«Մասնակից:Karine hovhannisyan/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
|||
Տող 1.
=== Վաղ Տարիներ ===
Մարգարիտ Էննի Ջոնսոնը<ref>{{Cite news|url=http://www.thestarphoenix.com/news/Angelou+optimism+overcame+hardships/9887987/story.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140531112037/http://www.thestarphoenix.com/news/Angelou%2Boptimism%2Bovercame%2Bhardships/9887987/story.html |archivedate=
Չորս տարի անց երեխաների հայրը «գալիս է [[Սթեմփս]] առանց նախազգուշացման»<ref>
{{Quote box| quote=Եվ Էնջելոուի կյանքն իրոք առատ էր՝ Ճգնաժամի խրթին ժամանակաշրջանից Հարավ մինչև կավատ, մարմնավաճառ, գիշերային ակումբի երգչուհի, մենակատար [[Պորգի ու Բեսս|«Պորգի ու Բեսս»]]-ում, [[Մարտին Լյութեր Քինգ|Մարտին Լյութեր Քինգի]] [[Քրիստոնեական Ղեկավարման Հարավային Կոնֆերեանս|Քրիստոնեական Ղեկավարման Հարավային Կոնֆերեանսի]] կազմակերպիչ, լրագրող [[Եգիպտոս|Եգիպտոսում]] ու [[Գանա|Գանայում]] դեկոլոնացման սուր օրերին, [[Մալքոլմ Էքս|Մալքոլմ Էքսի]] ուղեկից ու [[Ուոտտսի ապստամբություն|Ուոտտսի ապստամբության]] վկա: Նա գիտեր Քինգին ու Մալկոլմին, [[Բիլլի Հոլիդեյ|Բիլլի Հոլիդեյին]] ու [[Էբբի Լինքոլ|Էբբի Լինքոլնին]]:|source=-- [[Լեզվաբանություն|Լեզվաբան]] [[Ջոն ՄաքՎորթեր]], [[The New Republic]] <ref>{{
=== Աֆրիկայից «Բանտարկված թռչուն». 1961–69 ===
[[Պատկեր:Accra Skyline 1.jpg|մինի|[[Աֆրիկա]]յում Էնջելոուի անցկացրած ժամանակի մեծ մասը եղել է [[Գանա]]յի [[Ակրա]] քաղաքում: Այս նկարում՝ [[2008]] թվական:]]
[[1961]] թվականին Էնջելոուն հանդես է գալիս [[Ժան Գենետ]]ի «Սևերը» ներկայացման մեջ՝ [[Էբբի Լինքոլն]]ի, [[Ռոսքո Լի Բրաուն|Ռոսքո Լի Բրաունի]], [[Ջեյմս Էռլ Ջոնս]]ի, [[Լուի Գոսսետ]]ի, [[Գոդֆրի Քեմփբրիջ]]ի ու [[Սիսելի Թայսոն]]ի հետ<ref>
[[Ակրա]]յում նա դառնում է [[Մալքոլմ Էքս]]ի մոտիկ ընկերը նրա՝ [[1960]]-ականների այցի ժամանակ: Էնջելոուն վերադառնում է [[ԱՄՆ]] [[1965]] թվականին, որ օգնի նրան կառուցել քաղաքացիական իրավունքի նոր կազմակերպություն՝ [[Աֆրոամերիկյան միության]] կազմակերպությունը. [[Մալքոլմ էքս|Էքսը]] սպանվում է որոշ ժամանակ անց: Հուսախաբ լինելով՝ նա միանում է եղբորը [[Հավայի]]ում, որտեղ վերսկսում է [[երգչի]] կարիերան, ու հետո վերադառնում է [[Լոս Անջելես]]՝ կենտրոնանալու գրական գործունեության վրա: Նա աշխատել է [[Վաթթս]]-ում որպես շուկայի ուսումնասիրող ու եղել է [[1965]] թվականի ամառվա ապստամբությունների ականատես: Նա գրում ու խաղում էր ներկայացումներում, մինչև [[1967]] թվականին վերադառնում է [[Նյու Յորք]]: Այստեղ նա հանդիպում է իր հին ընկեր Ռոզա Գային ու վերականգնում ընկերությունը [[Ջեյմս Բալդվին]]ի հետ, ում տեսել էր [[Փարիզ]]ում [[1950]]-ականներին ու կոչել «իր եղբայր» այդ ընթացքում:<ref>{{Cite journal|title = Մայա Էնջելոուն հիշում է Ջեյմս Բալդվինին|date = Օգոստոսի 5, 2010|last = Բոյդ|first = Հերբ|journal = New York Amsterdam News|issue = 32|page = 17|volume = 100}}</ref> Նրա ընկեր [[Ջերրի Փարսել]]ը Էնջելոուին անվանաթոշակ է հատկացնում՝ իր գրական գործունեությանը աջակցելու համար:<ref>
