«Լմբատավանք»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 66.
Ըստ արձանագրության, գմբեթը [[10-րդ դար|X]] դարում վերականգնվել է։ Ներդաշնակ ծավալներով, դեկորատիվ գեղանկար տարրերով վերձիգ կառույցը ունի զուսպ և խոնարհ կերպար։ Խորանում և նրանից աջ ու ձախ մասերին պահպանվել են Լմպատավանքի կառուցման ժամանակակից որմնանկարների մնացորդներ. կենտրոնում եղել է գահակալ [[Հիսուս Քրիստոս|Քրիստոսը]], շուրջը՝ երկնային ուժերի սիմվոլներ, բոցի լեզուների ֆոնի վրա։ Աջ ու ձախ մասերին պատկերված են դեպի խորանի կենտրոնը շարժվող երկու ձիավոր (մեկը Սուրբ Գրիգորն է)՝ ձեռքերին խաչավարդ ցուպով։ Որմնանկարները հարթապատկերային են, տեղ-տեղ գրաֆիկական մոտեցումով, կատարված են հյութեղ, մեծ ներդաշնակությամբ։ Այժմ որմնանկարները քայքայվել և գրեթե չեն երևում։
[[Լմբատավանքի Սբ Ստեփանոս նախավկայի եկեղեցու որմնանկարները]] հսկայական նշանակություն ունեն հայ արվեստի ու մշակույթի համայնապատկերում: Նրանք բացառիկ են իրենց կատարման նրբության, գունային մեկնաբանման, արվեստագիտական ճաշակի ու կատարման վարպետության իմաստով: Որմնանկարչության նմանատիպ գեղարվեստականություն չկա ոչ միայն Հայաստանի տարածքում, այլ նաև համաշխարհային որմնանկարչության մեջ: Ուսումնասիրելով որմնանկարների ոճային, գունային և թեմատիկ առանձնահատկությունները, ճարտարապետները եկել են այն եզրակացության, որ 7-րդ դարում հայերը որմնանկարչական կայացած դպրոց են ունեցել, և այն նման չի եղել քրիստոնեական աշխարհում մինչև այդօր հայտնի մյուս դպրոցներին:▼
▲որմնանկարներիվերանորոգման աշխատանքները սկսվել են 2013 թ-ից: Հիմնական պատկերագրության կենտրոնում եղել է գահակալ Քրիստոսը, շուրջը՝ երկնային ուժերի խորհրդանշեր, բոցի լեզուների ֆոնի վրա: Խորանին հարող պատերին պատկերված են դեպի կենտրոն շարժվող երկու հեծյալներ` Սբ Գևորգը ու Սբ Սարգիսը` ձեռքերին խաչափայտ: Ուշագրավ է, որ ձիերի սմբակների տակ չկան չար ուժերի մարմնավորումներ: Հատկապես լավ են պահպանված քառակերպերի պատկերները: Նրանց չորս ճերմակ թևերը ծածկված են բաց աչքերով, իսկ մարդկային դեմքերն օժտված են խոր արտահայտչականությամբ: Օրինակ Սբ. Գևորգի որմնանկարում կարելի է տեսնել, որ բբերը ոչ միայն որմնանկարված են, այլև փորագրված, այս տեխնիկան արտահայտիչ է դարձնում հայացքը, որը հրաշալի լուծում է 7-րդ դարի համար: Որմնանկարն ստեղծվել է գլխավորապես Եզեկիել մարգարեի տեսիլքի գրական հիմքի վրա և ոչ թե հայտնի պատկերագրության հորինվածքի ընդօրինակությամբ` դրանով իսկ ներկայանալով որպես Աստվածահայտնության տեսարանի պատկերագրական կառուցվածքի հայկական տարբերակ: Որմնանկարը մեծադիր չէ, կատարված է գծային գրաֆիկական եղանակով, սակայն ունի վառ գունահնչեղություն: Լմբատավանքի որմնանկարները հասուն գեղարվեստական միջավայրի ծնունդ են և սերտ աղերսներ ունեն 7 դ. հայկական այլ որմնանկարների (Թալինի Կաթողիկե եկեղեցի, Կոշի Սուրբ Ստեփանոս վանք, Առուճի տաճար, Աշտարակի Կարմրավոր): Որմնանկարների հատվածները պահպանվել են բավական վատթար վիճակում: Դրանք գնվում են գլխավոր խորանի գմբեթարդի ստորին հատվածում և հյուսիսային ու հարավային գմբեթարդների վերին հատվածներում:
▲Լմբատավանքի Սբ Ստեփանոս նախավկայի եկեղեցու որմնանկարները հսկայական նշանակություն ունեն հայ արվեստի ու մշակույթի համայնապատկերում: Նրանք բացառիկ են իրենց կատարման նրբության, գունային մեկնաբանման, արվեստագիտական ճաշակի ու կատարման վարպետության իմաստով: Որմնանկարչության նմանատիպ գեղարվեստականություն չկա ոչ միայն Հայաստանի տարածքում, այլ նաև համաշխարհային որմնանկարչության մեջ: Ուսումնասիրելով որմնանկարների ոճային, գունային և թեմատիկ առանձնահատկությունները, ճարտարապետները եկել են այն եզրակացության, որ 7-րդ դարում հայերը որմնանկարչական կայացած դպրոց են ունեցել, և այն նման չի եղել քրիստոնեական աշխարհում մինչև այդօր հայտնի մյուս դպրոցներին:
==Պատկերասրահ==
| |||