«Իսմեթ Ինյոնյու»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Պիտակներ՝ Խմբագրում բջջային սարքով Խմբագրում կայքի բջջային տարբերակից
No edit summary
Տող 49.
 
== Ռազմական կարիերա ==
Մուստաֆա Ինոնուն ծնվել է [[Քուրդ|քրդի]] և թրքուհու ընտանիքում։ընտանիքում<ref>N. Pope, H. Pope, ''Turkey Unveiled: A History of Modern Turkey'', Overlook Press, 1998, ISBN 1-58567-096-0, ISBN 978-1-58567-096-3, p.254 (''… president of republic, including '''Ismet Inönü''' and [[Turgut Özal]], had Kurdish blood. Several cabinet ministers in 1980s and 1990s had been Kurdish…'') — reference found in Turkish Wikipedia article</ref><ref>Romano, David, ''The Kurdish nationalist movement: opportunity, mobilization, and identity'', (Cambridge University Press, 2006), 118; ''Despite his own Kurdish ancestry, Inonu had apparently embraced Ziya Gokalp’s notions of Turkism, which allowed him to advance to the highest post of the new republic.''</ref><ref>Erik Jan Zürcher, [http://web.archive.org/web/20080112074140/http://www.let.leidenuniv.nl/tcimo/tulp/Research/ejz16.htm «The Young Turks — Children of the Borderlands?»] (October 2002)</ref><ref>«Demek İsmet [[Kurdish people|Kürtt]]ür. Hem de koyu Kürt! Biz bu heyetin başından [[Abazins|Abaza]] diye [[Rauf Orbay|Rauf]]’u attırdık. [[Turkish people|Türk]] diye bir halis Kürt getirmişiz, vah yazık!», [[Rıza Nur]], ''Hayat ve Hatıratım: Rıza Nur-İnönü kavgası, Lozan ve ötesi'', İşaret Yayınları, 1992, p. 235.</ref><ref>«Even Ismet Inonu, Ataturk’s long time ally and successor, was discouraged from revealing his Kurdish heritage.», Nader Entessar, «The Kurdish Mosaic of Discord», Third World Foundation'', Third World Quarterly'', Vol. 11, No. 4, Ethnicity in World Politics (Oct., 1989), Carfax Publishing Co., 1989, [https://books.google.am/books?id=IceRAAAAIAAJ&q=%22Even+Ismet+Inonu,+Ataturk%27s+long+time+ally+and+successor,+was+discouraged+from+revealing+his+Kurdish+heritage%22&dq=%22Even+Ismet+Inonu,+Ataturk%27s+long+time+ally+and+successor,+was+discouraged+from+revealing+his+Kurdish+heritage%22&hl=en&ei=KpgSTv6eOqv5mAWcmZzLDg&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CCoQ6AEwAA p. 93.]</ref>: Նրա հայրը Խադջի Ռեշիդ-բեյը Օսմանյան պետական գործիչ էր իսկ մայրը Մևխաբե Ինունուն էր։
 
Իսմեթը պատկանում էր մարդկանց այն խմբին, ովքեր դեմ էին Թուրքիայի մասնակցությանը [[Առաջին աշխարհամարտ]]ին: Նա մտածում էր որ դա իր երկրի համար աղետալի ավարտ է ունենալու։ունենալու<ref>Ушаков А. Г. Феномен Ататюрка. Турецкий правитель, творец и диктатор. М., 2002. С. 117—118.</ref>: Այդ պատճառով, [[1920]] թվականին, շատ ազգայանական հրամանատարների նման նա միացավ Քեմալական հեղափոխությանը և շուտով դարձավ Քեմալի ամենամոտ զորակիցներից։զորակիցներից<ref name=autogenerated2>БСЭ. Т. 10., С. 269.</ref>: Անկախության համար մղված պատերազմի սկզբում Իսմեթը դարձավ արևմտյան ճակատի հրամանատար։ Այնուհետև նա դարձավ Քյութախում Էթխեմի խռովությունները ճնշող զորքրերի հրամանատարներից մեկը։ [[1921]] թվականի հունվարի 10-ին նա տարավ իր առաջին մեծ հաղթանակը, [[հույն]] ինտերվենտենրի հետ պատերազմում, նրան պարտության մատնելով հենց առաջին Ինոնի ճակատամարտում։ Այնուհետև 1921 թվականի մարտի 26-ից ապրիլի 1-ի ընթացքում, Ինոնի երկրորդ ճակատամարտի ընթացքում կրկին հաղթանակ է տանում։ Ըստ արժանավույնի գնահատելով Ինոնի տարած հաղթանաաները Մուսատաֆա Քեմալը գրել է Իսմաթին, - «Շատ քիչ հրամանատարներ կան, որոնք ստիպված են եղել լուծել այնպիսի առաջադրանքներ, ինչիպիսի դուք լուծեցիք Ինոնում… ու հիմա դուք ոչ միայն հաղթեցիք մեր թշնամիներին, այլ նաև մեր ազգի անհաջող բախտին։ Իսմաթը այնուհետև մասնակցել է նաև Դումլուպինարի ճակատամարտին, որի համար ստացել է գեներալ-մայորի աստիճան։աստիճան<ref>Ушаков А. Г. Указ. Соч. С. 190; 193—194; 196; 200; 217.</ref>:
 
== Պետական ծառայություն ==
Անկարայի առաջին կառավարության մեջ զբաղեցրել է գլխավոր շտապի պետի տեղակալի պաշտոնը։պաշտոնը<ref>БСЭ. Т. 10., С. 269.; Ушаков А. Г. Указ. Соч. С. 176.</ref>: Այնուհետև գլխավորել է թուրքական պատգամավորությունը [[Մուդան]]ում տեղի ունեցող բանակցությունների ժամանակ, որտեղ ցուցաբերել է դիվանագիտական ընդունակությունները։ընդունակությունները<ref>Ушаков А. Г. Указ. Соч. С. 229—230.</ref>: 1922 թվականից դարձել է Թուրքիայի արտաքին գործերի նախարար։ [[1922]]-[[1923]] թվականներին, [[Լոզան]]ում կայացող բանակցությունների ժամանակ եղել է թուրքական պատգամավորության ղեկավարը և կնքելով իր երկրի համար ամոթալի պայմանագիր լքել է կոնֆերանսը։կոնֆերանսը<ref>Ушаков А. Г. Указ. Соч. С. 237—239.; БСЭ. Т. 10., 269.</ref>: [[1923]] թվականի հոկտեմբերի 30-ից մինչև [[1924]] թվականին նոյեմբերի 20-ը և [[1925]] թվականի մարտի 3-ից մինչև [[1937]] թվականի նոյեմբերի 1-ը եղել է Թուրքիայի վարչապետը։ [[1932]] թվականին այցելել է [[ԽՍՀՄ]]:<ref name=autogenerated2 />: Օգտվելով Մուստաֆայի համակրանքից նա ստացել է բավականին բարձր պաշտոններ, սակայն դրա արդյունքում նա նաև արժանացել է թուրքիայի առաջին նախագահի շրջապատի մարդկանց ատելությանը, ովքեր չէին կարող համակերպվել նրա ունեցած մեծ հաջողություններին։հաջողություններին<ref>Ушаков А. Г. Указ. Соч. С. 210.</ref>: 1934 թվականին Թուրքիայում ազգանունների ընդունման ժամանակ նա ընդունեց Ինունու ազգանունը, ի պատիվ այն գյուղի, որտեղ 1921 թվականին նա երկու անգամ հաղթեց հունական բանակին։
 
== Նախագահ Ինոնը ==