«Գնդակահարված վերածնունդ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Ստեղծվել է «Расстрелянное возрождение» էջը թարգմանելիս
 
Տող 1.
[[File:MykolaHvylovyukraine.jpg|thumb|[[Միկոլա Խվիլևոյ]] (1893-1933)]]
'''Գնդակահարված վերածնունդ''' ({{Lang-uk|Розстріляне відродження}}), նշանակում է 1920-ականներին և 1930-ական թվականների սկզբին [[Ուկրաինական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն|Ուկրաինական ԽՍՀ]] մտավոր վերնախավը` գրականության, գեղանկարչության, երաժշտության, թատրոնի ներկայացուցիչներ, ովքեր ենթարկվել են <nowiki/>[[ստալինյան հալածանքներ]]<nowiki/>ի<ref name="autogenerated2">«Розстріляне відродження» // Літературознавча енциклопедія. — К.: Академія, 2007. — Т. 2. — С. 340.</ref><ref name="autogenerated1">''Рубльов О. С.'' «Розстріляне відродження» // Енциклопедія історії України. — К.: Наукова думка, 2012. — Т. 9. — С. 266.</ref>։
[[File:Mykola Kulish.jpg|thumb|[[Միկոլա Կուլիշ]] (1892-1937)]]
[[File:Лесь Курбас. Les' Kurbas.jpg|thumb|[[Լես Կուրբաս]] (1887-1937)]]
 
'''Գնդակահարված վերածնունդ''' ({{Lang-uk|Розстріляне відродження}}), նշանակում է 1920-ականներին և 1930-ական թվականների սկզբին [[Ուկրաինական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն|Ուկրաինական ԽՍՀ]] մտավոր վերնախավը` գրականության, գեղանկարչության, երաժշտության, թատրոնի ներկայացուցիչներ, ովքեր ենթարկվել են <nowiki/>[[ստալինյան հալածանքներ]]<nowiki/>ի<ref name="autogenerated2">«Розстріляне відродження» // Літературознавча енциклопедія. — К.: Академія, 2007. — Т. 2. — С. 340.</ref><ref name="autogenerated1">''Рубльов О. С.'' «Розстріляне відродження» // Енциклопедія історії України. — К.: Наукова думка, 2012. — Т. 9. — С. 266.</ref>։
Հալածանքների գագաթնակետը դարձավ 1937 թվականի <nowiki/>[[Նոյեմբերի 3|նոյեմբերի 3-ին]] կատարված գնդակահարությունը։ Այդ օրը գնդակահարվել են [[Լես Կուրբաս]]<nowiki/>ը, [[Նիկոլայ Կուլիշ]]<nowiki/>ը, [[Մատվեյ Յավրովսկի]]<nowiki/>ն, [[Վլադիմիր Չեխովկի]]<nowiki/>ն, [[Վալերյան Պոդմոգիլնի]]<nowiki/>ն, [[Պավել Ֆիլիպովիչ]]<nowiki/>ը, <nowiki/>[[Վալերիան Պոլիշչուկ]]<nowiki/>ը, <nowiki/>[[Կլիմ Պոլիշչուկ]]<nowiki/>ը, [[Գրիգորի Էպիկ]]<nowiki/>ը, [[Միրոսլավ Իրչան]]<nowiki/>ը, [[Մարկ Վորոնոյ]]<nowiki/>ը, [[Միխայիլ Կոզորիս]]<nowiki/>ը, [[Օլեկսա Սլիսարենկո]]<nowiki/>ն, <nowiki/>[[Միխայիլ Յալովոյ]]<nowiki/>ը եւ ուկրաինական մտավորականության այլն` ընդհանուր թվով ավելի քան հարյուր ներկայացուցիչներ։ Ավելի վաղ ձերբակալվել էին և մահապատժի էին ենթարկվել մոնումենտալիստ-արվեստագետ եղբայրներ [[Տիմոֆեյ Բոյչուկ|Տիմոֆեյ]] և [[Միխայիլ Բոյչուկ|Միխայիլ]] Բոյչուկները և նրանց շրջանակի արվեստագետները, որոնց շարժումը արվեստագիտության մեջ հայտնի է որպես բոյչուկիզմ։
 
Հալածանքների գագաթնակետը դարձավ 1937 թվականի <nowiki/>[[Նոյեմբերի 3|նոյեմբերի 3-ին]] կատարված գնդակահարությունը։ Այդ օրը գնդակահարվել են [[Լես Կուրբաս]]<nowiki/>ը, [[Նիկոլայ Կուլիշ]]<nowiki/>ը, [[Մատվեյ Յավրովսկի]]<nowiki/>ն, [[Վլադիմիր Չեխովկի]]<nowiki/>ն, [[Վալերյան Պոդմոգիլնի]]<nowiki/>ն, [[Պավել Ֆիլիպովիչ]]<nowiki/>ը, <nowiki/>[[Վալերիան Պոլիշչուկ]]<nowiki/>ը, <nowiki/>[[Կլիմ Պոլիշչուկ]]<nowiki/>ը, [[Գրիգորի Էպիկ]]<nowiki/>ը, [[Միրոսլավ Իրչան]]<nowiki/>ը, [[Մարկ Վորոնոյ]]<nowiki/>ը, [[Միխայիլ Կոզորիս]]<nowiki/>ը, [[Օլեկսա Սլիսարենկո]]<nowiki/>ն, <nowiki/>[[Միխայիլ Յալովոյ]]<nowiki/>ը եւ ուկրաինական մտավորականության այլն` ընդհանուր թվով ավելի քան հարյուր ներկայացուցիչներ։ Ավելի վաղ ձերբակալվել էին և մահապատժի էին ենթարկվել մոնումենտալիստ-արվեստագետ եղբայրներ [[Տիմոֆեյ Բոյչուկ|Տիմոֆեյ]] և [[Միխայիլ Բոյչուկ|Միխայիլ]] Բոյչուկները և նրանց շրջանակի արվեստագետները, որոնց շարժումը արվեստագիտության մեջ հայտնի է որպես բոյչուկիզմ։
 
«Գնդակահարված վերածնունդ» տերմինն առաջին անգամ առաջարկել է գրականագետ Յուրի Լավրիենկոն, կիրառելով այն որպես ուկրաինական 1920-1930-ական թվականների պոեզիայի եւ արձակի լավագույն տեքստերի անվանում։ Այս անվան տակ 1959 թվականին Փարիզում Լավրիենկոյի խմբագրությամբ (մասնակցությամբ Յուրի Шевелева-Шереха և այլ) լույս է տեսել 1917-1933 թվականների ուկրաինական պոեզիայի եւ արձակի [[անթոլոգիա]]։ Դրանում ընդգրկված են եղել ոչ միայն բառիս բուն իմաստով գնդակահարվածների ստեղծագործությունները, այլև անցած է պաշտոնական գրականության կողմն անցածների եւ ԽՍՀՄ քաղաքականությունը գովերգողների ստեղծագործությունները ([[Պավլո Տիչինա]], [[Միկոլա Բաժան]]), անազատության մեջ գտնվողների ([[Բորիս Անտոնենկո Դավիդովիչ]], [[Օստապ Վիշնյա]], [[Մաքսիմ Ռիլսկի]])։ Նրանցից շատերը ողջ էին ընթացքում անթոլոգիայի կազմելու ժամանակ։