«Մասնակից:Karine hovhannisyan/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 1.
=== Վաղ Տարիներ ===
 
Մարգարիտ Էննի Ջոնսոնը<ref>{{Cite news|url=http://www.thestarphoenix.com/news/Angelou+optimism+overcame+hardships/9887987/story.html |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140531112037/http://www.thestarphoenix.com/news/Angelou%2Boptimism%2Bovercame%2Bhardships/9887987/story.html |archivedate=Մայիսի 31, 2014 |title=Էնջելոուի լավատեսությունը հաղթեց բարդությունները |last=Ֆերրեր |first=Էնն |date=Մայիսի 29, 2014 |work=Աստղային ֆենիքսը |accessdate=Մայիսի 30, 2014 |deadurl=yes |df= }}</ref> ծնվել է [[1928]] թվականի [[ապրիլի 4]]-ին [[Միսսուրի]] նահանգի [[Սենթ Լուիս]] քաղաքում: Բարապան և նավային դիետոլոգ Բեյլի Ջոնսոնի և բուժքույր ու խաղաթուղթ բաժանող Վիվիեն (Բաքստեր) Ջոնսոնի<ref name="lupton-4">Լուպտոն, էջ. 4.</ref> երկրորդ զավակն է: Էնջելոուի ավագ եղբայրը՝ Բեյլի Կրտսերը, Մարգարիտին տվել է «Մայա» մականունը, որը գալիս է «Իմ» ({{Անգլ|My }}) կամ «Իմ քույր» ({{Անգլ|Mya Sister}})<ref>Էնջելոու (1969), էջ. 67.</ref> բառերից: Երբ Էնջելոուն երեք տարեկան էր, իսկ նրա եղբայրը՝ յորս, նրանց ծնողների «աղետալի ամուսնությունն»<ref><span style="font-size:12px; line-height:17.265625px; background:rgb(255, 255, 255);">Էնջելոու (1969), էջ. 6.</span></ref> ավարտվեց, ու նրանց հայրն իրենց գնացքով միայնակ ուղարկեց [[Արկանզաս (նահանգ)|Արկանզաս նահանգի]] [[Սթեմփս]] քաղաք՝ իրենց հորական տատիկի՝ Էննի Հենդերսոնի, հետ ապրելու: [[Աֆրոամերիկացիներ]]ի՝ այդ ժամանակվա բարդ [[Տնտեսություն|տնտեսական]] պայմաններում «ապշելի բացառությամբ»<ref>{{Cite book|title = Ռասիզմը Մայա Էնջելոուի «Ես գիտեմ՝ ինչու է երգում բանտարկված թռչունը»-ում|last = Ջոնսոն|first = Կլավդիա|publisher = Gale Press|year = 2008|isbn = 978-0-7377-3905-3|location = Դետրոիտ, Միչիգան|editor-last = Ջոնսոն|editor-first = Կլավդիա|chapter = Ներածություն|page = 11}}</ref>՝ Էնջելոուի տատիկը ֆինանսապես բարգավաճել էր [[Մեծ ճգնաժամ]]ի ու [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ|Երկրորդ Աշխարհամարտի]] տարիներին, քանի որ ընդհանուր սպառման խանութը, որը նրա սեփականությունն էր, վաճառում էր անհրաժեշտ ապրանքներ ու քանի որ «նա ճիշտ ու ազնիվ ներդրումներ է արել»<ref name="lupton-4" />
 
