]]-–[[1467]]) իշխանությանն անցան Բրաբանտ, Լիմբուրխ, Հոլանդիա, Զեյլանդ և այլ մի շարք այլ կոմսություններ։ [[1477]]-ին Բուրգունդիայի դքսուհի Մարի Բուրգունդացին ամուսնացավ [[Մաքսիմիլիան Հաբսբուրգեցու]] հետ։ Նրանց զավակը՝ [[Գերմանիա]]յի ապագա կայսր [[Ֆիլիպ Գեղեցիկ]]ը, մոր մահից հետո ժառանգեց Նիդերլանդերը։ Այսպիսով Նիդերլանդերը ենթարկվեցին [[Սրբազան Հռոմեական կայսրություն|Սրբազան Հռոմեական կայսրության]] միապետին։

[[1556]]-ին –կրկին– կրկին դինաստիական ամուսնությունների արդյունքում–արդյունքում – Նիդերլանդերը հայտնվեց [[Իսպանական կայսրություն|Իսպանական կայսրության]] տիրապետության ներքո. Նիդերլանդները այս շրջանում կառավարվում էր իսպանական կայսրի կողմից նշանակված փոխարքայի կողմից։

[[16-րդ դար]]ում Նիդերլանդերում սկիզբ է առել [[Ռեֆորմացիա]]ն: Ազնվականությունից բացի, հասարակության գրեթե բոլոր շերտերում մեծ տարածում է գտնում [[Ժան Կալվին|կալվինիզմը]] ([[բողոքականության]] ուղղություներից մեկը)։ Բողոքականությունը, սակայն, խստորեն հետապնդվում էր իսպանական կաթոլիկ իշխանության կողմից՝ հատկապես [[Ֆիլիպ II]] -– ի օրոք։ Այս, ինչպես նաև [[Իսպանիա]]յի կողմից վարվող բարձր հարկերի և առևտրային սահմանափակումների քաղաքականությունը, հանգեցրին [[1566]] թ. Նիդերլանդերի ապստամբությանը՝ [[Վիլհելմ I Օրանացի|Վիլհելմ Օրանացու]] գլխավորությամբ։

'''Ութսունամյա պատերազմ ([[1568]]-'''–'''[[1648]])'''

Իսպանիային սկսզբնապես հաջողվեց դաժանորեն ճնշվել ապստամբությունը, սակայն այն տարածվեց ողջ երկրով մեկ, սկիզբ դնելով նիդերլանդական մարզերի և Իսպանական կայսրության միջև մղված Ութսունամյա պատերազմի ([[1568]]-–[[1648]] թվականներ)։ [[1579]] թվականին հյուսիսային նիդերլանդական մի քանի մարզեր ստեղծեցին [[Ուտրեխտի միություն]]ը և երկու տարի անց իրենց անկախ հռչակեցին։ [[1588]] թվականին հռչակվեց Յոթ Միացյալ Նիդերլանդերական Մարզերի Հանրապետությունը, որի քաղաքական իշխանությունը ''[[դե ֆակտո]]'' պատկանում էր [[Գլխավոր Շտատներ]]ին (Խորհրդարանին)։

Նիդերլանդների տնտեսությունը աշխարհին հայտնի է այնպիսի ֆիրմաներով, ինչպիսիք են «''Royal Dutch Shell''»-ը (նավթաքիմիա), «''Unilever''» (սննդամթերք), «''Philips''» (Էլեկտրոնիկա), «''Hoogovens'' (''Estel'')» (մետալուրգիա), «''Fokker''» (ինքնաթիռաշինու-թյուն), «''Rhein-Shelde Verolme''» (նավաշինություն) և այլն։ Առաջին երեքը մտնում են աշխարհի 30 խոշոր կորպորացիաների մեջ։ Ի դեպ «''Royal Dutch Shell''»-ը այդ ցուցակում չորրորդն է։

