Վիքիպեդիա

«Շուշիի ազատագրում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
No edit summary
Տող 40.
{{Հիմնական|Արցախյան շարժում}}
 
== Ռազմական գործողությանը նախորդած իրադարձություններ ==
== Անհրաժեշտությունն ու նախադրյալները ==
Շուշիի ազատագրումը պատմական անհրաժեշտություն էր՝ կոչված վերականգնելու հայկական հինավուրց հողի վրա հայերի ապրելու անկապտելի իրավունքը, ինչպես նաև ամրապնդելու մարտերում կոփված հայոց հաղթական ոգին։ Դրանով [[Արցախյան շարժում]]ը թևակոխել է որակական նոր փուլ՝ վճռական բեկում է մտցվել պատերազմում, և Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության անկախությունը դարձել է ավելի քան իրական։
 
=== Ստեփանակերտի և հարակից հայկական բնակավայրերի ռմբակոծում ===
ՇուշիիԱդրբեջանական ազատագրումըզինուժի նաևվերահսկողության տնտեսականներքո անհրաժեշտությունգտնվող էր,Շուշիից ցամաքայինԱրցախյան ևպատերազմի օդային ճանապարհների շրջափակման, էլեկտրաէներգիայի, գազի ու խմելու ջրի պակասի և Շուշիիցսկզբում անընդհատ հրթիռակոծությունների պատճառովէր Ստեփանակերտն Ստեփանակերտումքաղաքն ու հարակից բնակավայրերում, ինչպես նաև ողջբնակավայրերը: հանրապետությունումԿաթվածահար կաթվածահարվիճակում էր եղելգտնվում տնտեսությունը։հաղորդակցությունը: Շուշին այդ օրերին վերածվելդարձել էր Ստեփանակերտը հրետակոծող թիվ 1 կրակակետի։ 1991 թ.թվականի նոյեմբերից մինչև 1992 թ.թվականի մայիսի սկիզբը Շուշիից, Ջանհասանից, Քյոսալարից, Ղայբալուից Ստեփանակերտի վրա արձակվել է շուրջ 4740 արկ, որից մոտ 3 հազարըհազարը՝ «Գրադ» կայանքներից։ Այդ հրետակոծությունների հետևանքով Արցախի Հանրապետության պաշտոնական տվյալներով զոհվել են 111 և վիրավորվել 332 խաղաղ բնակիչներ, ավերվել է 370 բնակելի տուն և շինություն։
 
Ինքնապաշտպանության ուժերի 1991 թ.թվականի վերջիվերջին և 1992 թ.թվականի սկզբիսկզբին հայկական զինված ստորաբաժանումների հաջող գործողությունները, մի շարք ադրբեջանական կրակակետերի ճնշումը, ԽոջալուիԽոջալու ազատագրումըբնակավայրի (25-26ազատագրումն փետրվարի 1992 թ.) ևու օդանավակայանի բացումը ստեղծեցին տնտեսական, ռազմական և բարոյահոգեբանական բոլոր նախադրյալներընախադրյալներ Շուշիի ազատագրումը նախապատրաստելու համար։
 
=== Առանձին ռազմական գործողություններ ===
Այս առումով առանձնահատուկԱռանձնահատուկ նշանակություն է ունեցել 1992 թ.թվականի հունվարի 25-26-ին [[Քարինտակ]]ի ինքնապաշտպանությունը, երբ փոքրաթիվ հայհայկական մարտիկներինզինուժին հաջողվել է ետ մղել թշնամուադրբեջանական բազմաքանակ ուժերի հարձակումը, ոչնչացնել Շուշիից արտագրոհի ելած հակառակորդի ավելի քան 8 տասնյակ զինվորների։
 
ՍակայնԱյդ հարձակումից հետո շարունակվել են Ստեփանակերտի ու շրջակա հայկական բնակավայրերի անխնա հրթիռահրետակոծությունները։ Մոտ 1Մեկ շաբաթվա ընթացքում Շուշիից ադրբեջանական զինուժը արձակվել է շուրջ 1000 արկ, որից 800-ը՝ ռեակտիվ, ինչի հետևանքով զոհվել են 20 խաղաղ բնակիչ։ 1992 թ.թվականի ապրիլի 27-ի դրությամբ Շուշիում, որտեղից դուրս էր բերվել ամբողջ խաղաղ բնակչությունը, կենտրոնացվել էր մեծ քանակությամբ ռազմական տեխնիկա և զինամթերք։
 
Շուշիի ազատագրման նախապատրաստման շրջանակներում հայկական կողմը ձեռնարկել է նաև միջազգային հանրությանը դրան նախապատրաստելու դիվանագիտական աշխատանք։ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարին, ԵԱՀԽ-ին և մի շարք երկրների ղեկավարներին հասցեագրված Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ԳԽ փետրվարի 19-ի դիմումով նրանց ուշադրությունն է հրավիրվել Ադրբեջանի կողմից իրականացվող ցեղասպանության վրա՝ մասնավորապես հիշատակելով [[Մարաղայի կոտորած]]ը (ապրիլ 1991 թ.)։
 
[[Մայիսի 1]]-ին Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության ԳԽ նախագահությունը կրկին դիմել է միջազգային հանրությանը՝ հայտարարելով, որ արցախահայությունը ժողովուրդը սովահար է, զրկված ջրամատակարարումից, էլեկտրականությունից, դեղորայքից... Ուստի Շուշիի ազատագրումը Ստեփանակերտի և Արցախի շահերից բխող պարտադրված անհրաժեշտություն է։ 1992 թ. մարտ-ապրիլին, ի պատասխան այդ դիմումի, մի շարք երկրների ներկայացուցիչներ, այդ թվում՝ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղարի հատուկ ներկայացուցիչ [[Սայրուս Վենս]]ը և ԵԱՀԽ լիազոր պատասխանատու Յ. Կուբիչը, Իրանի ԱԳ փոխնախարար [[Մահմուդ Վայեզի]]ն, ՌԴ ԱԳ նախարար [[Անդրեյ Կոզիրև]]ը, ժամանել են տարածաշրջան։ Սկսվել է նաև բանակցային գործընթաց. Իրանի մայրաքաղաք [[Թեհրան]]ում մայիսի 6-ին հանդիպել են ՀՀ նախագահ [[Լևոն Տեր-Պետրոսյան]]ը, ԻԻՀ նախագահ [[Հաշեմի Ռաֆսանջանի]]ն և Ադրբեջանի նախագահի պաշտոնակատար Յ. Մամեդովը։
 
== Ազատագրման ռազմական գործողությունը ==
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/wiki/Շուշիի_ազատագրում» էջից