|
[[Մասնակից:Արարատ Եսայան/Ավազարկղ1|Ավազարկղ1]]
Space Exploration Technologies Corporation (SpaceX, արտասանվում է «սպեյս-եքս»), ամերիկյան ընկերություն որն արտադրում է տիեզերական տեխնիկա, որի կենտրոնակայանը գտնվում է հոտորն քաղաքում, Կալիֆորնիա, ԱՄՆ-ում:
Հիմնադրվել է 2002 թվականին PayPal-ի և «Տեսլա մոթորս» ՍՊԸ-ի նախկին բաժնետեր Իլոն Մասկի կողմից, դեպի տիեզերք ուղղված թռիչքների ծախսերը կրճատելու նպատակով, ճանապարհ բացելով դեպի Մարսի գաղութացումը: Ընկերությունը մշակել է հրթիռ-կրիչներ Falcon 1 և Falcon 9, ի սկզբանե նպատակ ունենալով դրանք դարձնել բազմամյա օգտագործման, և Dragon տիեզերանավը (ուղեծիր է բարձրացվում Falcon 9-ի կողմից), որը նախատեսված է Միջազգային տիեզերակայանի պաշարների համալրման համար։ Dragon տիեզերանավի ուղևորային տարբերակը՝ Dragon V2-ը, որը նախատեսված է տիեզերագնացների տեղափոխման համար, գտնվում է մշակման եզրափակիչ փուլում: 2015 թվականից մասնակցում է նաև Hyperloop վակումային գնացքի նախագծի իրականացմանը:
Գնի և որակի նկատմամբ վերահսկողության իրականացնելու նպատակով, բաղադրիչների մեծամասնության մշակումը, արտադրությունը և թեստավորումը կատարվում է հենվելով ներքին ռեսուրսների վրա, այդ թվում՝ հրթիռային շարժիչներ Merlin, Kestrel, Draco և SuperDraco, որոնք օգտագործվում են հրթիռ-կրիչներ Falcon-ում և Dragon նավում:
== Պատմություն ==
SpaceX-ը հիմնադրվել է 2002 թվականին PayPal ընկերության բաժնետեր իլոն մասկի կողմից:
2006 թվականի մարտի 24-ին կատարվել է ընկերության առաջին հրթիռ-կրիչ Falcon 1-ի փորձարկումը, որը ավարտվել է վթարով<ref>{{cite web|url=http://spaceflightnow.com/falcon/f1/060325leak.html|title=Fuel leak apparently doomed Falcon 1|date=2006-03-25|publisher=spaceflightnow.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>:
2006 թվականի օգոստոսին ընկերությունը դարձել է ՆԱՍԱ-ի Commercial Orbital Transportation Services (COTS) մրձույթի հաղթող և ստացել է ընդհանուր ֆինանսավորում մոտ 396 մլն դոլարի չափով, հրթիռ-կրիչ Falcon 9-ի և Dragon տիեզերանավի մշակման և ցուցադրման համար<ref>{{cite web|url=http://www.nasa.gov/home/hqnews/2006/aug/HQ_06295_COTS_phase_1.html|title=NASA Selects Crew and Cargo Transportation to Orbit Partners|date=2006-08-18|publisher=nasa.gov|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=http://science.house.gov/sites/republicans.science.house.gov/files/documents/hearings/052611_Gerstenmaier%20Testimony.pdf|title=Statement of William H. Gerstenmaier Associate Administrator for Space Operations before the Committee on Science, Space and Technology Subcommittee on Space and Aeronautics U.S. House of Representatives|date=2011-05-26|publisher=science.house.gov|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>: COTS պայմանագիրը բաժանված էր 40 փուլերի, որոնցից յուրաքանչյուրը ֆինանսավորվում է առանձին: Նրա կատարումը տևել է մինչեւ 2012 թվականը<ref>[http://www.nasa.gov/sites/default/files/atoms/files/cots_lessons_learned_2013nov13.pdf Commercial Orbital Transportation Services (COTS) Program, стр. 6]</ref>:
2008 թվակնանի սեպտեմբերի 28-ին կատարվել է Falcon 1 հռթիռի հաջող մեկնարկը և օգտակար բեռի բարցրացումը ուղեծիր<ref name="sweet" />:
2008 թվականի դեկտեմբերի 22-ին SpaceX-ի և NASA-ի միջև ստորագրվել է պայմանագիր Commercial Resupply Services (CRS) ծրագրի շրջանակներում Միջազգային տիեզերական կայանին 1,6 մլրդ դոլար մատակարարելու մասին<ref>{{cite web|url=http://www.nasa.gov/home/hqnews/2008/dec/HQ_C08-069_ISS_Resupply.html|title=NASA Awards Space Station Commercial Resupply Services Contracts|date=2008-12-23|publisher=nasa.gov|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>: Սկզբնական 12 ծրագրված առաքելություններին ավելի ուշ ավելացվել է ևս 3<ref>{{cite web|url=http://www.nasaspaceflight.com/2015/03/nasa-crs-missions-dragon-cygnus/|title=NASA lines up four additional CRS missions for Dragon and Cygnus|date=2015-03-03|publisher=nasaspaceflight.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>:
2010 թվականի հունիսի 4-ին կատարվել է հրթիռ-կրիչ Falcon 9-ի նորամուտային թռիչքը, ուղեծիր է մեկնարկել Dragon տիեզերանավի մակետը<ref name="autogenerated1">{{cite web|url=http://www.bbc.com/news/10209704|title=SpaceX Falcon 9 rocket enjoys successful maiden flight|date=2010-06-04|publisher=bbc.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>: 2010 թվականի դեկտեմբերի 8-ին առաջին անգամ գործարկվել է Dragon տիեզերանավը<ref name="optimistic" />: 2012 թվականի մայիսի 25-ին Dragon տիեզերանավը առաջին անգամ միացվել ՄՏԿ Ներդաշնակության մոդուլին<ref>{{cite web|url=http://spaceflightnow.com/falcon9/003/120525arrival/|title=First commercial cargo ship arrives at space station|date=1012-05-25|publisher=spaceflightnow.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>:
2011 թվականին SpaceX-ը սկսում է մասնակցությունը տիեզերական օդագնացության Commercial Crew Program ծրագրին: Այս ծրագրի շրջանակներում SpaceX-ը կնքում է պայմանագիր, ըստ որի ընկերությունը պետք է մշակեր օդաչուային տիեզերանավ 75 մլն դոլար արժողությամբ 2011 թվականին<ref>[http://www.nasa.gov/sites/default/files/files/CCDev2_SpaceX_508.pdf Space Exploration Technologies Corp. Commercial Crew Development Round 2 (CCDev2) Space Act Agreement]</ref>: Եվ 440 մլն դոլար 2012-ին<ref>[http://www.nasa.gov/sites/default/files/atoms/files/ccicap_spacex_508.pdf SpaceX Commercial Crew Integrated Capability (CCiCap) Space Act Agreement]</ref><ref>[http://www.nasa.gov/content/commercial-crew-program-the-essentials/ Commercial Crew Program — The Essentials]</ref>: 2014 թվականի սեպտեմբերի 16-ին ՆԱՍԱ-ն հայտարարել է SpaceX-ի հետ պայմանագրի ստորագրման մասին Commercial Crew Program ծրագրի շրջանակներում: Ըստ պայմանագրի ընկերությունը պետք է առաքեր տիեզերագնացների դեպի ՄՏԿ օգտագործելով մարդու կողմից կառավարվող Dragon V2 տիեզերանավը: Պայմանագրի գումարը կազմել է 2,6 մլրդ դոլար<ref>{{cite web|url=http://blogs.nasa.gov/bolden/2014/09/16/american-companies-selected-to-return-astronaut-launches-to-american-soil/|title=American Companies Selected to Return Astronaut Launches to American Soil|date=2014-09-16|publisher=nasa.gov|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>:
2015 թվականի հունիսի 28-ին տեղի է ունեցել վթար, Dragon տիեզերանավով համալրված Falcon 9-ի մեկնարկումից 2 րոպե 19 վայրկյան անց<ref name="updates">{{cite web|url=http://www.spaceflight101.com/dragon-spx-7-mission-updates.html|title=Dragon SpX-7 Mission Updates|date=|publisher=spaceflight101.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>: Տիեզերանավը կատարում էր SpaceX CRS-7 հմալրման առաքելությունը:
2016 թվականի հունվարի 14-ին NASA-ն ընտրել է SpaceX ընկերությանը որպես ՄՏԿ-ի մատակարարման Commercial Resupply Services 2 (CRS2) ծրագրի երեք հաղթողներից մեկը, 6 երաշխավորված առաքելությունների համար և անհրաժեշտության դեպքում պայմանագրի երկարաձգման հնարավորությամբ<ref>{{cite web|url=http://spacenews.com/orbital-sierra-nevada-spacex-win-nasa-commercial-cargo-contracts/|title=Orbital, Sierra Nevada, SpaceX Win NASA Commercial Cargo Contracts|date=2016-01-14|publisher=spacenews.com|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.americaspace.com/?p=90655|title=Dream Chaser, Dragon and Cygnus All Awarded NASA CRS2 Space Station Resupply Contracts|date=2016-01-14|publisher=americaspace.com|language=en}}</ref>:
2016 թվականի ապրիլի 27-ին ընկերությունը ստացել է իր առաջին EELV պայմանագիրը ԱՄՆ ռազմաօդային ուժերի հետ առավել կարևոր GPS 3-2 արբանյակների տիեզերք դուրսբերման և պետական անվտանգության ապահովման համար: Պայմանագրի գումարը կազմել է 82,7 մլն դոլար, հրթիռ-կրիչ Falcon 9-ի մեկնարկը սպասվում է 2018 թվականին<ref name="firstarmy">{{cite web|url=http://spaceflightnow.com/2016/04/27/falcon-9-rocket-wins-landmark-u-s-air-force-launch-contract/|title=Falcon 9 rocket wins landmark U.S. Air Force launch contract|date=2016-04-27|publisher=spaceflightnow.com|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=http://spacenews.com/spacex-wins-82-million-contract-for-2018-falcon-9-launch-of-gps-3-satellite/|title=SpaceX wins $82 million contract for 2018 Falcon 9 launch of GPS 3 satellite|date=2016-04-27|publisher=spacenews.com|language=en}}</ref>:
2018 թվականի փետրվարի 6-ին SpaceX անցկացրել է գերծանր Falcon Heavy հռթիռի արաջին մեկնարկը<ref>{{Cite news|url=https://lenta.ru/news/2018/02/06/heavy/|title=SpaceX впервые запустила сверхтяжелую ракету Falcon Heavy|accessdate=2018-02-07}}</ref><ref>{{Cite news|url=http://www.aif.ru/society/science/zachem_ilon_mask_zapustil_mashinu_tesla_v_kosmos|title=Зачем Илон Маск запустил машину Tesla в космос?|author=|date=2018-02-07|work=Аргументы и Факты}}</ref>:
=== Հիմնական ձեռքբերումներ ===
SpaceX-ի առավել նկատելի ձեռքբերումներն են՝
* հրթիռ-կրիչ (Falcon 1) հեղուկային շարժիչով, որը դուրս է բերել օգտակար բեռ երկրի ուղեծիր՝ 2008 թվականի սեպտեմբերի 28-ին<ref>{{cite web|url=http://www.spacex.com/F1-004-summary.php|title=Falcon 1 Flight 4 Mission Summary In Pictures|date=|publisher=spacex.com|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090719023654/http://www.spacex.com/F1-004-summary.php|archivedate=2009-07-19|accessdate=|lang=en}}</ref><ref name="sweet">{{cite web|url=http://spaceflightnow.com/falcon/004/|title=Sweet success at last for Falcon 1 rocket|date=2008-09-28|publisher=spaceflightnow.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>:
