«Մասնակից:Karine hovhannisyan/Ավազարկղ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 47.
 
=== Քննադատների ընդունումը ===
[[Գրախոսություն|Գրախոս]] [[Էլսի Վաշինգտոն]]ն Էնջելոուին կոչել է «սևամորթ կնոջ բանաստեղծի դափնեկիր», ամենայն հավանականությամբ իր ինագուրացիայի ժամանակ Էնջելոուի «Առավոտվա զարկերակին» բանաստեղծությունը ասմունքելու՝ նախագահ [[ՔլինտոնԲիլ Քլինթոն|Քլինտոնի]]ի որոշման առթիվ: Նրա գրքերի ու բանաստեղծությունների տպագիր տարբերակների վաճառքը բարձրացավ 300-600%-ով Էնջելոուի ասմունքելուց մի շաբաթ անց: [[Random House]]-ը, որը տպագրել է բանաստեղծությունը ավելի ուշ նույն տարի, պարտավոր էր վերահրատարակել նրա բոլոր գրքերի ևս 400 000 օրինակ՝ պահանջարկին հասնելու համար: Նրանք վաճառեցին ավելի շատ Էնջելոուի գրքերից [[1993]] թվականի [[հունվար]]ին, քան ամբողջ [[1992]] թվականին՝ գրանցելով 1200%-ի աճ: Էնջելոուն՝ ի պատասխան իր կյանքի մանրամասները իր աշխատանքում օգտագործելու վերաբերյալ քննադատություններին, պատասխանել է. «Համաձայն եմ [[Բալզակ]]ի ու [[19-րդ դար]]ի սև ու սպիտակ գրողների հետ, ովքեր ասում են. «Ես գրում եմ փողի համար»»: Յանգը, խոսելով Էնջելոուի էսսեների երրորդ գրքի՝ «Նամակ դստերս»-ի, հրաարակումից հետո, ասել է. «Վերջին երկու տասնամյակներում նա միավորեց իր բազմաթիվ տաղանդները ինչ-որ տեսակի կատարողական արվեստի, բանաստեղծությունը, երգն ու երկխոսությունը խառնելով տարածելով անձնական ու սոցիալական վերելքի մասին հաղորդագրությունը:
Էնջելոուի գրքերը, մասնավորապես «[[Ես գիտեմ՝ ինչու է երգում բանտարկված թռչունը]]»-ը, քննադատել են բազմաթիվ ծնողներ, ինչի պատճառով այն հեռացվեց դպրոցական ծրագրից ու գրադարանների դարակներից: Ըստ [[Ըննդեմ Գրաքննության Ազգային Կոալիցիա]]յի՝ ծնողներն ու դպրոցները բողոքել են «[[Բանտարկված թռչուն]]»-ի լեզբիանության, մինչամուսնական կենակցության, պոռնկագրության ու բռնության նկարագրությունների դեմ: Ոմանք քննադատում էին գրքի սիրային բացահայտ դրվաքները, կիրառված լեզուն ու կրոնի անկարևոր նկարագրությունները: [[Ես գիտեմ՝ ինչու է երգում բանտարկված թռչունը|«Բանտարկված թռչուն»]]-ը երրորդն էր Ամերիկայի Գրադարանների միության [[1990]]-[[2000]] թվականների 100 ամենահաճախ քննադատված գրքերի ցուցակում ու վեցերորդը [[2000]]-[[2009]] թվականների համանման ցուցակում:
 
=== Մրցանակներ ու կոչումներ ===
Էնջելոուն պարգևատրվել է համալսարանների[[համալսարան]]ների, գրական կազմակերպությունների, պետական գործակալությունների ու հատուկ հետաքրքրության խմբերի կողմից: Նրա պարգևների մեջ են մտնում իր բանաստեղծությունների ժողովածու «[[Ուղղակի մի կում սառը ջուր տվեք խմեմ, մինչև որ մեռնեեմ]]»-ի համար [[Պուլիցերյան ՄրցանակիՄրցանակ]]ի առաջադրումը, [[1973]] թվականի ներկայացում «[[Շրջվիր]]» ներկայացման դերի համար [[Տոնիի մրցանակիմրցանակ]]ի առաջադրումը և երեք Գրեմմիներ[[Գրեմմի]]ներ իր բանավոր խոսքի ալբոմների համար: Նա եղել է նախագահական երկու հանձնաժողովների կազմում, [[1994]] թվականին պարգևատրվել է [[Սպինգարնի մեդալովմեդալ]]ով, [[2000]] թվականին [[Արվեստների Ազգային մեդալովմեդալ]]ով ու [[2011]]-ին [[Ազատության Նախագահական մեդալովմեդալ]]ով: Էնջելոուին շուրջ հիսուն պատվավոր կոչում ունի:
 