Քաղաքական համակարգը բաժանվում է երեք ավանդական բլոկերի. քրիստոնեա-դեմոկրատներ (որոնց ներկայացուցիչն է CDA -– Քրիստոնեա-դեմոկրատական դաշինք կուսակցությունը), սոցիա-դեմոկրատները (PvdA -– աշխատավորական կուսակցությունը) և լիբերալ-դեմոկրատները (VVD -– Ազատության և Ժողովրդավարության կուսակցությունը)։ Համեմատաբար նոր կուսակցություն է Ազատության Կուսակցությունը (PVV), որի առաջնորդն է Գերտ Վիլդերսը։ Վերջինս հատկապես հայտնի է իսլամի վերաբերյալ իր ծայրահեղ հայացքներով և իմիգրացիոն քաղաքականության վերաբերյալ կտրուկ քննադատությամբ։ Խորհրդարանական փոքրամասնություն կազմող կուսակցություններից են Դեմոկրատներ 66-ը (D66), ԿանաչՁախը (GroenLinks), ՔրիստոնյաՄիությունը (CU) և Կենդանիների պաշտպանության կուսակցությունը (PvdD)։

Նիդերլանդները աշխարհին հայտնի է բազմաթիվ գեղանկարիչներով։ Գեղանկարչությունը հատկապես ծաղկում է ապրել «Ոսկե դարում» (1609-16721609–1672 թթ.)։ Այս շրջանի Հոլանդական դպրոցի ամենահայտնի վարպետներից են [[Ռեմբրանդտ վան Ռայն]]ը, [[Յան Վերմեեր]]ը, Ֆրանս Հալսը, Յան Ստեյնը և այլք։ 19-րդ դարի գեղանկարիչներից ամենահայտնին է [[պոստիմպրեսիոնիզմ]]ի ներկայացուցիչ [[Վինսենթ վան Գոգ]]ը: 20-րդ դարի աբստրակցիոնիստ էր Պիտ Մոնդրիանը, ով գլխավորել է «Դե Ստայլ» կոչվող գեղարվեստական շարժումը։ 1948 թ. հիմնվել է «Կոբրա» արվեստի միությունը, որը միավորել է մոդեռնիզմի ներկայացուցիչներ Եվրոպայի տարբեր երկրներից։ «Կոբրայի» անդամներ Կարել Ապելը և Կորնելիս Բևերլուն ավանգարդ արվեստի կարևոր ներկայացուցիչներ էին Նիդերլանդներում։ 20-րդ դարի մեկ այլ հոլանդացի արվեստագետ՝ Մաուրից Էշխերը հայտնի է տեսողական պատրանքներ ստեղծող իր նկարներով։

1940-19421940–1942 թթ. գրված [[Աննա Ֆրանկ]]ի հանրահայտ օրագրությունը նկարագրում է համաշխարհային պատերազմի ընթացքում հրեա ընտանիքի թաքստոցում անց կացրած երկու տարիները։ Հետպատերազմյան գրականության դասականներ են համարվում Ֆրեդերիկ Հերմանսը, [[Հարի Մուլիշ]]ը և Խերարդ Ռևեն։

Կարևոր օրաթերթերից են «''De Telegraaf''», «''Algemeen Dagblad''», «''De Volkskrant''», «''NRC Handelsblad''» և «''Trouw''» պարբերականները։ Հանրաճանաչ շաբաթաթերթեր են «''Elsevier''», «''HP''/''De Tijd''», «''Vrij Nederland''» և «''De Groene Amsterdammer''»:

Գործում են չորս հանրային («''Nederland'' 1», «''Nederland'' 2» և «''Nederland'' 3», և «BVN») և մի շարք կոմերցիոն («RTL», «SBS» և այլ) հեռուստահեռարձակողներ։ Հանրահայտ ռադիոհեռարձակողներից են «''Radio'' 1», «''Radio'' 2», «3FM» հանրային և «''Radio'' 538», «''Sky Radio''», «''Q-music''» կոմերցիոն ռադիոընկերությունները։