«Մասնակից:Զաբելա Աբելյան/ավազարկղ 36»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 65.
===== Առձեռն առարկաներով ձեռքի տեխնոլոգիական հնարավորությունների ընդլայնում =====
Ցանկացած կոնկրետ գործողությունների համար ձեռքը չէր կարող լինել բավականաչափ արդյունավետ գործիք և կարիք զգացվեց, ինչպես կատարելագործման, այնպես էլ նոր մարմնավորման։Շրջապատում բազմաթիվ պատրաստի առարկաններ պարզվեց ավելի էֆֆեկտիվ, քան ձեռքը ([[ձեռնափայտ]], [[առձեռն քարերը ճեղքման համար]], [[սուր քարեր և փայտիկներ]], կոթուններ)։
<gallery mode="packed" heights="180">
 
[[Պատկեր:Gray219.png|thumb|left|մինի|Մարդու ձեռքի կմախքը]]
[[Պատկեր:Человек удерживает на ладони маленький камень.JPG|thumb|left|մինի|մարդը պահում է ափի մեջ փոքրիկ քար]]
[[Պատկեր:Плотный захват палки за счет замыкания большим пальцем.JPG|thumb|left|մինի|Մեծ մատի փակման հաշվին փայտի լիքը բռնումը]]
[[Պատկեր:Кусочек сыра, наколотый на острую палочку.JPG|մինի|Սուր փայտին ամրացված մի կտոր պանիր]]
[[Պատկեր:Сложенные руки человека образуют чашу для воды.JPG|մինի|մարդու ձեռքերը գումարած կազմում են [[բաժակ]]]]
</gallery>
 
Սուր առարկանները մշակվող մատերիալի մեջ ցուցադրեցին ավելի խորը ներթափանցելու կարողությունը, քան բութը։Առարկաների բռնվածքը ասեղի վրա տեղավորելու ճանապարհով թույլատրեց տրոհել փոքրիկ առարկաների:Մարդու երևակայությունը թափանցեց միկրոաշխարհ, աշխարհ՝ անհասանելի ո՛չ, ձեռքին,ո՛չ աչքին։
 
Տող 83.
Վերջին տասնամյակներում շիմպազեների մոտ երևան եկավ [[գյուտարարության]] նկատմամբ ձիրք։<ref>[http://news.nationalgeographic.com/news/2004/10/1006_041006_chimps.html Chimps Shown Using Not Just a Tool but a «Tool Kit»]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20070224115149/http://news.yahoo.com/s/nm/20070222/sc_nm/chimps_hunting_dc Hunting chimps may change view of human evolution]</ref><ref>[http://www.livescience.com/animals/070212_chimp_tools.html Chimps Learned Tool Use Long Ago Without Human Help]</ref><ref>[https://web.archive.org/web/20070520045747/http://www.janegoodall.net/chimp_central/chimpanzees/gombe/tool.asp Tool Use]</ref><ref>[http://janegoodall.net/chimp_central/chimpanzees/gombe/tool.asp Jane Goodall Institute] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070520045747/http://www.janegoodall.net/chimp_central/chimpanzees/gombe/tool.asp |date=2007-05-20 }}</ref> և պարզվեց, որ ունի մի քանի հազար տարիների պատմություն<ref>[http://www.pnas.org/cgi/pmidlookup?view=long&pmid=17360606 4,300-Year-old chimpanzee sites and the origins of percussive stone technology]</ref>.
 
<gallery mode="packed" heights="180">
[[Պատկեր:BonoboFishing04.jpeg|մինի|Շիմպազեն հայթհայթում է տերմիտների սուր փայտիկներ]]
 
[[Պատկեր:Gorilla tool use.png|մինի|Գորիլան ճյուղը օգտագործում է ջրամբարի խորությունը չափելու համար]]
</gallery>
Շիմպազեն տերմիտների որսի ժամանակ օգտվում է ասեղ–ձողիկներից։ Ընդ որում, եթե պարզվում է ասեղը բավականին սուր չէ, ապա կապիկը այն սրում է։Այսպիսով, ցուցադրում է գործիքներից ինքնուրույն օգտվելու հնարավորությունների առաջնությունը։ Արդեն փայտի օգտագործման դեպքում մարդ կարող է ինտուիտիվ մակարդակում ծանոթանալ [[լծակ]]ի գաղափարի հետ։
Հատկապես փայտը, բնափայտի առանձգականության հատկության հետևանքով, ցուցադրվել է [[առաձգականության]] [[պոտենցիալ էներգիա]]յի կուտակման ընդունակություն։