=== Ոճը և ժանրը ինքնակենսագրություններում ===
[[Գեղարվեստական գրականություն|Գեղարվեստական արտահայտչամիջոցների]], ինչպիսիք են երկխոսությունը[[երկխոսություն]]ը, անձնավորումը[[անձնավորում]]ը, թեմայի[[թեմա]]յի, շրջապատի, սյուժեի[[սյուժե]]ի զարգացումն ու լեզվուն[[լեզու]]ն, օգտագործումը Էնջելոուի գրքերում հաճախ բերեց այդ գրքերի՝ ինքնակենսագրական գրականության շարքում հայտնվելուն: Էնջելոուն իր գրքերում հատուկ մարտահրավեր է նետում ինքնակենսագրության դասական հատկանիշներին՝ քննադատելով, փոխելով ու ընդլայնելով ժանրը: [[Գրականագիտություն|Գրականագետ]] [[Մերի Ջեյն ԼուպտոնըԼուպտոն]]ը նշում է, որ Էնջելոուի բոլոր ինքնակենսագրությունները հակասում են ժանրի[[ժանր]]ի դասական կառուցվածքին. դրանք գրված են մի հեղինակի կողմից, դրանք ժամանակագրական են ու պարունակում են կերպարի որոշ տարրեր, տեխնիկա ու թեմա: Էնջելոուն ընդունում է, որ իր գրքերում կան վեպի մասնիկներ: Լուպտոնը համաձայնում է, ասելով, որ Էնջելոուն ձգտում էր «հեռանալ ինքնակենսագրության ընդունված հասկացությունից՝ որպես ճշմարտություն», ինչը զուգամիտում է շատ աֆրոամերիկյան ինքնակենսագրությունների հասկացությունների հետ, որոնք գրվել են [[ԱՄՆ]]-ի պատմության աբոլիցիոնիզմի տարիներին, երբ, ինչպես հաստատում են և՛ Լուպտոնը, և՛ աֆրոամերիկացի գրականագեր [[Քրիսպին ՍարտվելըՍարտվել]]ը, ճշմարտությունը գրաքննվում էր ինքնապաշտպանական նկատառումներով: Գրականագետ [[Լիման ՀեյգենըՀեյգեն]]ը Էնջելոուին ներառում է աֆրոամերիկյան ինքնակենսագրության երկար ավանդույթի շարքում, բայց պնդում է, որ Էնջելոուն ստեղծել է ինքնակենսագրական ձևի եզակի մեկնաբանություն:
 
