ՎՈՒԱՄ-ը հայտարարվել է որպես այդպիսի ասոցիացիա: Նրա բնորոշ առանձնահատկությունը եվրոպական և միջազգային կառույցների նկատմամբ ուղղվածությունն էր: Միության նախաձեռնողները հանդես եկան ԱՊՀ շրջանակներից դուրս: Միևնույն ժամանակ, կարծիք էին հայտնում, որ միության անմիջական նպատակը անդամ երկրների տնտեսական թուլացումն էր Ռուսաստանից, հատկապես էներգետիկայի ոլորտում և էներգետիկ տարանցիկ ճանապարհի զարգացումը Ասիայի (Կասպիական) - Կովկաս - Եվրոպա `շրջանցելով Ռուսաստանը:
== Պատմություն ==
ՎՈՒԱՄ-ի շրջանակներում Վրաստանի, Ուկրաինայի, Ադրբեջանի եւ Մոլդովայի համագործակցությունը նախաձեռնվել է 1997 թ. հոկտեմբերի 10-ին Ստրասբուրգում Եվրոպայի Խորհրդի գագաթնաժողովի երկրների նախագահների հանդիպման ժամանակ[1]<ref name="Торкунов">{{книга|автор=Торкунов А.В., Тюлин И.Г., Мельвиль А.Ю. и др.|часть=Региональные организации на пространстве СНГ|заглавие=Современные международные отношения и мировая политика: учебник|место=М.|издательство=Просвещение|год=2005|страницы=855-856|страниц=990|isbn=5-09-014523-7}}</ref>: Միևնույն ժամանակ, պաշտոնական հաղորդագրություն է տարածվել ՎՈՒԱՄ դաշինքի ճանաչման վերաբերյալ `«խորհրդատվական ֆորում» կարգավիճակով[1]<ref name="Язькова">{{статья|автор=Язькова А.|заглавие=Саммит ГУАМ: намеченные цели и возможности их реализации|издание=Европейская безопасность: события, оценки, прогнозы|издательство=Институт научной информации по общественным наукам РАН|год=2005|выпуск=16|страницы=10-13}}</ref>: 1999 թ. ապրիլին համաժողովին միացավ Ուզբեկստանը: Այս իրադարձությունը հայտարարվեց Վաշինգտոնում կայացած ՆԱՏՕ-ի հոբելյանական տարեդարձի ժամանակ, որի ժամանակ ՎՈՒՈՒԱՄ-ի պետությունների ղեկավարները ընդունեցին Վաշինգտոնի հռչակագիրը, որի նպատակն էր եվրոպական և եվրատլանտյան կառույցների ինտեգրումը[1]<ref name="Торкунов" />: 2000 թ. սեպտեմբերին ՄԱԿ-ում Հազարամյակի գագաթաժողովի ժամանակ ընդունվեց հուշագիր, որը կարգավորում է ՎՈՒԱՄ-ի ստեղծման եւ գործունեության նպատակները: 2001 թ. Հուլիսի 6-ից 7-ը Ուկրաինայի Յալթա քաղաքում տեղի ունեցավ ՎՈՒՈՒԱՄ-ի գագաթաժողովը, որի ժամանակ մասնակից պետությունների ղեկավարները ստորագրեցին կանոնադրությունը: Արդյունքում խորհրդատվական ֆորումը ստացավ միջազգային տարածաշրջանային կազմակերպության կարգավիճակ: Խարտիան թվարկեց ոչ միայն ՎՈՒՈՒԱՄ-ի նպատակները, այլև կազմակերպչական կառույցները:
