«Կամքի ազատություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 70.
=== Ֆիզիկայում ===
Վաղ գիտական ժամանակներում հաճախ էին տիեզերքը պատկերացնում դետերմինացված՝ օրինակ այդպես էին կարծում [[Դեմոկրիտես]]ը եւ [[Լոկայաթա]]ն, ինչպես նաեւ որոշ փիլիսոփաներ պնդում էին, որ բավարար ինֆորմացիա ունենալու դեպքում հնարավոր է լիովին ճգրիտ կանխատեսել ապագա իրադարձությունները: Սակայն ժամանակակից գիտությունը [[Դետերմինիզմ|դետերմինիզմի]] եւ ստոխաստիկական տեսությունների համադրություն է։ [[Քվանտային մեխանիկայումմեխանիկա]]յում դեպքերը կանխատեսվում են միայն հավանականությունների տեսությամբ, կասկածի տակ դնելով տիեզերքի կանխագուշակելի լինելը։<ref>{{cite encyclopedia |first=Carl |last=Hoefer |title=Causal Determinism |encyclopedia=Stanford Encyclopedia of Philosophy |date=2008-04-01 |url=http://plato.stanford.edu/entries/determinism-causal/}}</ref><ref>{{Cite journal|title=Is the Universe Deterministic? |first=Vlatko |last=Vedral |volume=192 |issue=2578 |date=2006-11-18 |journal=New Scientist |quote=Physics is simply unable to resolve the question of free will, although, if anything, it probably leans towards determinism.}}</ref>.
 
[[Ֆիզիկալիզմ]]ի տեսակետը ենթադրում է, որ [[քվանտային ֆիզիկա]]յի կանոնները ամբողջովին տալիս են մասնիկների շարժման նկարագիրը անկախ կամքի ազատության գոյությունից։ Նմանատիպ գաղափարներ նկարագրել է ֆիզիկոս [[Սթիվեն Հոքինգ]]ը իր «[[The Grand Design]]» գրքում։ Հոքինգի կարծիքով կենսաբանության մոլեկուլային հիմքերը ցույց են տալիս, որ [[մարդ բանական|մարդիկ]] համարվում են բարդ կենսաբանական մեքենաներ եւ չնայած, որ գործնականում մեր վարքը հնարավոր չէ ճշգրիտ կանխատեսել, կամքի ազատությունը ընդամենը պատրանք է։ <ref name=GDesign>Grand Design (2010), page 32: «the molecular basis of biology shows that biological processes are governed by the laws of physics and chemistry and therefore are as determined as the orbits of the planets…so it seems that we are no more than biological machines and that free will is just an illusion»</ref>. Այլ կերպ ասած, ըստ Հոքինգի կամքի ազատությունը գոյություն ունի միայն կոմպատիբիլիստական ինտերպրետացիայում։
 
=== Գենետիկայում ===
Կենսաբանները հաճախ են ուսումնասիրում կամքի ազատությանը վերաբերող հարցեր։ Առավել ինտենսիվ քննարկումներից է համարվում սոցիոգենիզմը կամ բիոգենիզմը, որի հիմքում ընկած է գենետիկայի եւ կենսաբանության ազդեցության հարաբերական կարեւորությունը մարդկության զարգացման եւ վարքի վրա։ Շատ հետազոտողներ կարծում են, որ մարդու վարքի բազմաթիվ ասպեկտներ բացատրվում են գեների, էվոլյուցիոն պատմության եւ մարդու ուղեղի օգնությամբ։ Այս տեսանկյունը ստիպում է մտածել, որ նման իրավիճակում մարդիկ չեն կրում պատասխանատվություն իրենց վարքի համար։ Ըստ [[Ստիվեն Փինքեր]]ի պետք չէ կասկածի տակ դնել դետերմինիզմի ճշգրտությունը գենետիկայի եւ էվոլյուցիայի դեպքում։ Մարդուն իր որեւէ պահվածքի համար պատասխանատվության ենթարկելու դեպքում պատճառի բացակայություն չի պահանջվում։<ref>{{книга