«Շենիկցի Գրգո»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
չ Բոտ: կոսմետիկ փոփոխություններ
Տող 2.
'''Շենիկցի Գրգո (Գրիգոր Մոսեյան)''', հայ ազգային-ազատագրական շարժման նշանավոր գործիչ, [[Սասունի հերոսամարտ (1894)|Սասունի 1894 թվականի ապստամբության]] ղեկավարներից։
== Կենսագրություն ==
Ծննդյան թվականն անհայտ է: Ծնվել է [[Սասուն]]ի [[Շենիկ]] գյուղում(ծննդյան թվականն անհայտ է)։գյուղում։ 1891 թ․-ինթվականին մասնակցել է շենիկցիների և խալկանցի քրդերի միջև սկսված և հայ-քրդական պատերազմի վերածված ճակատամարտին, որն ավարտվել է հայերի հաղթանակով։ Հաղթանակից հետո զգալով քրդերի հակահայկական տրամադրությունների վտանգավորությունը՝ 1892 թ․-իթվականի սկզբին ստեղծել է հայկական զինված ջոկատներ, որոնք բարեհաջող դիմակայել են թուրքական իշխանությունների և քրդական աշիրեթությունների հարձակումներին։ 1893 թ․թվականին թուրքերից եկող հետզհետե քողազերծվող վտանգները Գրգոյի համար ավելի շատ մարտական գործողություններով զբաղվելու հող նախապատրաստեցին։ 1891 թ․ Սասուն է գալիս [[Հնչակյան կուսակցություն|Հնչակյան կուսակցության]] ականավոր գործիչ [[Միհրան Տամատյան]]ը և աջակցություն գտնելով Սասունի իշխանների՝ Գրգոյի, գելիեգուզանցի Պետոյի և այլոց կողմից, ազատագրական շնչովգաղափարներ է տոգորումքարոզում սասունցիներին։ ՇուտովՍակայն, սակայնշուտով, 1893-ին թվականին Տամատյանը կառավարությանթուրքական իշխանությունների կողմից նկատվում ևմատնությամբ ձերբակալվում է։ Գրգոն անմիջապես իր խմբով շտապում է ազատելու ձերբակալված Տամատյանին, սակայն, սեմալցիճանապարհին միստացած դավաճանոչ ընդառաջ է գալիսճիշտ նրան և խաբումտեղեկատվությունը, թե իբրև Տամատյանին ոստիկանները արդեն հասցրելտեղափոխել են ՄուշիՄշո բանտ։բանտ, ձախողում են Տամատյանին ազատելու ծրագրերը։ Գրգոն վերադառնում է Շենիկ։1893Շենիկ։ թ․1893 ջլատելու համարթվականին Սասնո ղեկավար ուժերիղեկավարության և ժողովրդի կորովը՝ուժերը ջլատելու համար կառավարությունը փորձում է խաբեությամբ սպանել Սասնո ամենամեծ գյուղի՝ [[Գելիեգուզան]]ի ռես Պետոյին՝ նրա տուն դավադիրներ ուղարկելով և [[Մուշ]] հրավիրելով։ Պետոն, իմանալով վտանգի մասին իմանալով, հրաժարվում է գնալ Մուշ,: իսկԻսկ Գրգոն իր խմբով Մուշից ոչ հեռու գտնվող Կուռթիկ լեռան մոտ սպանում է դավադրության ուղարկվածին։ Նույն թվականին Ինկան գյուղի քրդերը վիրավորում են Շենիկի ազդեցիկ գյուղացիներից Միքայելին։ Շենիկցիները Գրգոյի գլխավորությամբ նախ հալածում և փախուստի են մատնում քրդերին, ապա, մտնելով Ինկան գյուղը՝գյուղը, սպանում են Միքայելին վիրավորող Մստոյին և լուծում նրա վրեժը։ Մստոյին հուղարկավորելուց հետո ինկանցի, լաճկանցի և խուլբեցի քրդերը [[Բիթլիս]]ի կուսակալի դրդմամբ գերեզմանոցից շարժվում են դեպի Շենիկ՝ ավերելու և կողոպտելու գյուղը, սակայն, շենիկցիները նախահարձակ են լինում՝ շփոթի մեջ գցելով թվով իրենց քանիցս գերազանցող հակառակորդին։ Կռվի վճռորոշ պահին նրանց են միանում նաև ալիանցի հայերը և փախուստի մատնում թշնամուն՝ հալածելով մինչև նրանց տները։ Շուտով կառավարությունն իր հայացքներն ուղղում է դեպի Տալվորիկ և դիմում հարձակման։ Մի քանի օր դիմադրելուց հետո տալվորիկցիները նահանջում են, սակայն օրհասական այդ պահին [[Հրայր Դժոխք]]ը [[Գևորգ Չաուշ]]ի, Գալշոյի Մանուկի, Ադամի և այլ ֆիդայիների գլուխ անցած կոչ է անում չընկճվել և Տալվորիկի լեռները դարձնել թշնամու գերեզմանոց։ Այդ պահին [[Տալվորիկ]]ին օգնության եկած Գրգոն և գելիեգուզանցիները որոշիչ հարված են հասցնում թուրքերին և քրդերին՝ մարտի ելքը տանելով դեպի հաղթանակ։
 
Վերոհիշյալ դեպքերը մի կողմից բորբոքեցին կառավարության անհանգստությունը, իսկ մյուս կողմից սասունցիների ըմբոստությունը։ Երկու կողմերի միջև հակասությունների գագաթնակետը եղավ Սասունի 1894 թ․-ի ապստամբությունը։