«Կամքի ազատություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

[[Կատեգորիա:Կամքի ազատություն]]

 

Դենետը իր ''Elbow Room'' գրքում փաստարկում է ի օգուտ համատեղելիության տեսության, այդ իդեաներն էլ նա զարգացրել է իր ''Freedom Evolves''<ref name="DD2">Dennett, D. (2003) ''Freedom Evolves'' գրքում. Viking Books. ISBN 0-670-03186-0</ref>. Հիմնական իդեան կայանում է նրանում, որ եթե բացառել Աստծոն, ամենագետ դեւին եւ նմանատիպ այլ հնարավորթյունները, ապա քաոսի եւ ներկա աշխարհի մասին մեր գիտելիքների հետեւանքով ապագան որոշված չի լինի բոլոր վերջավոր արարածների համար։ Այլընտրանքային որոշում կայացնելու հնարավորությունը իմաստ ունի միայն այդ սպասումների համար, այլ ոչ թե անորոշ եւ անհայտ ապագայի։

 

Ըստ Դենետի կամքի ազատություն գոյություն ունի,քանի որ մարդկանց գործողությունները կարող են չարդարացնել ինչ որ մեկի սպասումները։ ։ Ինկոմպատիբիլիստները նշում են, որ այդ մտահաղացման խնդիրը կայանում է նրանում, որ մենք կարող են լինել ուղղակի մեքենաներ, որոնք կանխատեսելիորեն կարձագանքեն մեր միջավայրի խթաններին։

=== Այլ կարծիքներ ===

Որոշ փիլիսոփաների կարծիքները չեն ընդգրկվում կոմպատիբիլիզմի կամ ինկոմպատիբիլիզմի դասակարգում: Օրինակի համար՝ թեդ Հոնդարիխը կարծում է, որ դետերմինիզմը ճշմարիտ է, սակայն համատեղելիությունը եւ անհամատեղելիությունը՝ ոչ, եւ խնդիրը իսկապես այլ բանի մեջ է։ Հոնդարիխի եզրակացությամբ դետերմինիզմը ճշմարիտ է, քանի որ քվանտային գործընթացները չեն կարող որոշվել տարածության եւ ժամանակի մեջ։ Անգամ եթե նրանք համարվեին առանձին դեպքեր միկրո մակարդակում, միեւնույն է չկան համապատասխան հիմունքներ, որպեսզի ենթադրել, թե նրանք կարեւոր տեղ են զբաղեցնումմակրո մակարդակում։ Նա ժխտում է ինկոմպատիբիլիզմը անգամ եթե դետերմինիզմը ճշմարիտ է, եւ համարում, որ ինդետերմինիստները չեն կարող հիմնավորել կամքի ծագումը։ Նաեւ ժխտում է կոմպատիբիլիզմը, քանի որ այն հիմնված է ազատության միայն մեկ հասկացության վրա։ Իրականում ճիշտ է կամքի ազատութունը ունի երկու հայեցակարգ՝ գործողությունների մտադրությունը եւ կամքի ծագումը։ Այս երկու հասկացություններն էլ կարեւոր են կամքի ազատության եւ պատասխանատվության բացատրման համար։ Այս երկու հասկացություններից հրաժարվելու դեպքում, մենք կհրաժարվենք նաեւ բարոյական պատասխանատվությունից։ Մի կողմից մենք ունենք ինտուիցիա, մյուս կողմից՝ գիտական փաստեր։ Իսկ խնդիրն այն է, որ նրանց միջեւ հակամարտությունը լուծվի։