«Մին դինաստիա»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
Տող 63.
Հոնգվու կայսրը արձակում էր բազմաթիվ հրովարտակներ, որոնցով արգելում էր մոնղոլների կենսագործունեությունը՝ ցանկանալով Չինաստանը ազատել բարբարոսների ազդեցությունից: Սակայն նա նաև փորձում էր օգտագործել Յուան արքայատոհմի ժառանգությունը՝ Չինաստանում և Յուան դինաստիայի կառավարության տակ գտնվող շրջաններում իր դիրքն օրինականացնելու համար: Նա ընդունել էր Յուան արքայատոհմի բազմաթիվ մարտական սովորությունները, հավաքագրում էր մոնղոլ զինվորների և շարունակում էր կորեացի ներքինիներ և հարճեր խնդրել{{sfnp|Robinson|2008|pp=367–368}}:
[[Պատկեր:Dali-puerta-sur-c01.jpg|ձախից|մինի|Յունան նահանգում գտնվող հին քաղաք Դալիի հարավային դարպասը ]]
{| class="vertical-navbox {{#if: {{{transcluded|}}}|collapsible {{{state|}}}}}" style="margin:0.3em 0 0.6em 0.6em; border: 1px solid #777; background: #FFF; line-height:160%; font-size:90%; float:right; clear:right; border-collapse:collapse; {{#if: {{{transcluded|}}}|width: 210px}};"
! colspan="8" style="background:#FEC; border-bottom: 1px solid #777; {{#if: {{{transcluded|}}}|padding-left: 25px|padding:3px 3px 0px 3px; font-size: 110%}}" |{{#if: {{{transcluded|}}}||[[File:History of China.png|center|125px|alt=History of China]]}}[[Չինաստանի պատմություն]]
|-
| colspan="8" style="text-align:center;line-height: 150%; color:#777; text-align:center;font-size: 100%; padding: 0 5px 0 5px; background: #eeffe8" |'''<small>Հին</small>'''
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #c3c4db;padding: 0 5px 0 5px; background: #eeffe8; color:#666" |'''[[Չինաստանի նեոլիթյան մշակույթների ցանկ|Նեոլիթյան]]''' c. 8500 – c. 2070 {{#if: {{{BC|}}}|BC|BCE}}
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #c3c4db;padding: 0 5px 0 5px; background: #eeffe8; color:#666" |'''[[Սիա դինաստիա]]''' c. 2070 – c. 1600 {{#if: {{{BC|}}}|BC|BCE}}<!--Years before Gonghe Regency in 841 BC are approximate-->
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #c3c4db;padding: 0 5px 0 5px; background: #eeffe8; color:#666" |'''[[Շանգ դինաստիա]]''' c. 1600 – c. 1046 {{#if: {{{BC|}}}|BC|BCE}}
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #eeffe8; color:#666" |'''[[Չժոու դինաստիա]]''' c. 1046 – 256 {{#if: {{{BC|}}}|BC|BCE}}
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #eeffe8" | '''[[Արևմտյան Չժոու]]'''
|-
| colspan="8" style="line-height: 150%; font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #eeffe8" | '''[[Չժոու դինաստիա#Արևելյան Չժոու|Արևելյան Չժոու]]'''
|-
| colspan="8" style="line-height: 140%; font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #eeffe8" | [[Գարուն և աշուն]]
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%;border-bottom: 1px solid #666; padding: 0 5px 0 5px; background: #eeffe8" | [[Պատերազմող երկրների ժամանակաշրջան|Պատերազմող երկրներ]]
|-
| colspan="8" style="text-align:center;line-height: 150%; color:#777;font-size: 100%; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" |'''<small>Կայսերական</small>'''
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%;border-bottom: 1px solid #dbd9c5; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Ցին դինաստիա]]''' 221–206 {{#if: {{{BC|}}}|BC|BCE}}
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[ՀԱն դինաստիա]]''' 206 {{#if: {{{BC|}}}|BC|BCE}} – 220 {{#if: {{{BC|}}}|AD|CE}}
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" | '''[[Հան դինաստիա#Արմտյան Հան|Արևմտյան Հան]]'''
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" | '''[[Սին դինաստիա]]'''
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%;border-bottom: 1px solid #dbd9c5; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" | '''[[Հան դինաստիա#Արևելյան Հան|Արևելյան Հան]]'''
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Երեք թագավորություններ]]''' 220–280
|-
| colspan="8" style="line-height: 150%; font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 2px 5px; background: #fffde9; color:#666" | '''[[Ցաո Վեյ|Վեյ]]''', '''[[Շու Հան|Շու]]''' և'''[[Արևելյան Վու|Վու]]'''
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Ցզին դինաստիա (265–420)|Ցզին դինաստիա]]''' 265–420
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" | '''[[Ցզին դինաստիա (265–420)|Արևմտյան Ցզին]]'''
|-
| colspan="1" style="font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #dbd9c5; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" | '''[[Ցզին դինաստիա (265–420)|Արևելյան Ցզին]]'''
| colspan="7" style="font-size: 90%; border-top: 1px solid #dbd9c5; border-left: 1px solid #dbd9c5; border-bottom: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Տասնվեց թագավորություններ]]'''
|-
| colspan="8" style="line-height: 150%; font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #dbd9c5; padding: 2px 5px 2px 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Հյուսիսային և Հարավային դինաստիաներ]]'''420–589
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Սույ դինաստիա]]''' 581–618
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Տան դինաստիա]]''' 618–907
|-
| colspan="8" style="line-height: 150%; font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #dbd9c5; padding: 0 5px 2px 5px; background: #fffde9; color:#666" | ([[Չժոու դինաստիա (690–705)|Երկրորդ Չժոու դինաստիա]] 690–705)
|-
| colspan="1" style="font-size: 90%; line-height: 150%; border-bottom: 1px solid #dbd9c5; padding: 2px 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Հինգ դինաստիաներ և տասը թագավորությունների ժամանակաշրջան|Հինգ թագավորություններ ևՏասը թագավորություններ]]'''907–960
| colspan="7" style="font-size: 90%;border-left: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Լյաո դինաստիա]]'''907–1125
|-
| colspan="1" style="line-height: 150%; font-size: 90%;padding: 2px 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Սոնգ դինաստիա]]'''960–1279
| colspan="7" style="font-size: 90%;border-left: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" |
|-
| colspan="1" style="font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" | '''[[Սոնգ դինաստիա#Հյուսիսային Սոնգ, 959–1126|Հյուսիսային Սոնգ]]'''
| colspan="1" style="font-size: 90%;border-bottom: 1px solid #dbd9c5;border-left: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" |
| colspan="6" style="font-size: 90%;border-top: 1px solid #dbd9c5;border-left: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" |'''[[Արևմտյան Սիա]]'''
|-
| colspan="1" style="font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" | '''[[Սոնգ դինաստիա#Հարավային Սոնգ, 1127–1279|Հարավային Սոնգ]]'''
| colspan="1" style="font-size: 90%;border-bottom: 1px solid #dbd9c5;border-left: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" |'''[[Ցզին դինաստիա (1115–1234)|Ցզին]]'''
| colspan="6" style="font-size: 90%;border-bottom: 1px solid #dbd9c5;border-left: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9" |
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Յուան դինաստիա]]''' 1271–1368
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Մին դինաստիա]]''' 1368–1644
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #666;padding: 0 5px 0 5px; background: #fffde9; color:#666" |'''[[Ցին դինաստիա]]''' 1644–1912
|-
| colspan="8" style="text-align:center;line-height: 150%; color:#777; font-size: 100%; padding: 0 5px 0 5px; background: #fff0f6" |'''<small>Ժամանակակից</small>'''
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; border-bottom: 1px solid #dbd9c5;padding: 0 5px 0 5px; background: #fff0f6; color:#666" |'''[[Չինաստանի Հանրապետություն (1912–1949)|Չինաստանի Հանրապետություն]]''' 1912–1949
|-
| colspan="8" style="font-size: 90%; padding: 0 5px 0 5px; background: #fff0f6; color:#666" |'''[[Չինաստանի Ժողովրդավարական Հանրապետության պատմությունը|Չինաստանի Ժողովրդավարական Հանրապետություն]]''' 1949–մեր օրեր
|-
