«Էրվին Շրյոդինգեր»–ի խմբագրումների տարբերություն

Content deleted Content added
Տող 98.
Շրյոդինգերի համար այդպիսի վիճակագրական մեկնաբանությունը, հակասող քվանտամեխանիկական ալիքների իր պատկերացումներին, անընդունելի էր, քանի որ թույլ էր տալիս քվանտային թռիչքներ և ընդհատության այլ տարրեր, որոնցից նա ցանկանում էր հրաժարվել։ Գիտնականի կողմից իր արդյունքների ամենավառ մերժումը դրսևորվեց [[Նիլս Բոր]]ի հետ քննարկումների ժամանակ, երբ 1926 թվականի հոկտեմբերին Շրյոդինգերը ժամանել էր [[Կոպենհագեն]]<ref>J. Mehra. Erwin Schrödinger and the Rise of Wave Mechanics. — P. 852—854.</ref>։ Այդ իրադարձության վկա [[Վերներ Հայզենբերգ]]ը հետագայում գրել է․
{{քաղվածք|Բորի և Շրյոդինգերի բանավեճը սկսվեց Կոպենհագենի կայարանից և շարունակվում էր ամեն օր՝ վաղ առավոտից մինչև ուշ գիշեր։ Շրյոդինգերը մնում էր Բորի տանը, այդպիսով, տեսականորեն, վեճը չէր ավարտվում․․․ Մի քանի օր անց Շրյոդինգերը հիվանդացավ, հավանաբար՝ գերլարվածության պատճառով․ ջերմությունն ու հարբուխը ստիպեցին նրան մնալ անկողնում։ Ֆրաու Բորը խնամել է նրան, բերելով թեյ և քաղցրավենիք, իսկ Նիլս Բորը նստել է անկողնու մոտ և ներշնչել Շրյոդինգերին․ «Դուք այնուամենայնիվ պիտի հասկանաք, որ․․․»․․․Այդ ժամանակ փոխըմբռնաման չէր կարելի հասնել, քանի որ կողմերից ոչ մեկը չկարողացավ ներկայացնել քվանտային մեխանիկայի ամբողջական մեկնաբանություն։|Վ․ Հայզենբերգ։ Մաս և ամբողջություն — МՄ.: Наука, 1989. — С. 201—203.}}
 
Այդպիսի մեկնաբանությունը, որի հիմքում ընկած էր ալիքային ֆունկցիայի բորնյան հավանական մեկնաբանությունը, [[Հայզենբերգի անորոշությունների սկզբունք]]ը և Բորի [[լրացման սկզբունք]]ը ձևակերպվել է 1927 թվականին և հայտնիություն է ձեռք բերել՝ [[կոպենհագենյան մեկնաբանություն]] անվամբ։ Սակայն Շրյոդինգերը այդպես էլ չկարողացավ ընդունել և մինչ կյանքի վերջ անհրաժեշտ էր համարում ալիքային մեխանիկայի ակնառու ներկայացումը։ Այնուամենայնիվ, Կոպենհագեն այցից հետո նա նշեց, որ չնայած գիտական անհամաձայնություններին, «Բորնի հետ փոխհարաբերությունները (ում հետ նա նախկինում ծանոթ չէր) և, հատկապես, Հայզենբերգի․․․ եղել են բացարձակապես բարեկամական և ջերմ»<ref>J. Mehra. Erwin Schrödinger and the Rise of Wave Mechanics. — P. 855.</ref>։
 
==== Քվանտային մեխանիկայի կիրառությունը ====
Ալիքային մեխանիկայի ֆորմալիզմի ավարտից հետո Շրյոդինգերը կարողացավ ստանալ մի շարք կարևոր արդյունքներ։ Արդեն 1926 թվականի վերջին, [[Քոմփթոնի էֆեկտ]]ի նկարագրման համար, նա օգտագործեց ամբողջ մեթոդիկան<ref name="Mehra856">{{статья|автор= J. Mehra. |заглавие= Erwin Schrödinger and the Rise of Wave Mechanics |pages= 856—857}}</ref>, նաև փորձ արեց միավորել քվանտային մեխանիկան և [[էլեկտրադինամիկա]]ն։ Հեռանալով [[Կլայն-Գորդոնի հավասարում|Կլայն-Ֆոկ‐Գորդոնի հավասարում]]ից, Շրյոդինգերը ստացավ [[էներգիա-իմպուլսի թենզոր]]ի արտահայտություն և պահպանման համապատասխան օրենք՝ [[Դը Բրոյլի ալիք|մատերիայի միասնական ալիքների]] և [[Էլեկտրամագնիսական ճառագայթում|էլեկտրամագնիսական ալիքներ]]ի համար։ Սակայն այդ արդյունքները, ինչպես և հաջորդ հավասարումները, կիրառելի չէին [[էլեկտրոն]]ի համար, քանի որ հնարավորություն չէին տալիս հաշվի առնել նրա սպինը (դա հետագայում արվեց [[Պոլ Դիրակ]]ի կողմից)։ Միայն տարիներ անց պարզ դարձավ, որ Շրյոդինգերի կողմից ստացված արդյունքները ճիշտ են զրոյական սպինով մասնիկների համար, (օրինակ՝ [[մեզոն]]ների համար)։ 1930 թվականին նա ստացավ Հայզենբերգի [[անորոշությունների սկզբունք]]ի միավորված արտահայտություն՝ ցանկացած ֆիզիկական մեծության զույգի համար։ Այդ տարում նա ինտեգրեց Դիրակի հավասարումը՝ ազատ էլեկտրոնի համար, գալով այն եզրահանգման, որ դրա շարժումը նկարագրվում է ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման և փոքր ամպլիտուդայով շարժման բարձր հաճախականությամբ տատանումների գումարով։ 1940-1941 թվականներին Շրյոդինգերը ալիքային մեխանիկայի շրջանակներում մանրամասն մշակել է ([[Շրյոդինգերի պատկերացում]]) ֆակտորիզացիայի մեթոդը՝ սեփական արժեքներով խնդիրների լուծման համար։ Այս մոտեցման էությունը կայանում է համակարգի [[Համիլտոնյան (քվանտային մեխանիկա)|համիլտոնյան]]<nowiki/>ը երկու օպերատորների արտադրյալի տեսքով ներկայացնելու մեջ<ref name="Коммент" />։