[[1968]] թվականին [[Մարտին Լյութեր Քինգ]]ը խնդրում է Էնջելոուին երթ կազմակերպել: Նա համաձայնում է, բայց «նորից հետաձգում»<ref name="als" />, ու, ինչպես [[Մարսիա Գիլլսպի|Գիլլսփին]] է ասում, «ճակատագրի խառնաշփոթ հեգնանքով»<ref name="gillespie-98">Գիլլսփի, էջ 98</ref> Քինգը զոհվում է Էնջելոուի ծննդյան օրը (ապրիլի 4): Նորից կոտրված Էնջելոուին դեպրեսիայից է հանում նրա ընկեր Ջեյմս Բալդվինը: Ինչպես [[Մարսիա Գիլլսպի|Գիլլսփին]] է նշում. «Եթե [[1968]] թվականը մեծ ցավի, կորստի ու տխրության տարի էր, դա նաև այն տարին էր, երբ [[Ամերիկա]]ն առաջին անգամ ականատես եղավ Մայա Էնջելոուի ոգու ու ստեղծարար հանճարի շնչին ու խորությանը»:<ref name="gillespie-98" /> Չունենալով համարյա ոչ մի փորձ՝ նա [[PBS]]-ի նախատիպ [[Ազգային Կրթական Հեռուստատեսության]] համար գրում, բեմադրում ու ասմունքում է «Blacks, Blues, Black!»<ref>«Blacks, Blues, Black!»-ի բոլոր 10 մասերը կարելի է դիտել առցանց. https://diva.sfsu.edu/collections/sfbatv/10287.</ref> տասը մասից բաղկացած դոկումենտալ ֆիլմը, որը [[բլյուզ]] երաժշտության ու սևամորթ [[ամերիկացիներ]]ի [[Աֆրիկա|Աֆրիկյան]] ժառանգության կապի և, ինչպես Էնջելոուն է ասում. «[[ԱՄՆ]]-ում դեռ գոյություն ունեցող Աֆրիկանիզմների» մասին է:<ref>{{Cite magazine |title = Ինչու ես հետ վերադարձա Հարավ|date = Փետրվար 1982|url = https://books.google.com/?id=deYZsW0DlSIC&pg=PA130&lpg=PA130&dq=Ebony+%22Why+I+Moved+Back+to+the+South%22%22#v=onepage&q=Ebony%20%22Why%20I%20Moved%20Back%20to%20the%20South%22%22&f=false|last = Էնջելոու|first = Մայա|magazine = Ebony|accessdate =Դեկտեմբերի 19, 2013|issue = 37}}</ref> Նաև, [[1968]]-ին, [[Ջեյմս Բալդվին|Բալդվինի]], մուլտիպլիկատոր [[Ժյուլ Ֆայֆեր|Ժյուլ Ֆայֆերի]] ու նրա կնոջ՝ Ջուդիի, հետ այցելած ընթրիքի ժամանակ ոգեշնչվելով և [[Random House]]-ի խմբագիր Ռոբերտ Լումիսի դրդմամբ նա գրում է իր առաջին ինքնակենսագրությունը՝ «Ես գիտեմ՝ ինչու է [[Ես գիտեմ՝ ինչու է երգում բանտարկված թռչունը|«Բանտարկված թռչուն»]]-ը երգում» գիրքը, որը հրատաակվել է [[1969]] թվականին և որը նրան բերեց միջազգային ճանաչում:<ref>{{Cite news|title = Կարիերա տառերով, 50 տարի ու հաշիվ|date =Հունվարի 23, 2007|url = https://www.nytimes.com/2007/01/23/books/23loom.html?_r=0|last = Սմիթ|first = Դինիթիա|work = The New York Times|accessdate = Դեկտեմբերի 19, 2013}}</ref>
Տող 22.
Ապացույցներ կան, որ Էնջելոուն ունի մասնակի ծագում [[Արևմտյան Աֆրիկա|Արևմտյան Աֆրիկայի]] Մենդե մարդկանցից:<ref>{{cite web|url = https://www.pbs.org/wnet/aalives/|title = Աֆրոամերիկյան կյանքեր 2: Անցյալը մեկ այլ երկիր է (Մաս 4)|year = 2008|accessdate = Դեկտեմբերի 20, 2013|publisher = PBS|last = Գեյթս |first = Հենրի (վարող)}}</ref> [[2008]] թվականի [[PBS]]-ի դոկումենտալ ֆիլմը բացահայտում է, որ Էնջելոուի մորական մեծ տատը՝ Մերի Լին, ով ազատագրվել էր [[Քաղաքացիական պատերազմ]]ից հետո, հղիանում է իր սպիտակ նախկին տիրոջից՝ Ջոն Սեյվինից: Նա ստիպում է Լիին ստորագրել կեղծ փաստաթուղթ, որով մեղադրում է ուրիշ տղամարդու՝ իր երեխայի հայրը լինելու մեջ: Երբ Սեյվինին մեղադրանք է ներկայացվում Լիին կեղծ վկայություն տալ ստիպելու համար ու չնայած նրան, որ բացահայտվում է, որ երեխայի հայրը Սեյվինն է, ատենակալները նրան անմեղ են ճանաչում: Լիին իր աղջկա՝ Մարգերիտ Բաքստերի հետ, ով դառնում է Էնջելոուի տատիկը, ուղարկում են [[Միսսուրի|Միսսուրիում]] գտնվող Քլինտոն Քաունտի անկելանոցը: Էնջելոուն նկարագրում է Լիին, ինչպես «այդ խեղճ փոքրիկ սևամորթ կինը՝ վիրավորված ֆիզիկապես ու հոգեպես»:<ref>{{cite web|url = https://www.pbs.org/wnet/aalives/|title = Աֆրոամերիկյան կյանքեր 2: Անցյալը մեկ այլ երկիր է (Մաս 2)|year = 2008|accessdate = Դեկտեմբերի 20, 2013|publisher = PBS|last = Գեյթս |first = Հենրի (վարող)}}</ref>
Էնջելոուի կյանքի մանրամասները, որոնք ներկայացված են նրա յոթ ինքնակենսագրություններում ու բազմաթիվ հարցազրույցներում, խոսքերում ու հոդվածներում, երբեմն հակասական են: Քննադատ [[Մերի Ջեյն Լուպտոն]]ը բացատրում է, որ երբ Էնջելոուն խոսում է իր կյանքի մասին, անում է դա շատ գեղեցիկ բայց ոչ պաշտոնապես ու «առանց իր առաջ ժամանակացույց ունենալու»:<ref>
Էնջելոուն ուներ մի տղա՝ Գայը, ում ծնունդը նկարագրել է իր առաջին ինքնակենսագրության մեջ, մի թոռ, երկու ծոռ,<ref>
[[2009]] թվականին բամբասանքների կայք [[TMZ]]-ն սխալաբար լուսաբանում է, որ Էնջելոուն հոսպիտալացվել է Լոս Անջելեսում, երբ նա ողջ և առողջ էր [[Սենթ Լուիս|Ստ. Լուիսում]], որն ըստ Էնջելոուի՝ ընկերների ու ընտանիքի անդամների շրջաններում իր մահվան մասին լուրերի պատճառ դարձավ:<ref name=":6">{{Cite news|title = Մայա Էնջելոու: «Ես լավ եմ ինչպես գինին ամռանը»|date = Նոյեմբերի 13, 2013|url = https://www.theguardian.com/books/2009/nov/14/maya-angelou-interview|last = Յանգ|first = Գերրի|work = The Guardian|accessdate= Դեկտեմբերի 20, 2013|publication-place = Լոնդոն}}</ref> [[2013]] թվականին Էնջելոուն ասում է իր ընկերուհի [[Օփրա Ուինֆրի|Օպրա Ուինֆրիին]], որ անցել է [[Unity Church]]-ի առաջարկած կուրսերից, որոնք իր համար հոգևոր առումով կարևոր էին:<ref>{{cite news|last=Չեփմեն|first=ՄայքլW|title=Մայա Էնջելոու: «Աստված սիրում է ինձ: - Այդ պատճառով ես այնպիսին եմ, ինչպիսին կամ»:|url=http://www.cnsnews.com/news/article/michael-w-chapman/maya-angelou-god-loves-me-s-why-i-am-who-i-am|accessdate=Հուլիսի 30, 2015|work=CNS News.com|date=Մայիսի 28, 2014}}</ref> Նա չի