«Հայոց ցեղասպանությունը մշակույթում»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 2.
'''Հայոց ցեղասպանությունը մշակույթում''', մշակույթի տարբեր ճյուղերում [[Հայոց ցեղասպանություն|Հայոց ցեղասպանության]] թեմատիկան արտահայտող գործեր: Հայոց ցեղասպանությունը [[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան կայսրության]] իշխանության ղեկին կանգնած [[Երիտթուրքեր|երիտթուրքական]] «[[Միություն և առաջադիմություն|Իթթիհաթ վե թերաքի]]» կուսակցության կողմից կազմակերպված ոճրագործություն է<ref>{{Cite web|title = United Nations Sub-Commission on Prevention of Discrimination and Protection of Minorities|url = http://www.armenian-genocide.org/Affirmation.169/current_category.6/affirmation_detail.html#15|website = www.armenian-genocide.org|accessdate = 2015-10-21}}</ref><ref>[http://www.genocidescholars.org/resolutionsstatements.html International Association of Genocide Scholars], 2005</ref>, որի արդյունքում [[1915]]-[[1923]] թվականներին<ref name="Encyclopedia of genocide" /><ref name="Dictionary of Genocide">Samuel Totten, Paul Robert Bartrop, Steven L. Jacobs. Dictionary of Genocide: A-L, p. 21:<blockquote>The Armenian Genocide Institute-Museum was opened in Yerevan, Armenia, in [[1995]], as part of the events commemorating the eightieth anniversary of the beginning of the Armenian genocide (1915-1923) at the hands of the Young Turk regime.</blockquote></ref><ref name="Heather Gregg 19">{{գիրք|հեղինակ= Heather S. Gregg.|վերնագիր = Divided They Conquer: The Success of Armenian Ethnic Lobbies in the United States|վայր=ԱՄՆ|հղում= http://web.mit.edu/cis/www/migration/pubs/rrwp/13_divided.pdf|հրատարակություն = Inter-University Committee on International Migration|թվական= 2002|մեջբերվող էջեր = 19|էջերի թիվ= 35}}</ref><ref name="Berger">''Alan L. Berger.'' Bearing witness to the Holocaust, p. 55:<blockquote>Indeed, following the shock of the Holocaust, we have become aware of mass destruction that preceded and followed the Second World War. One thinks, for example, of the Armenian genocide of 1915-1923, of the Stalinist Gulag, Burundi, Biafra, Indonesia, Sudan, Ethiopia, and of the Cabodian «autogenocide».</blockquote></ref> զանգվածային տեղահանության է ենթարկվել և բնաջնջվել [[Օսմանյան կայսրություն|Օսմանյան կայսրության]] նահանգների, այդ թվում՝ [[Արևմտյան Հայաստան]]ի հայ բնակչությունը։
== Լուսանկարներ և ֆիլմեր ==
[[պատկեր:Ravished Armenia.jpg|thumb|180px|«
Հայոց ցեղասպանության մասին առաջին ֆիլմը եղել է «[[Հոգիների աճուրդ]]» ֆիլմը, որից պահպանվել է 15 րոպեանոց մի հատված: Հայոց ցեղասպանության մասին փաստագրական ֆիլմերի հիմնական խնդիրը բավարար չափաքանակով փաստագրական լուսանկարների և հոլովակների բացակայությունն է: Օսմանյան կայսրության գրաքննությունը արգելում էր լուսանկարել հայերի տեղահանումը և սպանդը: Ռազմական գործողությունների վայրերում լրագրողների ազատ տեղաշարժը սահմանափակված էր: Այդուհանդերձմ որոշ քանակությամբ լուսանկարներ, որոնք արվել էին քրիստոնյա միսիոներների և գերմանացի մասնագետների կողմից, հասել են Արևմուտք: Ամենահայտնի լուսանկարները արվել են [[Կարմիր խաչ]]ի աշխատակից, գերմանացի մարդասեր [[Արմին Վեգներ]]ի և ԱՄՆ հյուպատոս [[Լեսլի Դևիս]]ի կողմից: Հայերի տեղահանության և սպանդի կադրերը երբևիցե չեն տրամադրվել հանրությանը: Ցեղասպանության մասին առաջին փաստագրական ֆիլմը եղել է «Որտե՞ղ է իմ ժողովուրդը» ֆիլմը ({{lang-en|Where Are My People?