«Տրիմուրտի»–ի խմբագրումների տարբերություն

 

=== Շիվա ===

 

Շիվայի հետ կապված նախատիպային պատկերները հայտնաբերել են [[մ.թ.ա. 3]]-[[Մ.թ.ա. 2–րդ դար|2]] [[Հազարամյակ|հազարամյակների]] [[Կնիք|կնիքների]] վրա: Շիվայի բնորոշ շատ հատկանիշներ և գործառույթներ, վեդերում զուգորդվում էր [[Ռուդրա]] աստվածության հետ, արդյունքում այս անունը նախկին [[Մեղմասություն|մեղմասության]] հետ տեղերեվ փոխվելով հիմնականից դարձավ [[մակդիր]]: Այս պատկերի բավականին երկար ձուլման արդյունքում նրա մեջ միավորվեցին տարբեր, երբեմն բավական հակասական հատկանիշներ (օրինակ ցասում և բարեհաճություն): Միևնույն ժամանակ, օրինակ շիվայականության շրջանակներում տվյալ աստվածությունը ներկայացվում է որպես բարձրագույն և մարմնավորում է ինչպես կործանում այնպես էլ միաժամանակ սկզբ: Հետազոտողները նշում են, որ Շվայի այն կերպարները, որոնք անմիջապես կապված են նրա ստեղծարար դերի հետ, [[Փոխաբերություն|փոխաբերություններում]] իրենց մարմնացումն են գտնում իր հիմնական խորհրդանիշերից մեկում՝ [[Լինգամ|լինգամում]], որը համապատասխանում է տղամարդկային էությանը: Շիվայի պաշատմունքի հիմնական առարկան, համապատասխանաբար համարվում է լինգայի պատկերը [[Քարեր|քարե]] [[Կոթող|կոթողի]] տեսքով, որն էլ իր հերթին հմնաված է կանացի էությունը խորհրդանշող [[Յոնի|յոնիի]] վրա: Որոշ փիլիսոփայակրոնական հասկացություններում [[Սիմվոլիզմ|սիմվոլների]] հենց այս ամբողջությունն է ներկայացվում, որպես աշխարհի ստեղծման գլխավոր [[այլաբանություն]]:

 

Շիվայի արտաքին տեսքը և նրա պաշտամունքը ձեռք են բերում մի շարք գծեր, որոնք սարսափեցնում են: Այս աստվածության կերպարի հետ են կապվում ամենատարբեր՝ ծայրահեղ անբնական և գերաճած [[Տեքստ|տեսքերով]] ու հատկություններով էակներ: Երբեմն Շիվան պատկերվում է նաև «մեծ [[Ճգնավորություն|ճգնավորի]]<nowiki/>» կերպարով, համաձայն առասպելական այուժեների, Բրահմայի հինգերորդ [[Գլուխ|գլուխը]] կտրելու համար նա դատապարտված էր հավերժ ճգնավորության: Անհրաժեշտ է նշել, որ [[Պուրաններ|պուրաններում]] թվարկվում է Շիվայի 108 [[Անձնանուն|անուններ]] կամ մականուններ, որոնք տվյալ աստվածությունը բնութագրում են այս կամ այն առանցքային տեսակետներից: Այնտեղ է շարադրված նաև Շիվայի տիեզերական էներգիայի մարմնավորումը, որը իրականացնում է համաշխարհային հաջորդականության կարգավորումը<ref>{{книга|автор=[[Гринцер, Павел Александрович|Гринцер П. А.]]|часть=Шива|ссылка часть=http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_myphology/4475|заглавие=[[Мифы народов мира (энциклопедия)|Мифы народов мира]] : энциклопедия в 2-х томах|оригинал=|ссылка=|викитека=|ответственный=гл. ред. [[Токарев, Сергей Александрович|С. А. Токарев]]|издание=|место=М.|издательство=[[Советская энциклопедия]]|год=1982|том=1 : К - Я.|страницы=|столбцы=|страниц=718|серия=|isbn=|тираж=}}</ref>:[[Պատկեր:Shiva Trimurti @ Elephanta Caves.jpg|thumb|Եռագլխանի Շիվայի արձանը Էլեֆանտ կղզուց, եվրոպացիների կողմից ընդունված որպես Տրիմուրտի]]

== «Տրիմուրտի» հասկացության փիլիսոփայությունը ==

Համաձայն հնդկական [[Կրոն|կրոնական]] [[Փիլիսոփայություն|փիլիսոփայության]], տրիմուրտիի կերպարում միացված են երեք գլխավոր երկնային [[Սկզբունքներ|սկզբունքները]], որոնք տեսանելի աշխարհում դիտվում են որպես՝ ստեղծարար սկիզբ (Բրահմա), կործանում (Շիվա) և պահպանում (Վիշնու): Բոլոր երեքը գոյություն ունեն մի աստվածության մեջ և մեկը՝ բոլոր երեքի, ճիշտ այնպես ինչպես [[Վեդաներ|Վեդաներն]] են բաժանվում երեք գլխավոր մասերի, այնուամենայնիվ մնալով մեկ միասնական [[գիրք]]: Նրանք բոլորը իրենց մեջ պարունակում են մի էակ, որը համարվում է՝ Պարամա (գերագույն), Գուխեյ (գաղտնի) և Սարվատմա (ամբողջ աշխարհի ոգին):