ստացել [[համալսարան]]ական կրթություն, բայց, ըստ [[Գիլլսփի]]ի, Էնջելոուն ցանկանում էր, որ բոլորը՝ ընտանիքից ու ընկերներից բացի, իրեն կոչեն «Դոկտոր Էնջելոու»: Նա ուներ երկու տուն Վինսթոն-Սալեմում ([[Հյուսիսային Կարոլինա]]) ու «թագավորական անկյուն»<ref name="younge2">{{cite news | last = Յանգ | first = Գերրի | title = Մայա Էնջելոու: «Ես լավ եմ ինչպես գինին ամռանը» | work = The Guardian | date =Նոյեմբերի 13, 2009 | url = https://www.theguardian.com/books/2009/nov/14/maya-angelou-interview | accessdate = Դեկտեմբերի 13, 2013 | location = Լոնդոն}}</ref> [[Հաառլեմ|Հաառլեմում]], որը գնել է [[2004]]<ref name="newyorkcity">{{Cite news|url = https://www.nytimes.com/2014/05/30/nyregion/maya-angelou-often-left-new-york-but-she-always-came-back.html?_r=1|title = Մայա Էնջելոուն հաճախ լքել է Նյու Յորքը, բայց միշտ վերադարձել է|last = Յի|first = Վիվիեն|date =Մայիսի 29, 2014|work = The New York Times|accessdate =Նոյեմբերի 18, 2014|page = A23}}</ref> թվականին ու հպարտանում էր իր «կյանքի ընթացքում հավաքած գրքերի աճող գրադարանով»<ref>
Ըստ [[Գիլլսփի]]ի՝ նա տարեկան մի քանի տոնախմբություն էր ընդունում Վինսթոն-Սալեմի իր հիմնական բնակարանում: «Նրա խոհանոցային տաղանդը լեգենդի թեմա է՝ սկսած բարձրակարգ խոհանոցից մինչև հույժ տնական սնունդ»:<ref name="gillepsie-9" /> Վինսթոն-Սալեմ Ամսագիրը փաստում է. «Էնջելոուի [[Շնորհակալության օր]]վա ընթրիքների, [[Տոնածառ]]ի զարդարման երեկույթների կամ ծննդյան երեկույթների հրավիրատոմս ունենալը հանկարծ դարձավ քաղաքի ամենասպասելի հրավերքներից մեկը»:<ref name="hewlett" /> [[Նյու Յորք Թայմս|Նյու Յորք Թայմսը]], նկարագրելով Էնջելոուի [[Նյու Յորք|Նյույորքյան]] կյանքը, նշում է, որ նա հաճախ հյուրընկալում էր Ամանորյա շքեղ երեկույթներ:<ref name="newyorkcity" /> Նա համատեղել էր իր գրելու ու խոհարարական տաղանդները [[2004]] թվականի իր «[[Հալլելու՜յա: Ողջույնի սեղանը]]» գրքում, որում տեղ գտավ 73 բաղադրատոմս, որոնցից շատերը նա սովորել է իր տատիկից ու մորից, ինչպես նաև 28 վինետաներ:<ref>{{Cite news|title = Բարի գալուստ նրա աշխարհ: Հեղինակ-Բանաստեղծ Մայա Էնջելոուն խառնում է բաղադրատոմսերն ու հիշողությունները հաջողված ձևով|date = Հունվարի 5, 2005|url = http://articles.chicagotribune.com/2005-01-05/entertainment/0501040395_1_angelou-potato-salad-delicious-dessert|last = Փիրս|first = Դոննա|work = Chicago Tribune|accessdate =Նոյեմբերի 24, 2013}}</ref> Նա հետագայում թողարկում է իր երկրորդ խոհարարական գիրքը՝ «Հրաշալի սերունդ, ամբողջ օրը: Եփեք սքանչելի, կերեք խելամտորեն», [[2010]] թվականին, որը կենտրոնացված էր քաշը գցելու ու ճիշտ չափաբաժին ընտրելու վրա:<ref>{{Cite news|title = Մայա Էնջելոուի խոհարարական գիրքը՝ «Հրաշալի սերունդ, ամբողջ օրը»-ից տաքուկ սովածություն է գալիս|date =Հունվարի 18, 2011|url = http://www.cleveland.com/taste/index.ssf/2011/01/maya_angelous_cookbook_great_f.html|last = Քրիա|first = Ջո|work = Northeast Ohio Media Group|accessdate=Դեկտեմբերի 20, 2013}}</ref>
|