«Թառ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Տող 1.
{{Տեղեկաքարտ Երաժշտական գործիք}}
| պատկեր = Hasht-Behesht Palace tar.jpg
'''Թառ''' ({{lang-fa|تار}} — «լար», «թել» բառերից) , լարավոր-կնտնտոցային նվագարան։ Տարածված է [[Անդրկովկաս]]ում, [[Իրան]]ում, [[Թուրքիա]]յում։ Երկգավաթ իրանը փորված է թթենու ամբողջական կտորից՝ ծածկված կենդանական թաղանթային մեմբրանով։ Երկարավուն կոթը ականջակիր գլխամասում պատրաստված է ընկուզենուց։ Կոթի վրա 22 աղիքե փարդաններ են, լարերը՝ մետաղյա։
}}
'''Թառ''' ({{lang-fa|تار}} — «լար», «թել» բառերից) , լարավոր-կնտնտոցային նվագարան։ Տարածված է [[ԱնդրկովկասՀայաստան]]ում, [[Անդրկովկաս]]ի երկրներում, [[Իրան]]ում, [[Թուրքիա]]յում։յում, [[Աֆղանստան]]ում, [[Մերձավոր Արևելք]]ի երկրներում։ Երկգավաթ իրանը փորված է թթենու ամբողջական կտորից՝ ծածկված կենդանական թաղանթային մեմբրանով։ Երկարավուն կոթը ականջակիր գլխամասում պատրաստված է ընկուզենուց։ Կոթի վրա 22 աղիքե փարդաններ են, լարերը՝ մետաղյա։ «Թառ» բառարմատն ընկած է նաև մի շարք այլ նվագարանների անվան հիմքում, ինչպես օրինակ «[[կիթառ]]», «սիթառ», «դութառ» (բառացի՝ երկու լար) և այլն
 
1920-ական թվականներին Վ․ Բունին ստեղծել է չորս տարբեր մեծության թառերի ընտանիք և գործածել իր «Արևելյան վերակառուցման սիմֆոնիկ նվագախմբում»։ Թառի կատարողական արվեստի զարրգացման գործում ներդրում ունեն հայ երաժիշտներ [[Բալա Մելիքյան]]ը, Ա․ Մելիք Աղամալյանը, [[Սողոմոն Սեյրանյան]]ը և ուրիշներ<ref>{{Գիրք:ՀՀՀ2|267}}</ref>։
 
==Թառի կառուցվածքը==
Թառի երկգավաթ իրանը փորված է թթենու ամբողջական կտորից՝ ծածկված կենդանական թաղանթային մեմբրանով։ Ընդհանուր ձևը նմանություն ունի [[կիթառ]]ի հետ: Երկարավուն կոթը ականջակիր գլխամասում պատրաստված է ընկուզենուց։ Կոթի վրա 22 աղիքե փարդաններ են (լադ), որոնց միջև եղած ինտերվալները միկրոխրոմատիկ են, այսինքն կիսատոնից էլ ցածր: Լարերն այսօր մետաղյա են, իսկ հնում պատրաստվել են կենդանու աղիքից։ Նվագելիս թառը սեղմում են կրծքին և պահում հորիզոնական դիրքով: Նվագարանի ձայնը ստացվում է [[կնտնտոց]]ը (միդիատոր) լարերին հարվածելու միջոցով: Թառի երկու հիմնական տեսակ կա՝ իրանյան վեցլարանի, որը նվագարանի հնագույնը տարբերակն է, և տասնմեկլարանի, որը ստեղծվել է 19-րդ դարում ներկայիս [[Ադրբեջան]]ի տարածքում:
 
==Թառը Հայաստանում==
Հայաստանում թառի պատկերներ պահպանվել են հին տապանաքարերի վրա կատարված հարթաքանդակներում, որտեղ նվագարանը ներկայացված է երաժշտի ձեռքին: Բացի տապանաքարերից, թառի պատկերներ հանդիպում են նաև [[հայկական մանրանկարչություն|հայկական մանրանկարներում]]՝ սկսած XIII դարից: Դրանցում թառահարները ներկայացված են թե՛ որպես մենակատարներ, թե՛ որպես համույթի անդամներից մեկը՝ լարային-կսմիթային, աղեղնավոր, փողային և հարվածային գործիքներ նվագող երաժիշտների շարքում: Ըստ հայկական մանրանկարների՝ թառ նվագել են ինչպես տղամարդիկ, այնպես էլ կանայք, ընդ որում՝ տարբեր դասի ներկայացուցիչներ՝ հովվից մինչև ազնվականներ: Սակայն ավելի շատ տարածված է եղել քաղաքային աշուղական երաժշտական միջավայրում: Թառահարների հիմնական նվագացանկը եղել է [[Մերձավոր Արևելք]]ի ժողովուրդների շրջանում տարածված մուղամը, որը տարածաշրջանային երաժշտական ժանր է, ոչ թե ադրբեջանական, ինչպես ներկայացնում են կովկասյան թաթարները:
Թառն ունի ութաձև իրան, երկար կոթ և քառանկյուն գլխիկ: Տեխնիկական լայն հնարավորությունների և հարուստ հնչողության համադրությունը նվագախմբի տպավորություն է թողնում, որի շնորհիվ էլ թառը հիմնական մենանվագային գործիքներից մեկն է հայկական երաժշտարվեստում:
 
==Աղբյուրներ==
* Российская академия наук, Национальная академия наук республики Армения, Армяне, Москва, 2012 г. http://armscoop.com/wp-content/uploads/2014/08/Armenians_12.pdf
[[Պատկեր:Meshadi Jamil Amirov.jpg|thumb|mini|200px|]]
== Ծանոթագրություններ ==
{{ծանցանկ}}
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Թառ» էջից