| colspan="8" class="plainlist" style="line-height: 150%; padding:0px 3px 2px 3px; background:#EEE; border-top: 1px solid #666; font-size: 90%;" |{{hidden begin|title=Կապված հոդվածներ|ta1=center|ta2=center}}
* [[Չինական պատմագրություն]]
* [[Չինաստանի պատմության ժամանակագրություն]]
* [[Դինաստիաները Չինաստանի պատմության ընթացքում]]
* [[Չինաստանի լեզվաբանական պատմություն|Լեզվաբանական պատմություն]]
* [[Չինաստանի արվեստի պատմություն|Արվեստի պատմություն]]
* [[Չինաստանի տնտեսական պատմություն|Տնտեսական պատմություն]]
* [[Չինաստանի կրթության պատմություն|Կրթության պատմություն]]
* [[Չինաստանում գիտության և տեխնոլոգիաների պատմություն|Գիտության և տեխնոլոգիաների պատմություն]]
* [[Չինաստանի իրավական պատմություն|Իրավական պատմություն]]
* [[Չինաստանի լրատվական պատմություն|Լրատվական պատմություն]]
* [[Չինաստանի ռազմական պատմություն (մինչև 1911)|Ռազմական պատմություն]]
* [[Չինաստանի ռազմածովային պատմություն|Ռազմածովային պատմություն]]
{{hidden end}}
|-
| colspan="8" style="line-height: 125%; font-size: 80%; padding: 2px 2px 2px 3px; border-top: 1px solid #777; background: #FEC; text-align:center;" |{{navbar|Չինաստանի պատմություն|plain=y}}
|}
==== Հարավարևմտյան սահման ====
[[Ցինհայ]]<nowiki/>ում [[Սալարներ|Սալար]] մուսուլմանները կամավոր ենթարկվեցին Մին դինաստիայի կառավարմանը, իսկ նրանց տոհմերի առաջնորդները 1370 թվականին
անձնատուր եղան: [[Ույղուրներ|Ուղյուր]]<nowiki/>ական զորքերը՝ զորավար Հալա Բաշիի առաջնորդությամբ 1370-ականներին ճնշեցին [[Միաո ապստամբություններ]]<nowiki/>ը և հաստատվեցին Հունան նահանգի Չանդե քաղաքում<ref name="harmony">{{cite news|url=http://english.people.com.cn/english/200012/28/eng20001228_59085.html|title=Ethnic Uygurs in Hunan Live in Harmony with Han Chinese|author=|date=29 December 2000|newspaper=People's Daily}}</ref>: Հուեյ մուսուլմանական զորքերը նույնպես հաստատվեցին Չանդեում՝ բնիկ ժողովուրդների դեմ մղվող արշավանքների ժամանակ Մին դինաստիային ծառայելուց հետո<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=8ePxMW066j8C&pg=PA133|title=Negotiating ethnicity in China: citizenship as a response to the state|author=Zhiyu Shi|publisher=Psychology Press|year=2002|isbn=0-415-28372-8|edition=illustrated|volume=Volume 13 of Routledge studies – China in transition|page=133|accessdate=28 June 2010}}</ref>: 1381 թվականին Մին դինաստիան զավթեց հարավ-արևելքում գտնվող տարածքները, որոնք եղել էին Դալիի թագավորության մասը այն ժամանակ, երբ Մին Հուեյ մուսուլմանական զորքերը հաղթեցին Յուաններին հավատարիմ մոնղոլներին և Յունան նահանգում հաստատված Հուեյ մուսուլմաններին: Հուեյ զորքերը, զորավար Մու Յինի գլխավորությամբ, ով նշանակվել էր Յունանի կառավարիչ, վերաբնակվեցին այս տարածքում՝ գաղութացման նպատակով<ref>{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=hUEswLE4SWUC&pg=PA34|title=China's Muslim Hui community: migration, settlement and sects|author=Michael Dillon|publisher=Curzon Press|year=1999|isbn=0-7007-1026-4|location=Richmond|page=34|accessdate=28 June 2010}}</ref>: Մինչև 14-րդ դարի վերջը, մոտ 200.000 զինվորական գաղութաբնակներ հաստատվեցին մոտ 140.000 հա տարածք զբաղեցնող շրջանում, որն այժմյան Յունանի և [[Գույչժոու]]<nowiki/>ի տարածքն է: Եվս կես միլիոն չինացիներ եկան բնակություն հաստատելու ավելի ուշ: Այս գաղթի արդյունքում շրջանում ազգագրական նկարագիրը մեծապես փոփոխվեց, քանի որ բնակչության կեսից ավելին չէին պատկանում Հան չինացիների էթնիկ խմբին: Այս կտրուկ փոփոխությունները բնակչության կազմում, ինչպես նաև կառավարությունում և քաղաքականության մեջ առաջ քաշեցին մեծ զայրույթ, որը հրարհրեց Միաոների և Յաոների նոր ապստամբություններ 1464-1466 թվականներին, որոնց հակահարված են տվել 30.000-անոց Մին զորքերը, որոնք միացել էին 160.000-անոց տեղական [[Գուանսի-Չժոունի ինքնավար շրջան|Գուանսի]] զորքերը: Գիտնական և փիլիսոփա Վան Յանմինը (1472–1529), այդ շրջանում մեկ այլ ապստամբություն ճնշելուց հետո, առաջադրեց չինացիների և տեղաբնակ էթնիկ ժողովուրդների մեկ միատարր կառավարում՝ տեղի ժողովուրդներին չինականացնելու նպատակով{{sfnp|Ebrey|1999|p=197}}:
| |||