Համաձայն աֆրոամերիկացի գրականագետ Պիետ[[Պիեռ Ուոլկերի՝Ուոկեր|Պիեռ Ուոկերի]]՝ աֆրոամերիկյան պատմության մեջ գրականության մեծ մասի համար բարդություն էր այն, որ հեղինակները պետք է ստեղծագործությունը ճանաչեին որպես գրականություն, մինչև նրանք կարողանային հասնել իրենց քաղաքական նպատակներին: Այս պատճառով էլ Էնջելոուի խմբագիր Ռոբերտ Լումիսը կարողացավ դրդել նրան գրել «[[Բանտարկված թռչունը|Բանտարկված թռչուն»-ը]], կոչ անելով գրել ինքնակենսագրություն, որը համարվեր «բարձր արվեստ»: Էնջելոուն ընդունում է, որ հետևում էր «առաջին դեպքի հոգնակիի մասին առաջին դեմքի եզակիով խոսելու, միշտ «ես» ասելիս «մենք» ի նկատի ունենալու» ստրկական պատմողական ավանդույթին: Գրականագետ [[Ջոն ՄաքՎորթերնՄաքՎորթեր]]ն Էնջելոուի գրքերն անվանում է տրակտատներ[[տրակտատ]]ներ, որոնք պաշտպանում են աֆրոամերիկյան մշակույթն ու պայքարում են բացասական կարծրատիպերի դեմ: Ըստ ՄաքՎորթերի՝ Էնջելոուն կառուցել է իր գրքերը, (որոնք իր կարծիքով ավելի շատ գրված են երեխաների, քան՝ մեծերի համար), որ հենարան լինի սևամորթ մշակույթի իր պաշտպանության համար: ՄաքՎորթերը դիտարկում է, որ Էնջելոուն գրքերում իրեն ներկայացնում է ինչպես «Խռովալից ժամանակների սևամորթ ամերիկացու մարմնացում»: ՄաքՎորթերը դիտում է Էնջելոուի աշխատանքները, որպես ժամանակագրված, բայց ընդունում է, որ «նա օգնել է հող նախապատրաստել ժամանակակից սևամորթ գրողների համար, որ նրանք կարողանան վայելել ուղղակի անհատ, այլ ոչ ռասայի ներկայացուցիչ, միայն իրենք լինելու հաճույքը»: Գիտնական [[Լինն ԲլումըԲլում]]ը համեմատում է Էնջելոուի գործերը [[Ֆրեդերիկ ԴուգլասիԴուգլաս]]ի գրականության հետ, նշելով, որ երկուսն էլ նույն նպատակին են հասել՝ նկարագրել սևամորթ մշակույթն ու մեկնաբանել այն ավելի լայն, սպիտակամորթ լսարանին»:
Ըստ գիտնական Սոնդրա Օ'նիլի՝ Էնջելոուի բանաստեղծությունները կարող են տեղ գտնել աֆրոամերիկյան բանավոր ավանդության մեջ, իսկ նրա արձակը «հետևում է Արևմուտքի ոչ արձակ դասական տեխնիկային»: Օ'նիլը նշում է, որ Էնջելոուն խուսափել է «մոնոլիթիկ սևամորթ լեզու» օգտագործելուց, ու ուղղակի երկխոսության միջոցով հասել է, ինչպես Օ'նիլն է դա անվանում, «ավելի սպասելի գետտո արտահայտչականությանը»: ՄաքՎորթերը գտնում է և՛ Էնջելոուի ինքնակենսագրություններում իր օգտագործած լեզուն, և՛ նրա ներկայացրած կերպարները ոչ իրական են և պատճառ են դառնում հեղինակի ու նրա ընթերցողի՝ իրարից առանձնանալուն: Ինչպես ՄաքՎորթերն է նշում, «ես երբեք ինքնակենսագրական ստեղծագործություն չեն ընթերցել, որտեղ այդքան բարդ լիներ ի մի բերել այն, թե ինչպես է սուբյեկտը խոսում, կամ ով է իրականում սուբյեկտը»: ՄաքՎորթերը հաստատում է, որ, օրինակ՝ Էնջելոուի գրքերում գլխավոր կերպարները, ինչպես ինքը՝ հեղինակը, իր որդի Գայն ու մայրը՝ Վիվիանը, չեն խոսում այնպես, ինչպես սպասելի էր, այլ նրանց խոսքը «մաքրված է» ընթերցողի համար: Գայը, օրինակ, ներկայացնում է երիտասարդ սևամորթ տղամարդու, մինչդեռ Վիվիենը ներկայացնում է մոր իդեալականացված կերպար, և նրանց օգտագործած թունդ լեզուն, ինչպես նաև Էնջելոուի տեքստերի լեզուն, նպատակ ունեն ապացուցել, որ սևամորթ մարդիկ կարող են օգտագործել դասական անգլերենը իրազեկորեն:
 