* տիեզերանավ (Dragon), որը հաջողությամբ մեկնարկել է ուղեծիր և վերադարձվել է երկիր (SpaceX COTS Demo Flight 1)`2010 թվականի դեկտեմբերի 8<ref name="optimistic">{{cite web|url=http://www.spaceflightnow.com/falcon9/002/101209reaction/|title=Musk 'optimistic' next Dragon flight will visit space station|date=2010-12-09|publisher=spaceflightnow.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>: առաջին մասնավոր տիեզերանավը, միացված ՄՏԿ-ին (SpaceX COTS Demo Flight 2/3)`2012 թվակնաի մայիսի 25-ին<ref>{{cite news|url=http://www.universetoday.com/95402/dragon-grappled-for-history-making-docking-at-station-today-may-25/|title=Dragon Grappled and Berthed for History Making Docking at Station|last=Kremer|first=Ken|date=2012-05-25|work=universetoday.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>:
* արբանյակի մեկնարկը (SES-8) դեպի գեոստացիոնար ուղեծրում 2013 թվականի դեկտեմբերի 3-ին<ref>{{cite web|url=http://www.spaceflight101.net/spacex-falcon-9-v11-ses-8-launch-updates.html|title=SES-8 Launch Updates|publisher=spaceflight101.net|date=|lang=en|accessdate=|archiveurl=|archivedate=}}</ref>:
* պատմության մեջ առաջին անգամ<ref>[http://www.kommersant.ru/doc/2883239 Falcon 9 вошел в историю за час], kommersant.ru, 22 декабря 2015 г.</ref> առաջին աստիճանի իջեցումը երկրի վրա, որը կատարվել է օգտակար բեռի երկրի ուղեծիր դուրս բերումից հետո 2015 թվականի դեկտեմբերի 22<ref>{{cite web|url=http://spaceflight101.com/falcon-9-orbcomm-flight2/spacex-falcon-9-achieves-first-booster-landing/|title=A Day to Remember – SpaceX Falcon 9 achieves first Booster Return to Onshore Landing|publisher=spaceflight101.com|date=2015-12-22|lang=en|accessdate=|archiveurl=|archivedate=}}</ref><ref>{{cite news|url=https://twitter.com/SpaceX/status/679114269485436928|title=The Falcon 9 first stage landing is confirmed. Second stage continuing nominally.|work=twitter.com|date=2015-12-22|first=SpaceX|last=|lang=en|accessdate=|archiveurl=|archivedate=}}</ref><ref>{{cite news|url=https://twitter.com/elonmusk/status/679142215981993984|title=Falcon 9 standing on LZ-1 at Cape Canaveral|work=twitter.com|date=2015-12-22|first=Elon|last=Musk|lang=en|accessdate=|archiveurl=|archivedate=}}</ref><ref>{{cite news|title=Многоразовая ступень Falcon 9 впервые в истории успешно вернулась на Землю|url=http://lenta.ru/news/2015/12/22/spacex/|accessdate=2015-12-25|publisher=Новостной сайт «Лента.Ру»|date=22 декабря 2015}}</ref>:
* առաջին աստիճանի հրթիռ-կրիչ Falkon 9-ի հաջող վայրէջքը ծովային Autonomous Spaceport Drone Ship հարթակի վրա 2016 թվականի ապրիլի 8<ref name="firstlanding">{{cite web|author=SpaceX|title=The 1st stage of the Falcon 9 just landed on our Of Course I Still Love You droneship. Dragon in good orbit|url=https://twitter.com/SpaceX/status/718542763545899008|date=2016-04-08|publisher=twitter.com|language=en}}</ref>:
* Falcon 9 հրթիռ-կրիչի առաջին հաջող մեկնարկը և վայրէջքը օգտագործվող աստիճանով 2017 թվականի մարտի 31<ref>{{Cite news|title=SpaceX on Twitter|url=https://twitter.com/SpaceX/status/847578231808991232|work=Twitter|accessdate=2017-03-31|language=ru}}</ref>:
