«Հարաբերականության ընդհանուր տեսություն»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 172.
Տիեզերքի ընդարձակման արագության աստղագիտական դիտումները թույլ են տալիս գնահատել նյութի լրիվ քանակը տիեզերքում, չնայած այդ նյութի բնույթը մասամբ հանելուկային է մնում։ Ողջ նյութի 90%-ը հավանաբար մութ նյութն է, որն ունի զանգված (կամ, համարժեքորեն, գրավիտացիոն ազդեցություն), բայց չի մասնակցում էլեկտրամագնիսական փոխազդեցությանը և այդպիսով ուղղակի դիտման ենթակա չէ<ref>Սրա վկայությունը գալիս է կոսմոլոգիական պարամետրերի սահմանումից և գալակտիկաների ու գալակտիկական կուտակումների դինամիկան ներառող հավելյալ դիտումներից, տես {{Harvnb|Peebles|1993|loc=ch. 18}}, գրավիտացիոն ոսպնյակավորման վկայությունը, տես {{Harvnb|Peacock|1999|loc=sec. 4.6}} և մեծամասշտաբ կառուցվածքների ձևավորման սիմուլյացիաները, տես {{Harvnb|Springel|White|Jenkins|Frenk|2005}}</ref>։ Ներկայումս ընդունված [[տարրական մասնիկների ֆիզիկա]]յի շրջանակներում կամ այլ տեսության մեջ<ref>։ Շատ ֆիզիկոսներ հարց են բարձրացնում, թե արդյոք մութ նյութի վկայությունը ըստ էության շեղում չէ՞ այնշտայնյան (և նյուտոնյան) գրավիտացիայի նկարագրությունից, տես {{Harvnb|Mannheim|2006|loc=sec. 9}}</ref> այս նոր տիպի նյութի ընդունված նկարագրությունը դեռ չկա<ref>{{Harvnb|Peacock|1999|loc=ch. 12}}, {{Harvnb|Peskin|2007}}, մասնավորապես, դիտումները ցույց են տալիս, որ այս նյութը գրեթե ամբողջությամբ, բացի աննշան մասից, սովորական [[տարրական մասնիկներ]]ի տեսքով չի («ոչ [[բարիոն]]ային նյութ»), տես {{Harvnb|Peacock|1999|loc=ch. 12}}</ref>։ Հեռավոր գերնոր աստղերի կարմիր շեղման դիտողական վկայությունները և տիեզերական մնացորդային ճառագայթման չափումները նույնպես ցույց են տալիս, որ մեր տիեզերքի էվոլյուցիան էապես ազդվել է տիեզերագիտական հաստատունից, որի արդյունքն տիեզերքի ընդարձակման արագացումն է կամ, այլ կերպ ասած, [[մութ էներգիա]] անունով հայտնի, անսովոր [[վիճակի հավասարում]] ունեցող էներգիան. դրա բնույթը դեռ պարզված չէ<ref>{{Harvnb|Carroll|2001}}, մատչելի նկարագրություն կա {{Harvnb|Caldwell|2004}}։ Այստեղ նույնպես գիտնականները վիճում են, որ որ վկակությունները ոչ թե էներգիայի նոր ձև են մատնանշում, այլ՝ մեր տիեզերագիտական մոդելները ձևափոխելու անհրաժեշտություն, տես {{Harvnb|Mannheim|2006|loc=sec. 10}}, վերը նշված ձևափոխությունները պարտադիր չէ՝ լինեն հարաբերականության ընդհանուր տեսության ձևափոխությունները, կարող են լինել, օրինակ, տիեզերքում անհամասեռությունների նկատմամբ մեր որոշարկման ձևափոխություններ, տես {{Harvnb|Buchert|2007}}</ref>։
1980 թվականին, հաշվի առնելով որոշ
== Նշումներ ==
|