ՄաքՎորթերն ընդունում է, որ Էնջելոուի ոճի գլխավոր պատճառներից է նրա ստեղծագործության «ապոլոգենիկ» բնույթը: Երբ Էնջելոուն գրեց «Բանտարկված թռչուն»-ը 1960-ական թվականների վվերջին, այդ ժամանակվա գրականության անհրաժեշտ ու ընդունված առանձնահատկություններից էր «օրգանական միությունը», ու նրա նպատակներից մեկն էր ստեղծել գիրք, որը կհամապատասխաներ այդ չափանիշին: Նրա գրքերի դեպքերը միջադեպային են ու ստեղծվել են ինչպես կարճ պատմությունների շարք, բայց դրանց հանգամանքները չեն հետևում հստակ ժամանակագրության: Դրա փոխարեն դրանք պետք է ընգրծեին հեղինակի գրքերի թեմաները, որոնք ներառում են ռասիզմը, անհատականությունը, ընտանիքն ու ճանապարհորդությունը: Անգլերեն գրականության մասնագետ Վալերի Սայերսը հաստատում է, որ «Էնջելոուի բանաստեղծություններն ու արձակը նման են իրար»: Երկուսն էլ հիմնվում են նրա «անմիջական ձայնի» վրա, ինչը ընդմիջում է կարծրացած ռիթմերը բառամիջի սղումների մոդելով ու օգտագործում է համեմատություններ ու փոխաբերություններ (օրինակ՝ բանտարկված թռչուն): Ըստ Հեյգենի՝ Էնջելոուի աշխատանքները կրել են և՛ դասական գրականության, և՛ աֆրոամերիկյան հասարակության բանավոր ավանդույթների ազդեցությունը: Օրինակ՝ իր գրքերում ու բանաստեղծություններում նա հղում է կատարում ավելի քան 100 գրական կերպարների: Ավելին՝ նա օգտագործել է բլյուզ երաժշտության տարրեր, ներառյալ որևէ մեկի կյանքի, տանջանքների մասին խոսելիս վկայություն տալը, հեգնական նվազեցումն ու բնական փոխաբերությունների, ռիթմերի ու ինտոնացիաների օգտագործումը: Սյուժեի վրա հիմնվելու փոխարեն, իր գիրքը ձևավորելու համար Էնջելոուն օգտագործել է անձնական փորձն ու պատմական դեպքեր:
Ըստ գիտնական [[Սոնդրա Օ'նիլի՝նիլի]]՝ Էնջելոուի բանաստեղծությունները կարող են տեղ գտնել աֆրոամերիկյան բանավոր ավանդության մեջ, իսկ նրա արձակը «հետևում է Արևմուտքի[[Արևմուտք]]ի ոչ արձակ դասական տեխնիկային»: Օ'նիլը նշում է, որ Էնջելոուն խուսափել է «մոնոլիթիկ սևամորթ լեզու» օգտագործելուց, ու ուղղակի երկխոսության միջոցով հասել է, ինչպես Օ'նիլն է դա անվանում, «ավելի սպասելի գետտո արտահայտչականությանը»: ՄաքՎորթերը գտնում է և՛ Էնջելոուի ինքնակենսագրություններում իր օգտագործած լեզուն, և՛ նրա ներկայացրած կերպարները ոչ իրական են և պատճառ են դառնում հեղինակի ու նրա ընթերցողի՝ իրարից առանձնանալուն: Ինչպես ՄաքՎորթերն է նշում, «ես երբեք ինքնակենսագրական ստեղծագործություն չեն ընթերցել, որտեղ այդքան բարդ լիներ ի մի բերել այն, թե ինչպես է սուբյեկտը խոսում, կամ ով է իրականում սուբյեկտը»: ՄաքՎորթերը հաստատում է, որ, օրինակ՝ Էնջելոուի գրքերում գլխավոր կերպարները, ինչպես ինքը՝ հեղինակը, իր որդի Գայն ու մայրը՝ Վիվիանը, չեն խոսում այնպես, ինչպես սպասելի էր, այլ նրանց խոսքը «մաքրված է» ընթերցողի համար: Գայը, օրինակ, ներկայացնում է երիտասարդ սևամորթ տղամարդու, մինչդեռ Վիվիենը ներկայացնում է մոր իդեալականացված կերպար, և նրանց օգտագործած թունդ լեզուն, ինչպես նաև Էնջելոուի տեքստերի լեզուն, նպատակ ունեն ապացուցել, որ սևամորթ մարդիկ կարող են օգտագործել դասական անգլերենը իրազեկորեն:
 
ՄաքՎորթերն ընդունում է, որ Էնջելոուի ոճի գլխավոր պատճառներից է նրա ստեղծագործության «ապոլոգենիկ» բնույթը: Երբ Էնջելոուն գրեց «Բանտարկված թռչուն»-ը [[1960]]-ական թվականների վվերջին, այդ ժամանակվա գրականության անհրաժեշտ ու ընդունված առանձնահատկություններից էր «օրգանական միությունը», ու նրա նպատակներից մեկն էր ստեղծել գիրք, որը կհամապատասխաներ այդ չափանիշին: Նրա գրքերի դեպքերը միջադեպային են ու ստեղծվել են ինչպես կարճ պատմությունների շարք, բայց դրանց հանգամանքները չեն հետևում հստակ ժամանակագրության: Դրա փոխարեն դրանք պետք է ընգրծեին հեղինակի գրքերի թեմաները, որոնք ներառում են ռասիզմը, անհատականությունը, ընտանիքն ու ճանապարհորդությունը: [[Անգլերեն]] գրականության մասնագետ [[Վալերի ՍայերսըՍայերս]]ը հաստատում է, որ «Էնջելոուի բանաստեղծություններն ու արձակը նման են իրար»: Երկուսն էլ հիմնվում են նրա «անմիջական ձայնի» վրա, ինչը ընդմիջում է կարծրացած ռիթմերը բառամիջի սղումների մոդելով ու օգտագործում է համեմատություններ ու փոխաբերություններ (օրինակ՝ բանտարկված թռչուն): Ըստ Հեյգենի՝ Էնջելոուի աշխատանքները կրել են և՛ դասական գրականության, և՛ աֆրոամերիկյան հասարակության բանավոր ավանդույթների ազդեցությունը: Օրինակ՝ իր գրքերում ու բանաստեղծություններում նա հղում է կատարում ավելի քան 100 գրական կերպարների: Ավելին՝ նա օգտագործել է բլյուզ երաժշտության տարրեր, ներառյալ որևէ մեկի կյանքի, տանջանքների մասին խոսելիս վկայություն տալը, հեգնական նվազեցումն ու բնական փոխաբերությունների, ռիթմերի ու ինտոնացիաների օգտագործումը: Սյուժեի վրա հիմնվելու փոխարեն, իր գիրքը ձևավորելու համար Էնջելոուն օգտագործել է անձնական փորձն ու պատմական դեպքեր:
 
== Ծանոթագրություններ ==