«Ծովային կաթնասուններ»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Տող 1.
Ծովային կաթնասունների տեսակներն ունեն ջրային կենսակերպի [[Հարմարվողականություն|հարմարվողականության]] տարբեր մակարդակներ։ Որոշ [[կետանմաններ]] ու [[մաշկոտանիներ]] ամբողջովին ադապտացվել են [[Ծով|ծովային կենսապայմաններին]]՝ դառնալով ջրային համակարգերի կարկառուն ներկայացուցիչներ։ [[Փոկեր|Փոկերն]] ու [[Ծովառյուծներ|ծովառյուծները]] կիսածովային կաթնասուններ են․ նրանք օրվա մեծ մասն անցկացնում են ջրում, սակայն իրենց կենսագործունեության մաս կազմող շատ կարևոր պայմաններ՝ այդ թվում կենսական նշանակության [[Սննդային կապեր|սննդառության]], [[Բազմացում|բազմացման]] և [[Մաշկազգացողություն|մաշկափոխանակության]] գործընթացները, կապված են ցամաքի հետ։ Ի տարբերություն այս տեսակներին՝ [[Կալան|ծովային ջրասամույրներն]] ու [[Սպիտակ արջ|բևեռային արջերը]] շատ ավելի հաճախ հանդիպում են ցամաքում, քան ջրում։ Տարբեր է նաև ծովային կաթնասունների սնդդատության համակարգը։ Նրանց մի մասը սնվում է զուպլանկտոնով, իսկ մյուս մասը՝ զանազան [[Ձկներ|ձկներով]], [[Կաղամարներ|կաղամարներով]], [[Խեցգետնանմաններ|խեցգետիններով]], [[Ջրային բուսականություն|օվկիանոսային բուսականությամբ]] և որոշ դեպքերում նաև այլ տեսակի [[Կաթնասուն|կաթնասուններով]]։ Թեև ծովային կաթնասունների տեսակային բազմազանությունն այնքան էլ ընդարձակ չէ, այնուամենայնիվ նրանք մեծ դերակատարություն ունեն տարբեր [[Էկոհամակարգ|էկոհամակարգերի]], հատկապես՝ [[Էկոհամակարգային բազմազանություն|ծովային էկոլոգիական համակարգերի]] պահպանման և բնականոն գործընթացների կարգավորման գործում։ Արդյունքում՝ ծովային կաթնասունների առանձին տեսակների 23 %-ը հայտնվել է վերացման եզրին։
Ծովային կաթնասուններն առաջին հերթին ոչնչացվում են տեղացի բնիկ ժողովուրդների կողմից՝ [[սնունդ]] և այլ ռեսուրսներ ստանալու նպատակով։ Շատ ժամանակ վերջիններս օգտագործվում էին առևտրա-արդյունաբերական նկատառումներով, ինչն էլ հանգեցնրեց է պոպուլյացիաներում տեսակների թվի կտրուկ անկմանը։ Մարդու կենսագործունեության, հատկապես՝ կենցաղային [[Որսագողություն|որսագողության]] ազդեցությամբ է պայմանավորված ջովային երկու կաթնասունների՝ [[Ստելլերյան կով|ստելլերյան ծովակովի]] և [[Կարիբյան ծով|կարիբյան]] [[Փոկեր|փոկի]] իսպառ ոչնչացված լինելու փաստը։ Առևտրային որսի արդյունքում այնպիսի տեսակներ, ինչպիսիք են [[Կետեր|մոխրագույն կետն]] ու [[Հյուսիսային ծովափիղ|հյուսիսային ծովափիղը]], հայտնվել են վերացման եզրին։ Ծովային կաթնասուններին սպառնացող լուրջ վտանգ է նաև [[Ձկնորսություն|ձկնորսությունը]]։ Շատ հաճախ ծովային կաթնասունները խճճվում են ձկնորսների ցանցերում և ապա խեղդվում կամ սովից սատկում։ Շատ հաճախ ծովային կաթնասունների համար վտանգ է հանդիսանում նաև օվկիանոսային երթևեկությունը։ [[Էկոլոգիական խնդիրներ|Բնական միջավայրի դեգրադացիան]] սպառնում է ծովային կաթնասուններին ևս․ այս ենթադասի ներկայացուցիչների գոյությանը սպառնացող կարևոր խնդիրներից է [[Գոյության կռիվ|միջտեսակային և ներտեսակային գոյության կռիվը]] և [[Աղտոտում|միջավայրի աղտոտումը]]։ Արտաքին գործոնների ներգործմամբ [[Ծով|ջրային ավազանի]] [[Աղտոտում|աղտոտումը]] կարող է բացասաբար անդրադառնալ ինչպես ծովային կենսաբազմազանության, այնպես էլ [[Գլոբալ տաքացում|գլոբալ տաքացման]] վտանգի տակ գտնվող [[Արկտիկա|արկտիկական միջավայրի]] վրա։
== Տաքսոնոմիա ==
=== Տեսակային դասակարգում ===
{{Multiple images|header=Marine mammals of varying sizes and shapes|align=center|direction=horizontal|image1=Ursus maritimus 4 1996-08-04.jpg|alt1=A white polar bear's head popping out of the water, with a black snout and eyes|width1=190|caption1=A [[polar bear]] (''Ursus maritimus''), a member of family [[Ursidae]].|image2=Sea otter cropped.jpg|alt2=A furry sea otter with a light-brown face and a dark-brown body, sitting on its back in the water|width2=220|caption2=A [[sea otter]] (''Enhydra lutris''), a member of family [[Mustelidae]].|image3=Sea lion family.JPG|alt3=Seven sea lions sleeping on a wooden platform next to the water. There're two dark-brown individuals, and three smaller and lighter-colored individuals, all sleeping on top of one another. The other two are cut-off in the image.|width3=300|caption3=[[California sea lion]]s (''Zalophus californianus''), members of the family [[Otariidae]].|image4=FL fig04.jpg|alt4=A manatee with a circular tail, floating in the water-column|width4=230|caption4=A [[West Indian manatee]] (''Trichechus manatus''), a member of order [[Sirenia]].|image5=Minke Whale (NOAA).jpg|alt5=A whale with a dark brown back and a creamy-white underside, tailfin, and pectoral fins|width5=285|caption5=A [[common minke whale]] (''Balaenoptera acutorostrata''), a member of the order [[Cetartiodactyla]].}}
| |||