Չորս տարի անց երեխաների հայրը «գալիս է [[Սթեմփս]] առանց նախազգուշացման»<ref>Էնջելոու (1969), էջ 52</ref> ու նրանց վերադարձնում իրենց մոր խնամքի տակ [[Սենթ Լուիս]]: Ութ տարեկանում, երբ նա դեռ ապրում էր մոր հետ, Էնջելոուին [[Սեռական բռնություն երեխաների նկատմամբ|սեռական բռնության]] ենթարկում ու բռնաբարում էր իր մոր սիրեկանը՝ Ֆրիման անունով մի տղամարդ: Էնջելոուն պատմում է եղբորը, ով պատմում է ընտանիքի մյուս անդամներին: Ֆրիմանը մեղավոր է ճանաչվում բայց բանտարկվում է միայն մի օրով: Իր ազատվելուց չորս օր անց նրան սպանում են, հավանաբար, Էնջելոուի հորեղբայրները<ref>{{cite book |title=Մայա Էնջելոուի «Ես գիտեմ՝ ինչու է երգում բանտարկված թռչունը»: Դիպաշար|author=Բրեքսթոն|publisher=Oxford University Press |year=1999 |page=121 |isbn=978-0-19-511607-6|first = Ջոան Մ.}}</ref>: Էնջելոուն համրանում է գրեթե հինգ տարով<ref>Լուպտոն, էջ 5</ref>: Ինչպես ինքն է նշում. «Ես կարծում էի, որ իմ ձայնը սպանել է նրան: Ես սպանեցի այդ մարդուն, որովհետև ասացի նրա անունը: Ու հետո ես մտածեցի, որ էլ երբեք չեմ խոսի, որովհետև ձայնս ինչ-որ մեկին կսպանի»:<ref>{{cite web|url = http://www.bbc.co.uk/worldservice/specials/133_wbc_archive_new/page2.shtml| title = Մայա Էնջելոու: Ես գիտեմ՝ ինչու է երգում բանտարկված թռչունը|date = Հոկտեմբեր 2005|accessdate = Դեկտեմբեր 17, 2013|publisher = [[BBC World Service]]|work=[[World Book Club]]}}</ref> Ըստ [[Մարսիա Գիլլսփի|Մարսիա Էնն Գիլլսփիի]] ու նրա պաշտոնակիցների, ովքեր գրել են Էնջելոուի կենսագրության մասին, Էնջելոուի լռության շրջանի ժամանակ է, որ նա զարգացնում է իր զարմանալի հիշողությունը, իր սերը գրքերի ու գրականության հանդեպ ու իր լսելու ու շրջակա աշխարհը զննելու կարողությունը: <ref>Գիլլսփի, էջ 22</ref>
 
{{Quote box| quote=Եվ Էնջելոուի կյանքն իրոք առատ էր՝ Ճգնաժամի խրթին ժամանակաշրջանից Հարավ մինչև կավատ, մարմնավաճառ, գիշերային ակումբի երգչուհի, մենակատար [[Պորգի ու Բեսս|«Պորգի ու Բեսս»]]-ում, [[Մարտին Լյութեր Քինգ|Մարտին Լյութեր Քինգի]] [[Քրիստոնեական Ղեկավարման Հարավային Կոնֆերեանս|Քրիստոնեական Ղեկավարման Հարավային Կոնֆերեանսի]] կազմակերպիչ, լրագրող [[Եգիպտոս|Եգիպտոսում]] ու [[Գանա|Գանայում]] դեկոլոնացման սուր օրերին, [[Մալքոլմ Էքս|Մալքոլմ Էքսի]] ուղեկից ու [[Ուոտտսի ապստամբություն|Ուոտտսի ապստամբության]] վկա: Նա գիտեր Քինգին ու Մալկոլմին, [[Բիլլի Հոլիդեյ|Բիլլի Հոլիդեյին]] ու [[Էբբի Լինքոլ|Էբբի Լինքոլնին]]:|source=-- [[Լեզվաբանություն|Լեզվաբան]] [[Ջոն ՄաքՎորթեր]], [[The New Republic]] <ref>{{Cite news|url=https://newrepublic.com/article/117924/saint-maya-angelou-product-blissfully-bygone-america|title=Սուրբ Մայա Էնջելոու: Երանելիորեն հեռացած Ամերիկայի Արդյունք|last=ՄաքՎորթեր|first=Ջոն|date=Մայիսի 28, 2014|work=|publisher=[[The New Republic]]|access-date=Դեկտեմբերի 25, 2016|via=}}</ref>|align=left|width=25em}}
 
