«Կամքի ազատություն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
No edit summary
Տող 21.
Օրինակի համար՝ հրապարակախոս և փիլիսոփա Սամ Հարրիսը մեջ է բերում հղումներ հետևյալ փորձեր համար<ref name=":0" /><ref>Libet, Benjamin; Gleason, Curtis A.; Wright, Elwood W.; Pearl, Dennis K. (1983). «Time of Conscious Intention to Act in Relation to Onset of Cerebral Activity (Readiness-Potential) — The Unconscious Initiation of a Freely Voluntary Act». ''Brain''.'''106''': 623—642. [[Digital object identifier|doi]]:[[doi:10.1093/brain/106.3.623|10.1093/brain/106.3.623]]. [[PubMed Identifier|PMID]] [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6640273 6640273].</ref><ref>{{Статья|автор=John-Dylan Haynes|заглавие=Decoding and predicting intentions|ссылка=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21486293|издание=Annals of the New York Academy of Sciences|год=2011-04-01|том=1224|страницы=9–21|issn=1749-6632|doi=10.1111/j.1749-6632.2011.05994.x}}</ref><ref>{{Статья|автор=Itzhak Fried, Roy Mukamel, Gabriel Kreiman|заглавие=Internally generated preactivation of single neurons in human medial frontal cortex predicts volition|ссылка=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21315264|издание=Neuron|год=2011-02-10|том=69|выпуск=3|страницы=548–562|issn=1097-4199|doi=10.1016/j.neuron.2010.11.045}}</ref><ref>{{Статья|автор=Patrick Haggard|заглавие=Decision time for free will|ссылка=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21315252|издание=Neuron|год=2011-02-10|том=69|выпуск=3|страницы=404–406|issn=1097-4199|doi=10.1016/j.neuron.2011.01.028}}</ref>։
 
{{Մեջբերում|հեղինակ=Սամ ՀարիսՀարրիս|Հոգեբան Բենջամին Լիբետը օգտագործել է [[էլեկտրաէֆենտալագրություն]]ը ցույց տալու համար, որ ուղեղի կորտերի շարժիչային կենտրոնների ակտիվությունը կարող է ամրագրվել 300 միլիվայրկյան առաջ մինչև մարդը կզգա, որ նա որոշել է տեղաշարժվել։ Մեկ այլ լաբորատորիա շարունակեց նրա աշխատանքը օգտագործելով մագնիսական ռեզոնանսային տոմոգրաֆիան։ Մարդկանց խնդրում էին սեղմել կոճակներից մեկը, իսկ իրենք այդ ընթացքում հետևում էին էկրանին պատահական հաջորդականությամբ հայտնվող տառերին։ Կոճակներից որևէ մեկը սեղմելու որոշումը կայացնելիս այդ մարդիկ հայտնում էին, թե որ տառն են տեսնում այդ պահին։ Փորձարկուները պարզեցին, որ գիտակցված որոշում կայացնելուց 7-10 վայրկյան առաջ մասնակիցների ուղեղի երկու որոշակի հատվածներ արդեն պարունակում էին ինֆորմացիան, թե որ կոճակն են նրանք սեղմելու։ Հետագա փորձերը, որոնց ընթացքում գրանցվում էր գլխուղեղի կեղևի ակտիվությունը, ցույց տվեցին, որ մոտ 256 նեյրոնների ակտիվության մասին տվյալները բավարար են 80 տոկոս ճշգրտությամբ կանխատեսելու մարդու ձեռքը կամ ոտքը շարժելու որոշումը՝ այն այդ մարդուն հայտնի դառնալուց 700 միլիվայրկյան առաջ։ <br>
...Այն փատը, որ ինչ-որ մեկը ընդունակ է կանխատեսել ձեր մտքերը և գործողությունները, ակնարկում է այն մասին, որ ձեր զգացողությունները [ազատության] երևակայական են.}}
Ռուս կենսաբան [[Գելֆանդ, Միխայիլ Սերգեեւիչ|Միխայիլ Գելֆանդ]] համամիտ չէ, որ այդ փորձերը ապացուցում են կամքի ազատության բացակայությունը, քանի որ պարզ չէ, թե ինչու պետք է «ազատություն» անվանել հենց վերբալիզացված միտումով և ինչու հնարավոր չէ լինել դեռ չգիտակցված, անորոշ ազատություն։<ref>{{Cite web|url=http://www.svoboda.org/a/27846271.html|title=Душа и наука|publisher=Радио Свобода|accessdate=2016-08-14}}</ref>.
Տող 33.
 
==== Խիստ անհամատեղելիություն ====
[[Լոք, Ջոն|Ջոն Լոք]]ի կարծիքով կամքի ազատության հասկացությունը ոչ մի իմաստ չի կրում։ Նա համարում էր, որ դետերմինիզմի իրողությունը կարևոր չէ և պնդում էր, որ գիտակից պահվածքի հիմնական առանձնահատկությունը այն է, որ մարդիկ կարող են երկարաձգել որոշում կայացնելը, որպեսզի լավ մտածել և հասկանալ ընտրության հետևանքները։
 
Ժամանակակից փիլիսոփա [[Գալեն Սթրոզոն]]ը համամիտ է Լոկի տեսության հետ։ Նա համարում է, որ կամքի ազատության կոնցեպցիան տանում է անվերջ ռեգրեսիայի, այդ պատճառով էլ անիմաստ է։ Ըստ Սթրոզոնի<ref>{{cite web|url=http://www.rep.routledge.com/article/V014|title=Free will. Strawson Galen|archiveurl=https://www.webcitation.org/684dFWGsT|archivedate=2012-05-31}} (Section 3. Pessimism)</ref>, եթե ինչ-որ մեկի համարել պատասխանատու այն բանի համար, որ նա անում է ներկա պահին, ապա նա պետք է պատասխանատու նաև իր սեփական մտավոր վիճակի համար։ Սակայն դա անհնար է, քանի որ որպեսզի լինել պատասխանատու ''S'' վիճակի համար, պետք է լինել պատասխանատու նաև ''S''<sub>−1</sub> վիճակի համար, և, բնականաբար, պետք է լինել պատասխանատու նաև ''S''<sub>−2</sub> վիճակի համար և այդպես շարունակ։ Որոշ պահից սկսած այդ շղթայում հայտվում է նոր պատճառային շղթա, չնայած մարդը չի կարող ստեղծել իր անհատականությունը և իր կարգավիճակը առանց ոչինչի։ Այս արգումենտից հետևում է, որ կամքիազատությունը ինքն իրենով անհեթեթ է, այլ ոչ թե անհամատեղելի է դետերմինիզմի հետ։ Սթրոզոնը այսպիսի դիրքորոշումը անվանում է հոռատեսական, բայց նրան կարելի դասակարգել նաև որպես խիստ անհամատեղելիություն։