}} պրոդյուսեր Մայքլ Հակոբյան), որը մեծ էկրան է բարձրացել 1965 թվականին՝ իրադարձությունների 50 ամյակի առթիվ: Թուրքիայի Հանրապետությունը բողոքել և Հակոբյանին հայտարարել է [[Պերսոնա նոն գրատա|պերսոնա նոն գրատա]]: 1976 թվականին էկրան են բարձրացել «Մոռացված ցեղասպանություն» ({{lang-en|The Forgotten Genocide}}), որը կինոփառատոնների ժամանակ ստացել է մի քանի մրցանակներ և «Հայկական նախադեպ» ({{lang-en|The Armenian Case}}) ֆիլմերը: 1990 թվականին Կալիֆորնիա նահանգի կրթության խորհրդի հանձնարարությամբ նկարահանվել է «Հայոց ցեղասպանություն» ֆիլմը, որն օգտագործվում է 10-րդ դասարանի դպրոցական դասագրքերում: 20-21-րդ դարերի ընթացքում նկարահանվել են փաստագրական մի քանի ֆիլմեր, որոնցից ամենահայտնին եղել է «Թաքնված հոլոքոստ» ({{lang-en|The Hidden Holocaust}}) ֆիլմը: 2000 թվականին նկարահանված «Ձայներ լճից» ({{lang-en|Voices from the Lake}}) ֆիլմը ներկայացնում էր Հայոց ցեղասպանության խնդիրը թուրքական ոչ մեծ շրջանի օրինակով, որտեղ իրադարձությունները նկարագրվում էին ականատեսների աչքերով: «Գերմանիան և ցեղասպանության գաղտնիքները» ({{lang-en|Germany and the Secret Genocide}}, 2003 թվական) ֆիլմը ուսումնասիրում էր հայոց ցեղասպանության և Բեռլին-Բաղդադ երկաթուղու աշխատանքի միջև կապը<ref name="Hagopian" />: Թուրքիան խոչընդոտում է ցեղասպանության վերաբերյալ ֆիլմերի նկարահանման գործընթացը: [[ԱՄՆ Պետական դեպարտամենտ|ԱՄՆ պետքարտուղարության]] վրա Թուրքիայի ազդեցության պատճառով [[Մետրո-Գոլդուին-Մայեր]] ընկերությունը մի քանի անգամ կասեցրել է [[Ֆրանց Վերֆել]]ի «[[Մուսա լեռան քառասուն օրը]]» վեպի հիման վրա համանուն ֆիլմերի նկարահանումը: Հայոց ցեղասպանության որոշ տեսարաններ ցուցադրվել են [[Էլիա Կազան]]ի «[[Ամերիկա, Ամերիկա]]» ֆիլմում: Հայոց ցեղասպանության մասին առաջին գեղարվեստական ֆիլմը համարվում է «[[Մայրիկ (ֆիլմ)|Մայրիկ]]» ֆիլմը, որը նկարահանվել է 1991 թվականին ֆրանսահայ ռեժիսոր [[Անրի Վերնոյ]]ի կողմից: Ցեղասպանության թեման արծարծվում է նաև [[Դոն Ասկարյան]]ի «Կոմիտաս» (Գերմանիա) և [[Հենրիկ Մալյան]] «[[Նահապետ (ֆիլմ)|Նահապետ]]» (ՀԽՍՀ) ֆիլմերում: Թեմային է նվիրված նաև [[Ատոմ Էգոյան]]ի «[[Արարատ (ֆիլմ)|Արարատ]]» ֆիլմը (2002)<ref name="Dinah Shelton" />: Իտալացի հայտնի ռեժիսորներ [[Տավիանի եղբայրներ|Վիտորիո և Պաոլո Տավիանիները]] [[Անտոնիա Արսլան]]ի [[Արտույտների ագարակը (գիրք)|համանուն]] գրքի հիման վրա նկարահանել են «[[Արտույտների ագարակը]]» ֆիլմը ({{lang-it|«La Masseria Delle Allodole»}}): Ֆիլմը մեծ էկրան է բարձրացել 2007 թվականին: 2014 թվականին թուրք ռեժիսոր [[Ֆաթիհ Աքըն]]ը [[Վենետիկի կինոփառատոն]]ի ժամանակ առաջին անգամ ներկայացրել է իր «[[Սպի (ֆիլմ, 2014)|Սպի]]» ֆիլմը, որը նվիրված էր Հայոց ցեղասպանության 100 ամյակին<ref name="ng">[http://www.ng.ru/cinematograph/2015-02-19/8_devil.html Впервые фильм о геноциде армян показали в Турции]//Независимая газета, 19.02.2015 ([https://www.youtube.com/watch?v=EwovdBHtMvg Трейлер])</ref>: Հայտնի է դարձել, որ «Սպին» իր տեսակի մեջ առաջին ֆիլմն է, որ ցուցադրվել է [[Թուրքիա]]յում<ref name="ng"/>: 2015 թվականին հայկական Ման փիքչըրս կինոստուդիան նկարահանել է «[[Փրկության քարտեզ]]» փաստագրական ֆիլմը, որը նվիրված էր Ցեղասպանության 100 ամյակին: Ֆիլմը պատմում է եվրոպացի հինգ կին միսիոներների մասին, ովքեր դարձել էին Հայոց ցեղասպանության ականատես և հիմնել մահվանից հրաշքով փրկված կանանց և երեխաների փրկարարական կենտրոններ:
| |||