{{Quote box|quote=Մինչ այսօր նրա կյանքի պատմությունը միաժամանակ հարց է առաջացնում, թե ինչ էիր դու անում քո կյանքում այսքան ժամանակ, ու ստիպում ուրախանալ, որ պարտավոր չես եղել անցնելու նրա անցածի կեսով:|source=-- [[Գերրի Յունգ]], [[The Guardian]], [[2009]]|align=left|width=25em}}Ֆրիմանի մահվանից քիչ անց Էնջելոուն ու իր եղբայրը ուղարկվում են հետ իրենց տատիկի մոտ: <ref>Գիլլսփի, էջ 21–22</ref> Էնջելոուն նշում է, որ տիկին Բերթա Ֆլաուերսը, որը իր ուսուցիչն ու ընտանիքի բարեկամն էր, օգնեց նրան կրկին խոսել: Ֆլաուերսը նրան ծանոթացրեց այնպիսի գրողների հետ, ինչպիսիք են [[Չարլզ Դիքենս|Չարլզ Դիքենսը]], [[Ուիլյամ Շեքսպիր|Ուիլյամ Շեքսպիրը]], [[Էդգար Ալլան Պո|Էդգար Ալլան Պոն]], [[Դուգլաս Ջոնսոն|Դուգլաս Ջոնսոնն]] ու [[Ջեյմս Ջոնսոն|Ջեյմս Վելդոն Ջոնսոնը]]՝ հեղինակներ, որոնք մեծ ազդեցություն ունեցան նրա կյանքի ու կարիերայի վրա, ինչպես նաև [[Ֆրենսիս Հարպեր|Ֆրենսիս Հարպերը]], [[Էնն սպենսեր|Էնն Սպենսերն]] ու [[Ջեսսի ֆաուստետ|Ջեսսի Ֆաուստետը]]: <ref name="angelou-13">Էնջելոու (1969), էջ 13</ref><ref>Գիլլսփի, էջ 23</ref><ref name="lupton-15">Լուպտոն, էջ 15</ref>
 
Երբ Էնջելոուն 14 տարեկան էր, նա ու իր եղբայրը կրկին տեղափոխվում են մոր մոտ, ով այդ ժամանակ ապրում էր [[Կալիֆոռնիա|Կալիֆոռնիայում]]՝ [[Օքլենդ (Կալիֆոռնիա)|Օքլենդում]]: [[Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ|Երկրորդ Աշխարհամարտի]] տարիներին Էնջելոուն հաճախում է [[Կալիֆոռնիա|Կալիֆոռնիաի]] Աշխատանքի Դպրոց: Մինչև ավարտելը՝ նա աշխատել է որպես [[Սան Ֆրանցիսկո|Սան Ֆրանցիսկոյի]] առաջին թխամաշկ կին [[Տրամվայ|տրամվայի]] վագոնավար: <ref>Գիլլսփի, էջ 28</ref> Դպրոցն ավարտելուց երեք շաբաթ անց՝ 17 տարեկանում, ծնվում է նրա որդին՝ Կլայդը (ով հետագայում իր անունը փոխեց Գայ Ջոնսոնի): <ref>Էնջելոու (1969), էջ 279</ref><ref>{{Cite news|title = 35 հոգի ովքեր փոփոխություն բերեցին: Մայա Էնջելոու|date= Նոյեմբերի 1, 2005|url = http://www.smithsonianmag.com/people-places/10013086.html|last = Լոնգ|first = Ռիչարդ|work = Smithsonian Magazine|accessdate = Դեկտեմբերի 17, 2013}}</ref>
 
=== Աֆրիկայից «Բանտարկված թռչուն». 1961–69 ===