* գերծանր Falcon Heavy հրթիռի առաջին հաջող մեկնարկը և վայրէջքը օգտագործվող աստիճաններով 2018 թվականի փետրվարի 6-ին: Այժմ այն ներկայումս գոյություն ունեցող հրթիռ-կրիչներից ամենահզորն է (կարող է մատուցել երկրի ցածր ուղեծիր մինչև 64 տոննա բեռ)<ref>{{Cite web|url=http://www.bbc.com/russian/news-42960655|title=SpaceX запустила в космос ракету Falcon Heavy с кабриолетом Tesla|author=|website=|date=|publisher=}}</ref>:
== Գործունեություն ==
Աշխատակիցների քանակը մշտապես աճել է 2005 թվականի նոյեմբերի 160-ից մինչև ավելի քան 4000 մարդ 2015 թվականի հուլիսին: Այլ ընկերությունների համեմատ փոքր աշխատակիցների թիվը կապված է մեկնարկների հնարավոր էժանացման ձգտման հետ: Դա մարդկանց մարս ուղարկելու հետ միասին<ref>{{cite web|url=http://www.spaceref.com/news/viewsr.html?pid=3698|title=MarsNow 1.9 Profile: Elon Musk, Life to Mars Foundation|date=2001-09-25|publisher=spaceref.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref> համարվում է ընկերության հիմնական նպատակը<ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2006/02/05/business/yourmoney/05rocket.html?_r=0|title=A Bold Plan to Go Where Men Have Gone Before|date=2006-02-05|publisher=nytimes.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>:
Մեկնարկների և վայրեջքների վիճակագրությունը{{#invoke:Chart|bar chart|float=center|width=700|height=300|group 1=0:0:0:0:1:1:2:1:0:0:0:0:0:0:0:0:0|group 2=0:0:0:0:0:0:0:0:2:0:2:3:6:7:8:18:6|group 3=0:0:0:0:0:0:0:0:0:0:0:0:0:1:5:14:3|group 4=0:0:0:0:0:0:0:0:1:0:2:1:2:2:2:4:1|group 5=0:0:0:0:0:0:0:0:0:0:0:0:0:0:0:0:1|colors=aqua:blue:CadetBlue:green:darkorange|group names=Falcon 1:Falcon 9:աստիճանի վայրէջք:Dragon:Falcon Heavy|x legends=2002:2003:2004:2005:2006:2007:2008:2009:2010:2011:2012:2013:2014:2015:2016:2017:2018}}
== Սպասվող իրադարձություններ ==
{| class="wikitable"
| align="center" style="background:#f0f0f0;" |Տարի
| align="center" style="background:#f0f0f0;" |գործողություն
|-
|2018
|Իսրայելական SpaceIL վայրեջքային ապարատի առաքումը Լուսին (Google Lunar X Prize-ի շրջանակներում)<ref>{{cite web|url=http://lunar.xprize.org/press-release/israeli-google-lunar-xprize-team-first-sign-launch-agreement-private-mission|title=Israeli Google Lunar XPRIZE Team is First to Sign Launch Agreement for Private Mission to the Moon on SpaceX Falcon 9|date=2015-10-07|publisher=lunar.xprize.org|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=http://motherboard.vice.com/read/the-first-private-lunar-launch-date-has-been-set|title=The First Privately Funded Lunar Mission Is Set to Launch in 2017|date=2015-10-07|publisher=motherboard.vice.com|language=en}}</ref>: Եթե առաքելությունը հաջողվեր, այն կդառնար առաջին մասնավոր առաքելությունը Լուսնի վրա:
|-
|2018<ref>{{Cite news|url=https://usa.one/2017/02/spacex-organizuet-puteshestvie-vokrug-luny-dlya-2-kosmicheskix-turistov/|title=SpaceX организует путешествие вокруг Луны для 2 космических туристов|author=|date=|work=Usa.one}}</ref>
|SpaceX-ը կազմակերպում է տիեզերական տուր երկու զբոսաշրջիկների համար: Այս տարի նրանք թռչելու են արբանյակի շուրջը և արդեն տվել են երթևեկության ավանսը: Զբոսաշրջիկները տիեզերք են մեկնելու այն նույն մեկնարկային հարթակից, որը օգտագործվում "Ապոլոն" նավերի համար:
|-
|декабрь 2018<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2016/12/13/spacexs-first-crewed-launch-moved-back-to-2018/|title=SpaceX’s first crew launch moved back to 2018|date=2016-12-13|work=Spaceflight Now|language=en}}</ref>
|Առաջին կառավարվող թռիչքի առաքելությունը դեպի ՄՏԿ: Որպես հրթիռ կօգտագործվի Falcon 9-ը:<ref>{{cite web|url=https://spaceflightnow.com/2015/11/23/spacex-receives-firm-order-for-its-first-crew-flight/|title=SpaceX receives firm order for its first crew flight|date=2015-11-23|publisher=spaceflightnow.com|language=en}}</ref><ref>{{cite web|url=http://spacenews.com/spacex-seeks-to-accelerate-falcon-9-production-and-launch-rates-this-year/|title=SpaceX seeks to accelerate Falcon 9 production and launch rates this year|date=2016-02-04|publisher=spacenews.com|language=en}}</ref>
|-
|2026
|Առաջին մարդու առաքումը Մարս<ref>{{cite web|url=http://www.extremetech.com/extreme/184640-spacex-says-it-will-put-humans-on-mars-by-2026-almost-10-years-ahead-of-nasa|title=SpaceX says it will put humans on Mars by 2026, almost 10 years ahead of NASA|date=2014-06-18|publisher=extremetech.com|language=en}}</ref>:
|}
== SpaceX-ի տեխնոլոգիաները ==
=== Հրթիռների Falcon ընտանիքը ===
SpaceX-ը հաջողությամբ մշակել և տիեզերք է թողարկել հրթիռ-կրիչներ՝ թեթև դասի Falcon 1, միջին դասի Falcon 9 և ծանր դասի Falcon Heavy, որի առաջին թողարկումը կատարվել է 2018 թվականի փետրվարին:
==== Falcon 1 ====
SpaceX ընկերության առաջին հրթիռ-կրիչը. Առաջին երեք անհաջող մեկնարկներից հետո 2008 թվակաանի սեպտեմբերի 28-ին հրթիռ-կրիչ Falcon 1-ը հաջողությամբ ուղեծիր է դուրս բերել օգտակար բեռ<ref name="sweet" />: Ըստ Իլոն Մասկի, եթե այս մեկնարկը անհաջող ընթանար ընկերությունը կսննկանար։
Հրթիռների պահանջարկի սահմանափակ հետ կապված ընկերությունը որոշում է կայացրել ավարտել արտադրությունը և կենտրոնանալ ավելի ծանր հրթիռ-կրիչների վրա<ref>{{cite web|url=http://news.discovery.com/space/private-spaceflight/spacex-falcon-1-production-freeze-110930.htm|title=SpaceX: The Falcon is Dead, Long Live the Falcon?|publisher=news.discovery.com|date=2011-09-30|lang=en|accessdate=|archiveurl=|archivedate=}}</ref>:
==== Falcon ====
Falcon 9 հրթիռակիրը առաջին անգամ գործարկվել է 2010 թվականի հունիսի 4-ին:
Falcon 9 v1.0 օգտագործվել է 2010-2013թթ, բոլոր հինգ մեկնարկները հաջող են:
1.0 տարբերակին փոխարիներլու է եկել կատարելագործված Falcon 9 v1.1-ը, թողարկման $61,2 մլն նվազագույն արժեքով:
Մեդիաոլորտում լայն ճանաչում է ստացել Falcon 9 v1.1 (R) տարբերակը, որը 1.1 տարբերակի ձևափոխված տարբերակն է, կահավորված լրացուցիչ տարրերով, որոնք թույլ են տալիս առաջին աստիճանում իրականացնել փափուկ և կառավարվող վայրէջք: Վայրէջքի առաջին երկու փորձերը կատարվել են Autonomous Spaceport Drone Ship լողացող հարթակի վրա, երկուսն էլ ավարտվել անհաջող: Քանի որ Falcon 9-ի առաջին մակարդակը երկու անգամ հաջողությամբ հայտնվել է նշանակված վայրում, SpaceX-ը որոշել է կատարել վայրէջքի երրորդ փորձը:
2015 թվականի դեկտեմբերի 22-ին, Falcon 9-ի հաջող մեկնարկից հետո կատարվել է առաջին աստիճանի առաջին հաջող ուղղահայաց վայրէջքը Կաներվալ հրվանդանում:
2016 թվականի ապրիլի 8-ին տեղի է ունեցել առաջին հաջող վայրէջքը Of Course Still I Love You" լողացող պլատֆորմի վրա մեկնարկից 8,5 րոպե հետո:
== Ազդեցությունը արտադրությունում ==
2013 թվականին SpaceX-ի առաջարկությունը $56,5 միլիոն գնով մեկ հրթիռ-կրիչի մեկնարկման համար դարձել ամենաէժանը տիեզերական արդյունաբերությունում<ref name="autogenerated2" />:
2014 թվականին 20-ից 9-ը նոր պայմանագրերը կոմերցիոն մեկնարկների վերաբերյալ կնքվել են SpaceX-ի հետ<ref>{{cite web|url=http://spacenews.com/chart-arianespace-spacex-battled-to-a-draw-for-2014-launch-contracts/|title=Arianespace, SpaceX Battled to a Draw for 2014 Launch Contracts|date=2015-01-12|publisher=spacenews.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>:
SpaceX-ի հզորության կապակցությամբ United Launch Alliance (արտադրում հրթիռներ Ատլասը և Դելտան) հայտարարել է, որ մասշտաբային վերակազմակերպումների է նախապատրաստվում, որոնց նպատակն է նվազեցնել մեկնարկների գինը երկու անգամ<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/article/us-lockheed-boeing-ula-idUSKBN0O029D20150515|title=Lockheed-Boeing venture lays off 12 executives in major reorganization|date=2015-05-15|publisher=reuters.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.bizjournals.com/denver/blog/boosters_bits/2014/10/exclusive-ula-plans-a-new-rocket-restructuring-to.html|title=ULA plans new rocket, restructuring to cut launch costs in half|date=2014-10-16|publisher=bizjournals.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>: 2015 թվականի մայիսին ընկերությունը հայտարարել է սնանկացման վտանգի մասին, եթե չկարողանա պայքարել առևտրային պայմանագրերի քանակի նվազման դեմ<ref>{{cite web|url=https://news.yahoo.com/lockheed-boeing-rocket-venture-needs-commercial-orders-survive-205416832--finance.html|title=Lockheed-Boeing rocket venture needs commercial orders to survive|date=2015-05-21|publisher=news.yahoo.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>:
Ճապոնական Mitsubishi Heavy Industries (արտադրում հրթիռներ H-II-ը) ընկերությունը այս կապակցությամբ նույնպես հայտնել է մեկնարկների գնի երկու անգամ նվազեցման մասին<ref>{{cite web|url=http://aviationweek.com/paris-air-show-2015/spacex-arianespace-go-head-head|title=SpaceX, Arianespace Go Head-to-Head|date=2015-06-15|publisher=aviationweek.com|archiveurl=|archivedate=|accessdate=|lang=en}}</ref>:
Չինական China Great Wall Industry Corp (արտադրում է Չենժեն հրթիռները) հայտարարել է, որ մտադիր չէ նվազեցնել գները, չնայած ճնշմանը SpaceX- կողմից<ref name="autogenerated3" /> (մինչեւ SpaceX-ի հայտնվելը ընկերությունը մենաշնորհատեր էր փոքրաբյուդջետ մեկնարկների հատվածում<ref name="autogenerated32" />):
[[Պատկեր:Number of commercial space launches by rocket family.png|thumb|250px|Փոփոխությունները կոմերցիոն տիեզերական թռիչքների ոլորտում]]
== Ծանոթագրություններ ==
| 